ایوان پاولف، وکیل روسی که سال گذشته موجبات آزادی چهار زن متهم به خیانت به کشور را فراهم کرد، می‌گوید که در این زمینه باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق آمریکا به او دست یاری داده است.
تام بالمفوث، از رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، در گزارشی در این زمینه می‌نویسد که آقای پاولف بیش از دو دهه است که وکیل مدافع است و تا کنون دفاع از چندین پرونده خیانت به کشور را بر عهده گرفته است، موضوعی که بر خود او نیز فشارهایی را از طرف سیستم سرویس امنیتی روسیه (اف اس بی) تحمیل کرده است.
پرونده‌هایی که مسئولیت دفاع از آن را پاولف بر عهده می‌گیرد، مسائل ساده‌ای نیستند. سازمان او در سال ۲۰۱۴ با برچسب «عامل خارجی» بسته شد و همسر آمریکایی‌اش نیز از روسیه اخراج شد. پاولف می‌گوید که هر دو مورد، ابزاری برای اعمال فشار علیه او بوده است.
با این حال ۳۰ ژانویه، سه‌شنبه این هفته، سازمان دیده‌بان حقوق بشر جایزه‌ای به پاس «شجاعت و کار خستگی‌ناپذیر» به او تقدیم کرد.
آقای پاولف در درون روسیه شاهد چندین پرونده خیانت به کشور، خصوصاً بعد از افزایش تنش‌ها با غرب پیرامون بحران اوکراین در سال ۲۰۱۴ بوده است. او می‌گوید «وقتی دشمنی در خارج وجود دارد، باید دشمنی هم در داخل پیدا کرد».
البته برای پاولف فشارها قبل از آن آغاز شده بود، زمانی که او به همراه تنی چند از رهبران جامعه مدنی در حاشیه اجلاس گروه ۲۰، شامل بیست کشور صنعتی جهان، با باراک اوباما دیدار داشت. این دیدار هنوز هم برای پاولف طنین دارد. دسامبر سال گذشته او پذیرای خبرنگار رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی در دفتر کاری‌اش در سن پترزبورگ بود و عکس دیدار با اوباما را از دیوار آویزان کرده بود.
کمک اوباما
در جریان دیدار سال ۲۰۱۳ با اوباما در شهر سن پترزبورگ، پاولف درباره فعالیت‌های وکالتش با رئیس‌جمهور آمریکا صحبت کرده و از او پرسیده بود که چه کمکی می‌تواند به او کند و به نوبه خود به محکومیت ۳۵ ساله خانم چلسی منینگ، سرباز سابق آمریکا به اتهام جاسوسی و افشای اطلاعات محرمانه اشاره کرده و خواسته بود که او را عفو کند.
پاولف در این باره می‌گوید «به اوباما گفتم که برای او خوب است که اقدام مثبتی برای نشان دادن حسن نیت خود به روسیه انجام دهد. گفتم که خانم منینگ را عفو کنید تا این اقدام، نمونه‌ای برای رهبران دیگر کشورها باشد».
در یکی از آخرین اقدامات دولت اوباما، حکم زندان خانم منینگ در ژانویه ۲۰۱۷ به هفت سال کاهش یافت، و او که به همین تعداد سال در زندان بود، توانست آزاد شود.
پاولف می‌گوید که اقدام اوباما به خوبی نقش آمریکا در صحنه جهانی و تأثیر آن بر روسیه را به تصویر می‌کشد، حتی زمانی که روابط دوجانبه به شدت تیره است. او اضافه می‌کند: «البته من نمی‌گویم که اوباما خانم منینگ را به خاطر من آزاد کرد، اما بعد اتفاقی در روسیه افتاد که بی ارتباط با موضوع آزادی منینگ نیست، چرا که پوتین سه تن از موکلان من را که به اتهام خیانت به کشور زندانی بودند، عفو کرد».
