ایرانیان پشت درهای بسته گرجستان؛ مقصر کیست؟

آمار ورود سرمایه و خرید ملک توسط ایرانیان در ترکیه به شدت رو به افزایش است و ایرانی‌ها در حال رکوردشکنی در این زمینه هستند.

شاید این افزایش سرمایه‌گذاری را بتوان در مشکلات ایرانیان در کشوری در شمال ترکیه جست؛ گرجستان.

آنطور که گزارش‌ها از آن کشور نشان می‌دهد ممنوعیت سفر ایرانیان به گرجستان که با شیوع کرونا آغاز شده، همچنان ادامه دارد و حتی کسانی که اجازه اقامت در آن کشور را دارند از بازگشت به گرجستان، بازمانده‌اند.

«همواره ترس از این ریسک دارم که اگر کشور را ترک کنم، مرزبانی گرجستان به هر دلیلی که مطرح نمی‌کنند، اجازه ورود دوباره ندهند». شرایط این تبعه ایرانی که اقامت گرجستان را دارد ،‌ شرایط مشابه بسیاری دیگر است. ایرانیانی که خصوصا در یک دهه اخیر،‌ با ارائه تسهیلات در گرجستان، در زمینه اعطای اقامت در مقابل سرمایه ‌گذاری و خرید ملک، راهی این کشور شدند اما حال بنا بر گزارش‌ها بسیاری از آن‌ها برای بازگشت به گرجستان پشت مرزهای بسته مانده‌اند.

ایرانیان پشت درهای بسته گرجستان؛ مقصر کیست؟

حضور ایرانیان در گرجستان در سال‌های اخیر همواره با فرازونشیب‌هایی همراه بود اما با شیوع کرونا این روند پیچیدگی تازه‌ای پیدا کرد. آنطور که رسانه آنلاین «ایرسا» - که اخبار مربوط به ایرانیان گرجستان را پوشش می‌دهد- ‌گزارش کرده، با آغاز شدت گرفتن همه‌گیری کرونا، سه روز پیش از اعلام اولین مورد ابتلا به کرونا در گرجستان ، موضوع ممنوعیت ورود اتباع ایرانی به این کشور اعلام شد. این رسانه می‌گوید این مشکل برای کامیون‌های ترانزیتی ایرانی از مسیر گرجستان نیز اعمال شد در حالی که «مشکلی برای کامیون‌های ترانزیتی سایر کشورها وجود ندارد».

بیشتر در این باره: دردسرهای ایرانیان تازه‌وارد به گرجستان

این چالش‌ها یکی از محورهای مذاکرات محمد جواد ظریف وزیر خارجه پیشین جمهوری اسلامی به گرجستان هم بود که در بهمن ماه ۱۳۹۹ به تفلیس سفر کرد. او در پایان آن سفر کوتاه گفت درباره همه این مشکلات ایرانیان با مقام‌های ارشد گرجستان رایزنی کرده و «آن‌ها در زمینه بازشدن مرزها و زمینه‌های ترانزیتی قول همکاری در این زمینه داده‌اند».

اما از زمان بیش از ۸ ماه گذشته و وضعیت ایرانیان بغرنج‌تر از گذشته شده است. یک شهروند ایرانی ساکن گرجستان که نخواسته نامش فاش شود در گفتگو با رادیوفردا می‌گوید: «کسب‌وکارهایی بوده که حالا با این وضعیت امکان رسیدگی به آن یا به املاکشان وجود ندارد. از طرفی هم سفارت گرجستان در ایران آنچنان پاسخگوی ریجکتی‌ها در مرزها نیست. تنها صحبت آن‌ها این است که با استخدام وکیل یا شخصی ،‌ اقدام به فروش ملک یا خروج سرمایه بکنید که خیلی‌ها یا کسی را ندارند در گرجستان یا اینکه نمی‌توانند از راه دور به کسی اعتماد کنند». («ریجکتی‌ها» به افرادی اطلاق می‌شود که در مرز زمینی یا هوایی با تصمیم پلیس مرزی اجازه ورود به گرجستان را پیدا نمی‌کنند. )

