جنگ ایران و عراق؛ «گاز خردل به جای بهشت»

دختر ایرانی ۱۷ ساله که عکس او در سال ۱۹۸۷ در شهر شیمیایی‌شده سردشت گرفته شده است. تصویر روی دیوار نیز عکس او به هنگام بستری بودن در بیمارستان است. (عکس: AFP)

روزنامه گاردین، چاپ لندن، در مقاله‌ای به بررسی میراث حمله‌های شیمیایی عراق به ایران، که بيش از ۲۰ سال از آن می‌گذرد، پرداخته است.


در این مقاله، که به قلم ایان بلک، سردبیر بخش خاورمیانه گاردین، نوشته شده، با اشاره به تأسیس «موزه صلح» در تهران، آمده است: شاید پایتخت ایران مناسب‌ترین محل برای چنین بنایی نباشد اما جنگ هشت ساله ایران و عراق طولانی‌ترین و خونبارترین جنگ کلاسیک پس از جنگ جهانی دوم بود و هر اقدامی که صادقانه به این میراث بپردازد، گامی مثبت است.


به نوشته گاردین، این موزه که با الهام از موزه‌ای مشابه در هیروشیما ساخته شده و قرار است در آینده‌ای نزدیک رسما افتتاح شود، در عین حال مرکزی است برای بازماندگان دوران جنگ بویژه هزاران قربانی حملات شیمیایی ارتش عراق.


نویسنده گاردین در دیدار با چند تن از قربانیان حمله‌های شیمیایی خاطرات آنها، نحوه مجروح شدن و سپس محل و چگونگی مداوای آنها پس از این حمله‌ها را بازگو می‌کند.



گاردین می‌نویسد: «جنگ ایران و عراق نخستین جنگ پس از جنگ جهانی اول بود که طی آن، یک ارتش با گازهای سمی به مواضع دشمن حمله کرد.»

یکی از مجروحان، به نام محمد شافق نخعی، در سال ۱۹۸۵ پس از آنکه ایران شبه‌جزیره فاو را تصرف کرد، بر اثر حملات شیمیایی عراق به یگان آنها به کناره اروندرود زخمی شد.


وی پس از معالجات اولیه در ایران، برای مداوای تکمیلی به لندن اعزام شد اما پس از ۲۳ سال هنوز از عوارض این جراحات رنج می‌برد و هر ساله باید برای ادامه مداوا در بیمارستان بستری شود.


نویسنده گاردین اضافه می‌کند که در طول این جنگ، که حکومت ایران هنوز هم آن را «جنگ تحمیلی» یا «دفاع مقدس» می‌خواند، حدود ۶۰ هزار نفر از سربازان و غیرنظامیان ایرانی با سلاح شیمیایی کشته یا مجروح شدند.


نام تقریبا پنج هزار نفر از کشته شدگان بمباران شیمایی حلبچه- عراق (عکس از AFP)

گاردین می‌نویسد: «آنچه نصیب این افراد شد، به جای رسیدن به بهشت، گاز خردل بود. جنگ ایران و عراق نخستین جنگ پس از جنگ جهانی اول بود که طی آن، یک ارتش با گازهای سمی به مواضع دشمن حمله کرد.»


به نوشته گاردین، از آن زمان تاکنون همواره دولت و بخش زیادی از افکار عمومی در ايران کشورهای بزرگ غربی را متهم کرده‌اند که در دوران جنگ از حمله‌های وحشیانه عراق حمایت می‌کردند و در حالی که شرکت‌های غربی مواد شیمیایی را به عراق می‌فروختند جامعه بین‌المللی و دولت‌های غربی چشم خود را به روی این حملات شیمیایی بسته بودند.


در پایان این گزارش، خبرنگار گاردین در تهران در دیدار با مسئولان موزه صلح و دفتر حمایت از بازماندگان حملات شیمیایی می‌نویسد: هدف این افراد و مؤسسه‌ها علاوه بر ادامه ارائه خدمات به این قربانیان، یادآوری وحشت و ضایعات خونبار این حملات است.


یکی از مسئولان این موزه به خبرنگار گاردین گفته است: «ما می‌خواهیم عواقب دردناک جنگ را به همه نشان دهیم. ما به دنبال انتقام نیستیم. فقط می‌خواهیم با نشان دادن فجایع جنگ از تکرار آن جلوگیری کنیم.»