در حالی که شرکت‌های بین‌المللی، از جمله توتال فرانسه و حتی لوک‌اویل روسیه، طرح‌های توسعه میادین نفتی ایران را پس از خروج آمریکا از برجام متوقف کرده‌اند، عراق امضای قراردادهای جدید با شرکت‌های خارجی برای توسعه میادین نفتی در مرزهای ایران را آغاز کرده است.
سایت رسمی وزارت نفت عراق، یکشنبه ۱۳ خردادماه اعلام کرد که قرارداد اکتشاف و توسعه سه بلوک نفتی كلابات-كمر، خشم‌الاحمر-انجانه (هر دو در استال دیاله) و خضر المای (در استان بصره) با شرکت الهلال امارات متحده عربی قرارداد امضا کرده است.
این گزارش همچنین می‌گوید که روز دوشنبه ۱۴ خرداد ماه، نیز قرارداد توسعه میادین هویزه، نفت خانه و طرح توسعه میدان سندباد نیز با شرکت‌های چینی امضا خواهد شد.
همه این میادین یا مشترک با ایران هستند، یا در مرز ایران قرار دارند.
هم اکنون دولت بغداد توسعه اکثر ميادين مشترک نفتی با ايران همچون نفتخانه، بدره، مجنون، سندباد، فکه، اوقيراب، هويزه و بحر عمر را آغاز کرده است. ایران نیز در بلوک غرب کارون که برخی از میادین آن مشترک با عراق است، فعالیت‌هایی برای آغاز یا افزایش تولید آغاز کرده است.
ذخایر در جای نفتی این بلوک در خاک ایران، شامل میادین آزادگان (شمالی و جنوبی)، یاران (شمالی و جنوبی) و یادآوران حدود ۶۴ میلیارد بشکه است، که رقم قابل توجهی است.
اما توسعه این میادین با سرعت بسیار اندکی پیش می‌رود و تنها شرکت‌های چینی در دو میدان یادآوران و آزادگان شمالی این بلوک حضور دارند. این در حالی است که طرح توسعه میدان آزادگان جنوبی با شرکت «سی ان پی سی» چین سال‌ها پیش به خاطر تعلل در آغاز توسعه پروژه لغو شد.
آذرماه سال گذشته عراق اعلام کرد که به زودی شرکت‌های خارجی برای شرکت در مناقصه توسعه میادین جنوب و شرق کشور که شامل میادین فراساحلی (واقع در دریا) نیز می‌شود، آماده می‌شوند.
عراق کلاً در نظر دارد توسعه ۹ میدان و بلوک نفتی را به خارجی‌ها واگذار کند. این میادین در استان‌های بصره، میسان، مثنى، واسط و مناطق غربی استان دیاله واقع هستند.
این کشور با جذب شرکت‌های خارجی، خصوصاً روسیه، چین، اروپا و آمریکا طی سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۷ تولید روزانه نفت خود را از حدود ۱.۷ میلیون بشکه به ۴.۷ میلیون بشکه رسانده است.
لوک‌اویل روسیه که هفته گذشته اعلام کرد طرح توسعه میادین نفتی ایران (آب تیمور و منصوری با بیش از ۳۰ میلیارد بشکه ذخایر درجای نفت) را متوقف کرده است، ماه گذشته گفت که تولید نفت عراق از میادین غرب قرنه را دو برابر افزایش خواهد داد و تا سال ۲۰۲۵ به ۸۰۰ هزار بشکه در روز خواهد رساند. این میادین نیز در استان دیاله، نزدیک به ایران (در مرز استان ایلام ایران) واقع هستند.
آغاز سوآپ نفت میان ایران و عراق
همزمان با عقد قراردادهای جدید نفتی ایران با شرکت‌های خارجی، گزارش‌ها حاکی است که عراق سوآپ (معاوضه) نفت با ایران را آغاز کرده است.
خبرگزاری شانا، وابسته به وزارت نفت ۱۳ خرداد ماه گزارش داد که تانکرهای حامل نفت خام کرکوک عراق پس از ورود به ایران، در حال تخلیه این محموله‌ها در مخازن «دره شهر» هستند.
بر اساس قرارداد سوآپ میان ایران و عراق، روزانه ۳۰ تا ۶۰ هزار بشکه نفت خام کرکوک به وسیله تانکرهای جاده‌پیما برای تأمین بخشی از خوراک پالایشگاه‌ها به ایران منتقل می‌شود.
عباسعلی جعفری‌نسب، مدیرعامل شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، پیشتر در این باره گفته بود که نفت خام سوآپ کرکوک عراق به پالایشگاه‌های کرمانشاه، شازند، تهران و تبریز ارسال می‌شود. ایران نیز به همین میزان نفت در خلیج فارس به عراق تحویل می‌دهد.