در ایران همچنان تولید چندین وانت بیکیفیت ادامه دارد، این محصولات هم اکنون در رده بیکیفیتترین تولیدات صنعت خودرو ایران محسوب میشوند.
به گزارش ایسنا، بر اساس گزارش ارزیابی کیفیت خودروهای تولیدی در ایران، سه وانت نیسان دوگانهسوز، مزدا کارا ۲۰۰۰ دو کابین و آریسان همچنان در پایینترین سطح کیفی قرار داشته و تنها یک ستاره از پنج ستاره کیفی را کسب کردهاند.
در میان وانتهای ایرانی وانت نیسان مشهور به نیسان گاوی از همه وضعیت بدتری از نظر کیفیت دارد.
تولید این وانت قرار است در پایان سال جاری متوقف شود. نیسان وانت تولیدی در ایران نسل سوم نیسان جونیور است. تولید نسل اول نیسان جونیور در سال ۱۹۵۶ و به تقلید از وانتهای معروف آمریکایی در ژاپن شروع شد. در سال ۱۹۷۰ آخرین نسل یعنی نسل سوم این خودرو در ژاپن تولید شد. این محصول در آن سالها برای رقابت با وانت معروف تویوتا با نام استات وارد بازار شده بود.
مدیران سایپا گفتهاند تولید این وانت تا پایان سال جاری متوقف میشود. بر اساس آمار پزشکی قانونی در سال ۱۳۹۲ وانت نیسان پنجمین خودرو پر خطر جادههای ایران بوده است و ۲.۷ درصد قربانیان جادهای ایران با این خودرو کشته شده بودند. البته اگر میزان تیراژ تولید به میزان کشته را ملاک قرار دهیم، آن وقت رتبه این خودرو در تصادفات مرگبار در ایران بهمراتب بالاتر است.
به گزارش ایرنا در اسفند ۱۳۹۳ اسکندر مومنی، رئیس وقت پلیس راهور گفته بود: «هر وانت نیسان با پیمایش ۱۰۰ کیلومتر باید حدود هشت لیتر بنزین مصرف کند، در حالی که این خودرو با پیمایش این مسافت حدود ۲۰ لیتر بنزین مصرف میکند».
او در مصاحبه دیگری به تسنیم گفته بود: «به اعتقاد ما خودرو پراید و وانت نیسان با هیچ استانداردی نباید شمارهگذاری شود».
نیسان جونیور، در سال ۱۳۴۹ در ایران برای اولین بار توسط شرکت زامیاد تولید شد. این خودرو در ابتدای تولید از یک موتور دو لیتری با قدرت ۹۹ اسب بخار استفاده میکرد. در سال ۱۳۶۵ این خودرو مجهز به موتور زد ۲۴ با حجم ۲۴۰۰ سی سی شد که بر روی نیسان پاترول نیز از آن استفاده شده است. تا سال ۱۳۷۷ موتور این خودرو از ژاپن وارد میشد. با ادامه داخلیسازی، موتور و بیشتر قطعات این خودرو در ایران تولید شد.
دیگر وانت قدیمی و از رده خارجی که در ایران تولید می شود وانت مزدا است که در شرکت بهمن تولید میشود.
مزدا کارا ۲۰۰۰ یک خودرو تاریخ گذشته شرکت مزدا است که بیش از سی سال است از خطوط تولید مزدا کنار گذاشته شده است. این خودرو با موتور دو لیتری خود که تکنولوژی بسیار قدیمی دارد تنها ۱۱۰ اسب بخار و ۱۷۰ نیوتن متر گشتاور تولید میکند که برای یک وانت بسیار پایین محسوب میشود.
به دلیل طراحی قدیمی، این خودرو به شدت غیرایمن است و در تصادفات شدید نمیتواند ضربه تصادف را به خوبی دفع کند و نیروی زیادی به سرنشینان وارد میکند. این محصول در واقع نسل سوم مزدا بی است که بین سالهای ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۵ تولید میشد. شرکت بهمن این محصول را با کمترین تغییرات بدنه نسبت به آن سالها همچنان در ایران تولید میکند.
شرکت بهمن مدتی است به سمت همکاری با شرکت FAW چین رفته و به مونتاژکار این شرکت چینی تبدیل شده است. گروه بهمن در سال ۱۳۳۱ تحت عنوان «شرکت سهامی ایران خلیج کو» با سرمایه اولیه ۶۰۰ هزار ریال با فعالیت در زمینه حمل و نقل تاسیس شد.
این شرکت از سال ۱۳۳۸ با اخذ مجوز ساخت از سوی وزارت صنایع و معادن اقدام به مونتاژ وانت سهچرخ مزدا با ظرفیت ۲۰۰ کیلوگرم کرد و سپس در سال ۱۳۵۰ با افزایش سرمایه، حوزه فعالیتش را به ساخت و مونتاژ انواع وانتهای مزدا تغییر داد.
آریسان دیگر وانت بیکیفیت تولید شده در ایران است. این خودرو بر روی پلتفرم پژو ۴۰۵ توسعه یافته است و جایگزین وانت پیکان شده است. با این همه طراحی غلط و شاسی ضعیف سبب شده گزارشهای بسیاری از ترک خودرن این خودرو از میانه آن منتشر شود.
در برخی عکسهای منتشر شده قسمت بار از کابین جدا شده یا خودرو از وسط تاب برداشته است. در برخی موارد هم اتاق این خودرو از وسط شکسته است. در این خودرو از همان موتور پژو ۴۰۵ با قدرت ۱۰۰ اسب بخار استفاده شده است.
برای جعبه دنده هم از گیربکس شرکت بهمن و خودرو وانت مزدا کارا استفاده شده است. استفاده از این قطعه به دلیل آن است که گیربکس پژو ۴۰۵ عملکرد خوبی برای یک خودرو باری ندارد، از طرفی ایران خودرو هم اکنون پس از حدود ۵۰ سال توان طراحی یک گیربکس را ندارد.