با اجرایی شدن بازگشت تمامی تحریم‌های آمریکا علیه ایران از بامداد دوشنبه، ۱۴ آبان، و در شرایطی که مقام‌های آمریکایی می‌گویند هدف از تحریم‌ها فشار بر دولت جمهوری اسلامی برای تغییر رفتار است، رئیس جمهور ایران می‌گوید فشار این تحریم‌ها تنها بر دوش مردم ایران قرار گرفته است.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، حسن روحانی روز دوشنبه در دیدار با معاونان و مدیران وزارت امور اقتصادی و دارایی گفت: «امروز کاری که آمریکایی‌ها انجام می‌دهند، صرفاً فشار به مردم است، فشار به هیچ جای دیگر نیست. به مردم و به ملت‌های دیگر و به شرکت‌های دیگر و به دولت‌های دیگر است، امروز تنها ما از سیاست‌های آمریکا عصبانی نیستیم حتی شرکت‌ها و دولت‌های اروپایی هم از سیاست‌های آمریکا عصبانی هستند.»
در این خصوص، با وجود فشار زیاد تحریم‌های آمریکا بر اقتصاد ایران، اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور، روز شنبه گفته بود: «ما دولتی هستیم که در شرایط فعلی بدهی خارجی‌مان بسیار اندک است، همچنین دارایی‌های دولت بسیار زیاد است و به نوعی دولتی پولدار هستیم.»
این در شرایطی است که تحریم‌ها باعث کم‌ارزش شدن پول ملی ایران و ورشکستگی بسیاری از صنایع در ایران شده و مردم حتی با نایاب شدن پوشک بچه دست‌وپنجه نرم می‌کنند و علی‌اکبر ولایتی، از مشاوران رهبر جمهوری اسلامی، هم خواسته است مردم ایران «از یمنی‌ها» یاد بگیرند «که چگونه ... به جای لباس لنگ می‌بندد و اسلحه به دست دارند و چند تکه نان خشک دستشان است.»
رئیس جمهور ایران روز دوشنبه در ادامه با ذکر اینکه «ما امروز در شرایط جنگ اقتصادی هستیم» و تأکید بر اینکه ایران «با افتخار تحریم‌ها را می‌شکند» گفت تهران در «هر شرایطی» نفت خود را خواهد فروخت».
حسن روحانی همچنین با مقایسه «شرایط جنگ اقتصادی امروز» با دوران جنگ ایران و عراق گفت: «آن وقت صدام بود، امروز ترامپ است».
روحانی اضافه کرد: «این ما نیستیم که دلمان می‌خواهد این دوره حکومت آمریکا خیلی کوتاه و کوتاه‌تر شود، متحدین اروپایی خودشان در جلسات به خود من می‌گویند که یکی از آرزوهایشان این است.»
مقام‌های آمریکا قرار است جزئیات تحریم‌ها و معافیت موقت برخی کشورها را اعلام کنند.
فرصت ۱۸۰ روزه کشورها و شرکت‌ها برای قطع روابط بازرگانی خود با ایران ساعت ۱۲ نیمه‌شب یکشنبه به پایان رسید و تمامی تحریم‌های آمریکا علیه ایران که ذیل برجام لغو شده بود از بامداد دوشنبه بازگشت.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، صبح دوشنبه در نخستین ساعات بازگشت تحریم‌ها گفت: «ما اعلام می‌کنیم تحریم غیرقانونی ظالمانه شما را با افتخار تمام دور می‌زنیم؛ چون تحریم شما برخلاف مقررات بین‌المللی است».
آقای روحانی با ادعای اینکه آمریکا در اجرای سیاست خود برای به صفر رساندن فروش نفت ایران شکست خورد، گفت: «بر فرض هم اعلام شکست نمی‌کردند و کشورهایی را معاف نمی‌کردند ما نفت‌مان را می‌فروختیم و در هر شرایطی می‌فروشیم».
یک روز پیشتر مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، با اشاره به اینکه تا همین لحظه نیز «بیش از یک میلیون بشکه از صادرات نفت ایران کاسته شده» گفته بود: «این رقم بیش از این کاهش خواهد یافت. کشورهایی هستند که از میزان واردات نفتی خود از ایران کم کرده‌اند ولی نیاز به زمان بیشتری دارند تا آن را به صفر برسانند؛ داریم به این سمت پیش می‌رویم.»
