در حالی که رهبر جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر بارها بر لزوم ترویج ازدواج و افزایش زاد و ولد تأکید کرده است، یک مقام وزارت بهداشت ایران اعلام کرد در هشت سال منتهی به سال ۹۶، آمار ازدواج در کشور ۳۰ درصد کاهش یافته است.
حامد برکاتی، رئیس اداره سلامت جمعیت وزارت بهداشت ایران، در گفت‌وگویی که روز دوشنبه ۳۰ اردیبهشت در خبرگزاری فارس منتشر شد گفته است «در یک بازه زمانی هشت ساله، از سال ۸۹ تا سال ۹۶، ازدواج در کشور ۳۰ درصد کم شد».
به گفته این مقام وزارت بهداشت ایران، در سال ۸۹ حدود ۸۹۰ هزار ازدواج در کشور ثبت شد اما این آمار در سال ۹۶ به حدود ۶۶۰ هزار مورد رسید.
بنابر همین گزارش، سالانه حدود شش درصد از آمار ثبت ازدواج در ایران کاسته شده است.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در مهرماه سال ۹۱ در جریان یک سخنرانی در شهر بجنورد موضع‌گیری قبلی خود درباره کنترل جمعیت را «خطا» خواند و از آن زمان یکسره بر افزایش جمعیت تأکید کرده است.
در پی این سیاست، در سال‌های اخیر سیاست‌های تشویقی متعددی برای ازدواج و فرزندآوری در ایران به اجرا درآمده و محدودیت‌هایی نیز بر راه‌های جلوگیری از بارداری وضع شده است.
با این حال به رغم سیاست‌های تشویقی و تنبیهی وضع‌شده، در سال‌های اخیر از آمار ازدواج‌های رسمی و همچنین تعداد زاد و ولد کاسته شده و در مقابل، پدیده ازدواج غیررسمی، موسوم به «ازدواج سفید» در ایران روندی فزاینده یافته است.
رهبر جمهوری اسلامی اسفند گذشته به‌شدت به رویکرد غربی در قبال ازدواج و خانواده حمله کرد و «ازدواج سفید» را «سیاه‌ترین» ازدواج خواند.
با این حال حامد برکاتی، از مقام‌های وزارت بهداشت ایران، با اشاره به «افزایش سن ازدواج» گفته است: میانگین سن ازدواج در سال ۹۵، برای دختران ۲۴ سال و برای پسران ۲۷.۵ سال بود اما «متأسفانه شاهد افزایش این عدد در سال‌های گذشته هستیم».
آقای برکاتی همچنین با اشاره به کاهش جمعیت ایران گفته است که در سال ۹۰ حدود ۱۳ میلیون جوان در شرایط ازدواج قرار داشتند اما این رقم در سال ۹۶ به حدود ۱۱ میلیون نفر کاهش یافت.
رئیس اداره سلامت جمعیت وزارت بهداشت با ذکر این‌که «به مرور نرخ باروری در کشور کاهش پیدا کرده است» تأکید کرد که «در کشور ما تولدها در سال‌های اخیر به شدت کاهش یافته است.»
مقام‌های جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر بارها نسبت به «کاهش جمعیت» و «پیر شدن جمعیت» هشدار داده‌اند؛ از جمله محمداسماعیل اکبری، مشاور عالی وزیر بهداشت ایران، چند هفته پیش هشدار داد که تا ۲۰ سال آینده، ۲۰ درصدِ جمعیت کشور سالمند خواهد بود.
جامعه‌شناسان و تحلیلگران اجتماعی برای پدیده کاهش آمار ازدواج و افزایش «ازدواج سفید» به دلایل مختلفی اشاره کرده‌اند که از جمله آنها می‌توان از تبعیض حقوق علیه زنان، «قوانین مردسالارانه»، گرانی، بیکاری فزاینده که یک میلیون نفر را به جمعیت حاشیه‌نشین ایران اضافه کرده، وضعیت نامناسب کودکان، مثلا وجود هزاران کودک دچار سوء تغدیه، یاد کرد.