همزمان با تلاش آلمان برای جذب و ادغام بیش از یک میلیون مهاجر از خاورمیانه و آفریقا حکومت این کشور تلاش میکند اشتباهات نیم قرن پیش هنگام پذیرش نیروی کار از ترکیه را مرتکب نشود.
خبرگزاری رویترز در یک مطلب تحلیلی در این زمینه مینویسد در دهه ۶۰ میلادی برای جبران کمبود نیروی کار در آلمان غربی، صدها هزار مرد از ترکیه به این کشور دعوت شدند، ولی آلمان برای فراگیری زبان و یا ارتقای دانش و فناوری آنها هیچ اقدامی نکرد.
در نتیجه این سیاست، سه میلیون ترک ساکن آلمان هنوز به طور کامل در این جامعه جذب و ادغام نشدهاند و میزان بیکاری آنها حدود ۱۶ درصد یعنی سه برابر میزان متوسط در سطح کشور است.
اکنون دو سال پس از گشودن درهایش به روی مهاجران آلمان با پیشبرد برنامههای آموزش زبان، فنون حرفهای و آموزش میکوشد این مهاجران را به بازار جذب کرده و اتکای آنها به کمک هزینه دولتی را متوقف کند. یکی از این برنامهها دوره ۶۰۰ ساعته آموزش زبان و تسریع روند کسب اجازه کار برای مهاجران است.
رویترز مینویسد از هم اکنون میتوان دید که این اقدامات نتایج موفقیتآمیزی دارند. در آلمان حدود ۱.۱ میلیون فرصت شغلی خالی است و هر روز تعداد بیشتری از مهاجران این جاهای خالی را پر میکنند.
موج گستردهای از مهاجران که بخش اعظم آنها از جنگ داخلی سوریه گریخته بودند، از دو سال پیش وارد آلمان شدهاند. این بزرگترین مهاجرت از زمان پایان جنگ جهانی دوم است، و برای آلمان که بیشترین تعداد این مهاجران را پذیرفت، ادغام آنها در جامعه چالش بزرگی است.
آلمان با توجه به اقتصاد قوی خود به نسبت سایر کشورهای اروپایی و بخصوص جنوب اروپا برای جذب مهاجران محل بهتری است. نرخ بیکاری در آلمان از دهه ۹۰ میلادی تاکنون در نازلترین حد است و با توجه به هفت سال رشد اقتصادی مداوم دولت این کشور میتواند هر ساله بودجهای حدود ۱۰ میلیارد یورو به پناهجویان و مهاجران اختصاص دهد.
هربرت بروئکر از استادان دانشگاه برلین به رویترز میگوید: «درسی که آلمان گرفته این است که ادغام مهاجران به برنامهها و اقدامات مشخصی نیاز دارد و خود به خود اتفاق نمیافتد».
رویترز مینویسد زمانی که در دهه ۶۰ میلادی کارگران ترک وارد آلمان شدند، سیاستمداران این کشور فکر میکردند یک طرح موقت خواهد بود و تصور این بود که ترکها مهمان هستند و یک زمانی به کشور خود بازخواهند گشت.
کارگران ترک به کشور خود بازنگشتند و به دنبال آنها همسران و فرزندانشان به آلمان آمدند و همزمان با بحران اقتصادی آلمان در دهه ۷۰ میلادی تحت تأثیر بحران نفت بسیاری از این کارگران مهمان کار خود را از دست دادند.
در سالهای بعد که اقتصادی آلمان از تولیدات صنعتی به سوی خدمات و تولیدات اتوماتیک حرکت کرد بسیاری از کارگران ترک به خاطر ندانستن زبان و دانش فنی مدرن بیکار ماندند.
این بار اما به نوشته رویترز، آلمان روش دیگری در پیش گرفته است.
یک ماه پس از تصمیم دولت آلمان برای گشودن درهایش به سوی مهاجران آنگلا مرکل صدراعظم این کشور در سپتامبر ۲۰۱۵ به پارلمان گفت که آلمان باید از اشتباه خود در مورد کارگران ترک درس بگیرد و پناهجویان را از روز اول در جامعه ادغام کند.
از آن زمان دولت خانم مرکل برای کمک به ادغام ۱.۲ مهاجر و پناهجو با هدف یافتن کار و ادغام سریعتر در جامعه دورههای فشرده آموزش زبان و فناوری را دایر کرده است تا هر چه سریعتر بتواند از کمکهای دولتی بینیاز شوند.
طبق قوانین مصوب اوت ۲۰۱۶ دورههای آموزشی برای ادغام در جامعه از جمله کلاسهای زبان آلمان برای تمامی پناهجویان اهل کشورهایی نظیر سوریه، عراق، افغانستان و ارتیره اجباری شد. طبق این مقررات اگر پناهجویان در این کلاسها شرکت نکنند ادارات مسئول میتوانند کمک هزینه آنها را قطع کنند.
در عین حال دولت روند کسب اجازه کار توسط مهاجران جدید را تسریع کرده است.
چندین نشانه مشخص وجود دارد که نشان میدهد که این اقدامات نتیجه مثبت داشتهاند. طبق آمارهای وزارت کار آلمان در ماه مه امسال حدود ۲۰۰ هزار پناهجوی جدید شاغل بودند که نشان میدهد به نسبت همین رقم در ماه فوریه امسال ۲۳ هزار نفر افزایش یافته است.
در عین حال دولت به شرکتها و کارفرمایانی که به پناهجویان آموزشهای حرفهای ارائه دهند مشوقهای مالی و مالیاتی میدهد و از جمله حاضر است حدود نیمی از حقوق ماهانه این نوع شاغلان جدید را بپردازد.
هر چند برای قضاوت قطعی در مورد موفقیت این طرحها در آلمان زود است، ولی اجرای طرحهای مشابه در کشورهای اسکاندیناوی نشان میدهد که در درازمدت به تشویق و افزایش اشتغال در میان مهاجران تازه وارد کمک میکند.