آقای پومپئو قرار است تا ساعاتی دیگر جزئیات مربوط به بازگشت تحریم‌ها و چگونگی اجرای آن را اعلام کند.
روحانی: رهبران چهار کشور واسطه شدند با ترامپ ملاقات کنم
رئیس‌جمهوری ایران در ادامه سخنان روز دوشنبه خود گفت زمانی‌که برای شرکت در مجمع عمومی ملل متحد در نیویورک به‌سر می‌برد «رهبران چهار کشور بزرگ آمدند واسطه شدند که با رئیس‌جمهوری آمریکا ملاقات کنم. این موضوع واسطه نمی‌خواهد. ما برای حرف زدن مشکلی نداریم به شرطی که طرف ما برای حرف، قول و عهد خودش ارزش قائل باشد».
آقای روحانی صبح دوشنبه گفت «شما به تعهدات خود عمل کنید آنگاه صحبت خواهیم کرد، ما برای حرف زدن مشکل نداریم، طرف ما اگر طرفی باشد که برای حرف و قول و عهد و پیمان خود ارزش قائل باشد حرف زدن که مشکل ندارد».
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، پیشتر گفته بود حاضر است بدون پیش‌شرط با مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی به مذاکره بنشیند. آقای ترامپ دو روز پیش گفت «زمانی خواهد رسید که مقام‌های جمهوری اسلامی بسیار باهوش می‌شوند و بازمی‌گردند که مذاکره کنند. برای توافقی واقعی و منصفانه و توافقی که به شکوفایی‌شان منجر شود؛ ما خواهان شکوفایی آنها هستیم».
دولت آمریکا خواستار توافقی جامع‌تر از «برجام» با ایران است که مسائل مختلف از برنامه اتمی تا برنامه موشکی و فعالیت‌های تهران در منطقه را دربرگیرد. مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، ۱۲ شرط را برای دستیابی به توافق تازه با ایران مطرح کرده‌است.
رهبر جمهوری اسلامی تا کنون چند بار مخالفت خود را با گفت‌وگو با آمریکا اعلام کرده‌است.
واکنش اسرائیل
در نخستین دقایق ورود به روز دوشنبه، وزیر دفاع اسرائیل از دونالد ترامپ به خاطر تشدید تحریم‌ها علیه ایران سپاسگزاری کرد.
آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع اسرائیل، در پیامی توئیتری نوشت: «تصمیم شجاعانه رئیس جمهور، ترامپ، تصمیم بنیادینی است که خاورمیانه در انتظارش بوده است. ایالات متحده، با یک حرکت، در حال زدن ضربه‌ای کاری به نفوذ ایران در سوریه، لبنان، غزه، عراق و یمن است.»
در روزهای اخیر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، نیز از تصمیم دونالد ترامپ برای بازگرداندن تمامی تحریم‌ها علیه ایران تمجید کرده و در یک پیام ویدئویی نیز از این «تصمیم تاریخی» سپاسگزاری کرده بود.
واکنش وزارت خارجه ایران
از سوی دیگر مقام‌های وزارت خارجه جمهوری اسلامی نیز صبح دوشنبه این‌گونه اظهار نظر کردند با وجود خروج آمریکا از برجام و بازگرداندن تحریم‌ها، توافق هسته‌ای «همچنان موفقیت‌آمیز» است.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران که برای پاسخ به دو پرسش درباره برجام به مجلس رفته بود از جمله گفت: «هنوز برجام منافع جمهوری اسلامی ایران را حفظ می‌کند».
وزیر خارجه ایران همچنین با اشاره به اینکه «آمریکا می‌خواست فروش نفت ایران به صفر برسد، اما متحدانش با آن مخالفت کردند» این موضوع را از «موفقیت‌های برجام» خواند.
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه، نیز در نشست خبری‌اش گفت سازوکار مالی اروپا «مشمول مرور زمان نشده و بخوبی پیش می‌رود».
اتحادیه اروپا که خواستار حفظ برجام است، در پی گفت‌وگوهای ماه‌های اخیر با ایران، اعلام کرده است در حال طراحی سازوکار ویژه‌ای برای محافظت از شرکت‌های اروپایی است که خواستار ادامه تجارت با ایران هستند.
با این حال شماری از شرکت‌های بزرگ اروپایی، مانند توتال، پژو – سیتروئن، دایملر و ایرباس، از بیم تحریم‌های آمریکا به فعالیت خود در ایران پایان داده‌اند.