محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، میگوید تهران برنامه موشکیاش را تحت کنترل بینالمللی در نخواهد آورد و «سودای رئیسجمهور آمریکا در این مورد محقق نخواهد شد».
از زمان روی کار آمدن دولت دونالد ترامپ، برنامه موشکی جمهوری اسلامی در کنار دخالتهای ایران در کشورهای منطقه، دو محور اصلی انتقادهای دولت آمریکا از تهران بوده و مقامهای آمریکایی از این موارد به عنوان نمونهای از رفتارهای بیثباتکننده و مخرب ایران یاد میکنند که جمهوری اسلامی باید در قبال آنها پاسخگو باشد.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، روز ۲۲ دیماه در جریان تمدید تعلیق تحریمهای ایران در چارچوب توافق هستهای هشدار داده بود که اگر ایرادهای فاجعهبار این توافق رفع نشود، این آخرین بار است که او به تمدید تعلیق تحریمها رأی خواهد داد.
از جمله شرط چهارگانهای که آقای ترامپ برای اصلاح نواقص برجام در نظر دارد، ممنوعیت گسترش موشکهای بالستیک ایران است؛دیگر قدرتهای غربی دخیل در توافق هستهای هم از آن زمان با وجود تأکید بر پایبندی خود به برجام، از لزوم گفتوگو بر سر برنامه موشکی ایران گفتهاند.
در این زمینه به تازگی امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، تأکید کرده که موشکهای ساخت ایران چالشی امنیتی برای متحدان فرانسه به شمار میآید و کشورش خواستار آن است که برنامه موشکهای بالستیک ایران «تحت نظارت بینالمللی» قرار گیرد.
اما وزیر خارجه ایران روز دوشنبه ۳۰ بهمن، در مسکو، در پاسخ به سؤالی در مورد آمادگی احتمالی ایران برای پذیرش نظارت خارجی بر برنامه موشکیاش، پاسخ داد که «چرا باید چنین چیزی را بپذیریم؟»
او بدون اشاره به خواست مشابه دیگر طرفهای توافق هستهای در مورد گفتوگو بر سر برنامه موشکی تهران، تنها دونالد ترامپ را مورد اشاره قرار داد و گفت که «رئیسجمهور آمریکا سودای بزرگی دارد، اما این سودا هرگز محقق نخواهد شد».
علاوه بر انتقادهایی که آمریکا از برنامه موشکی ایران دارد، شورای امنیت سازمان ملل هم در قطعنامهای که در حمایت از توافق هستهای ایران صادر کرد، برای چند سال تهران را از آزمایش موشکهایی که قابلیت حمل کلاهکهای هستهای دارند منع کرد، اما تهران همواره ادعا کرده است موشکهای بالستیکی که آزمایش میکند با این هدف طراحی نمیشوند.
در عین حال اکنون که قدرتهای غربی تمایل بیشتری برای گفتوگو بر سر دیگر رفتارهای ایران، از جمله برنامه موشکیاش نشان میدهند، ایران آنها را به تلاش برای «کاهش توان دفاعی و بازدارندگی» خود متهم میکند و تأکید کرده که اجازه نخواهد داد «دیگران» در این جهت تلاش کنند.
وزیر خارجه ایران روز یکشنبه هم در کنفرانس امنیتی مونیخ با اشاره به توافق هستهای هشدار داد که «اگر منافع ایران تأمین نشود، ایران پاسخ خواهد داد و پاسخ ایران جدی خواهد بود که موجب پشیمانی برخی از اقدامات اشتباهشان خواهد شد».
او در عین حال تأکید کرد: «ما اولین کسی نخواهیم بود که توافق را نقض خواهد کرد».
گزارش شده سفر آقای ظریف به مسکو، برای شرکت در کنفرانس موسوم به باشگاه والدایی است؛ مجمعی از کارشناسان سیاست خارجی روسیه و کارشناس بینالملل با تمرکز بر موضوع خاورمیانه.
در جریان همین کنفرانس و نیز پس از دیدار با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه، محمدجواد ظریف با انتقاد از آمریکا به دلیل حمایت از نیروهای کرد مخالف بشار اسد، این کشور را متهم به «حضور نامشروع» در سوریه کرد.
پس از دیدار وزیران خارجه روسیه و ایران در مسکو، رسانههای روسیه به نقل از آقای ظریف نوشتند که آنچه او «حضور نامشروع» آمریکا در سوریه میخواند، به «نگرانی جدی» تهران دامن زده است.
هر دو کشور ایران و روسیه، متحد اصلی بشار اسد در طول نزدیک به هفت سال جنگ داخلی سوریه بودند و حضور میدانی هر دو کشور به حکومت سوریه کمک کرد که بتواند قدرت خود را در بسیاری از نقاط این کشور تثبیت کند.
اما در حالی که روسیه بیشتر با پشتیبانی هوایی خود ارتش سوریه را در درگیری با معارضان اسد همراهی کرد، ایران در قالب تشکیلاتی موسوم به «مدافعان حرم» نیروهایی را برای نبرد در کنار ارتش سوریه به این کشور اعزام کرد.
مقامهای ایرانی اذعان کردهاند که بیش از دو هزار تن از نیروهای اعزامی ایران در سوریه کشته شدهاند و در کنار این آمار اعلام شده که صدها تن از نیروهای پاکستانی و افغان که در قالب دو لشکر فاطمیون و زینبیون توسط ایران سازماندهی و به سوریه اعزام شدند، نیز در جنگ داخلی سوریه جان خود را از دست دادهاند.
حضور ایران در سوریه که در همسایگی اسرائیل قرار دارد، نگرانیهایی را هم در این اصلیترین متحد آمریکا در منطقه برانگیخته و مقامهای اسرائیلی بارها هشدار دادهاند که حضور ایران در سوریه را تحمل نخواهند کرد.
در تازهترین این هشدارها، بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل روز یکشنبه در کنفرانس امنیتی مونیخ ایران را از محک زدن صبر اسرائیل بر حذر داشته و گفته بود که کشورش حتی اگر لازم باشد علیه خود ایران هم اقدام خواهد کرد.