بازداشت به خاطر یک پیامک!
اواخر سال ۲۰۱۶ فعالان حقوق بشری، از جمله آقای پاولف، خبردار شدند که یک گروه از زنان، از جمله یک مغازه‌دار، یک زن خانه‌دار و یک گلفروش، در پرونده‌های جداگانه‌ای به اتهام سنگین خیانت در شهر سوچی بازداشت و زندانی شده‌اند.
بازداشت‌ها در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ اتفاق افتاده بود و اتهام آنها به سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ برمی گشت، زمانی که روسیه علیه گرجستان وارد جنگ شد و این خانم‌ها به آشنایان خود در کشور همسایه، از تحرکات تانک‌ها و ناوهای نظامی روسیه در این منطقه ساحلی دریای سیاه و مرز گرجستان، پیام داده بودند.
با این حال، اگرچه پیام آنها در دوره حساسی به دوستان خود در کشور همسایه ارسال شده بود، اما فعالان حقوق بشر تلاشی برای تبرئه آنها آغاز کردند، با این استدلال که پیامک تلفنی آنها برای افشای اطلاعات به مردم شهر نبوده و هیچ جزئیاتی از اطلاعات محرمانه را مخابره نکرده است.
بعد از بازداشت، این پرونده‌ها بازتابی در کشور نداشت و زنان نیز وکلای خود را به کم کاری و دادن مشاوره نادرست متهم کردند و نهایتاً به اتهام خیانت به کشور به حبس‌های طولانی مدت محکوم شدند. پاولف دفاع از هر سه زن را بر عهده گرفت.
او می‌گوید که اولین کارش، نشان دادن پوچی این اتهام به دادگاه و مردم روسیه بود و کمپین رسانه‌ای گسترده‌ای در این زمینه آغاز کرد. او اضافه می‌کند «پوچی این اتهام نه تنها از زبان مردم عادی شنیده می‌شد، حتی در رسانه‌های دولتی نیز بازتاب داشت».
آزادی زنان
پاولف می‌گوید تنها دو ماه بعد از عفو خانم منینگ توسط اوباما و برجسته شدن موضوع بازداشت زنان روسی توسط خبرنگار تلویزیون «آر تی» روسیه در کنفرانس خبری پوتین، او مارس ۲۰۱۷ فرمان آزادی یکی از زنان سوچی را امضا کرد. ماه ژوئن همان سال دو زن دیگر هم تحت عنوان «بخشش انسان‌دوستانه» عفو شدند و نهایتاً نوامبر آن سال، زن گلفروش ۴۷ ساله نیز موفق به گرفتن تخفیف حکم حبس از دادگاه عالی و نهایتاً آزادی شد.
زن گلفروش که اینگا توتیسانی نام دارد، در گفت‌وگو با رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی می‌گوید که انتظار نداشت قبل از موعد حکم حبس آزاد شود، اگرچه درخواست عفو نکرده بود، زیرا که اصولاً خود را گناهکار نمی‌شناخت. او اضافه می‌کند، «من به دوستان هم مدرسه‌ای دخترخاله‌ام که از من پرسیده بودند آیا ناوهای جنگی در سوچی لنگر انداخته‌اند، تنها دو کلمه جواب نوشته بودم».
او می‌گوید که تحت فشار و تهدید اعتراف کردم، خصوصاً به من گفته شد که مدت حبس می‌تواند به ۱۳ سال افزایش یابد و وکیل من نیز مرا متفاعد کرد که این جرم را به گردن بگیرم. چه می‌توانستم بکنم؟
پاولف اما در این موضوع لحن پوتین و اشاره به «بخشش انسان‌دوستانه» در دستور عفو این سه زن را به باد انتقاد گرفته و می‌گوید «هیچ نیازی به بخشش انسان‌دوستانه نبود. این فرمان عفو تنها تصحیح یک اشتباه خنده‌دار و احمقانه بود».