ایرانیانی که رادیوفردا در این زمینه با آن‌ها صحبت کرده تاکید می‌کنند که مشکلات اتباع ایرانی در گرجستان مربوط به این روزها نیست و ریشه در سال‌های اخیر دارد. پیشتر گزارش‌هایی درباره استفاده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از گرجستان به عنوان یکی از مراکز دور زدن تحریم و پولشویی مطرح شده بود. با شدت گرفتن این گزارش‌ها و اعمال شدیدترِ تحریم‌ها علیه ایران،‌ دولت در تفلیس هم تدابیر سخت‌گیرانه‌تری در زمینه اقامت و فعالیت ایرانیان اعمال کرد. به شکلی که از جمله محدودیت‌های بانکی بیشتری نیز در نظر گرفته شد و آنطور که یک شهروند ایرانی به رادیوفردا گفته آن‌ها با بازکردن حساب بانکی، تنها امکان استفاده از حساب با واحد پولی «لاری» را دارند و به آن‌ها تسهیلات حساب‌های دلاری ارائه نمی‌شود.

چنین وضعیتی نه تنها موجب خالی ماندن خانه‌های ایرانیان یا عدم رسیدگی به کسب و کارشان شده، بلکه برخی از خانواده‌ها را نیز از یکدیگر جدا نگه داشته است. از همین رو هم سفارت جمهوری اسلامی در تفلیس در اطلاعیه‌هایی از تشکیل فهرستی با عنوان «خانواده‌های جدامانده » خبر داده که بر مبنای آن این فهرست‌ها به مقام‌های دولت گرجستان ارائه می‌شود تا با تایید آن‌ها این افراد بتوانند راهی آن کشور شوند. سفارت جمهوری اسلامی می‌گوید علیرغم اعلام دولت گرجستان در زمینه شرط ورود به این کشور پس از ارائه مدارک کامل از جمله دریافت دو دوز واکسن کرونا اما «این موضوع و تسهیلات جدید همچنان مشمول رویکردهای کارگذار محور و سلیقه گرایی طرف مقابل» بوده است.

اما شهروندان ایرانی همچنان مقام‌های کشور خود را مسئول این وضعیت می‌دانند. نشریه «ایرسا» با مروری بر جزییات روابط دو کشور نوشته که حتی اگر «تحریم‌های آمریکا بر روابط ایران با گرجستان تأثیرگذار بوده است، بیشتر از آن رویکردهای ما (ایران) در حل مسائل و یافتن راه‌حل‌ها، مشکل دارد».

روزنامه شرق نیز دوشنبه این هفته در گزارشی در این‌باره مقام‌های جمهوری اسلامی را مسئول پاسخگویی در این زمینه دانسته بود. شهروندی ایرانی که از تفلیس با رادیوفردا گفت‌وگو کرده هم می‌گوید «نمی‌توان از مقام‌های گرجی که خود یک سوی این مشکل هستند انتظار اقدام داشت» و «فشار و چانه زنی از سمت ایران» باید این مشکل را برطرف کند.

با شدت گرفتن مشکلات اتباع ایرانی در گرجستان و آن‌ها که پشت مرزها مانده‌اند حال بیش از گذشته صحبت از روانه شدن این افراد و سرمایه‌های آن‌ها به سمت ترکیه شنیده می‌شود.

موضوعی که گیورگی لوبژانیدزه ایران‌شناس گرجی و مترجم بسیاری از آثار ادبی فارسی به زبان گرجی آن را مایه تاسف می‌داند و می‌گوید «ایران یکی از اولین کشورهایی بود که سه دهه پیش استقلال و تمامیت ارضی گرجستان را به رسمیت شناخت و در این سی سال شاهد روابط بسیار دوستانه دو ملت بودیم و بسیار متاسفم اگر این روابط در این آینده ادامه نداشته باشد».

رادیوفردا درباره این تحولات به وزارت خارجه گرجستان رجوع کرده و خواستار توضیح این نهاد درباره این تحولات شده که تا زمان تهیه این گزارش دستگاه دیپلماسی این کشور پاسخی در این زمینه ارائه نکرده است.