بر پایه راهبرد جدید هستهای اعلام شده از سوی دولت دونالد ترامپ، ایالات متحده عمدتاً با هدف مقابله با اقدامات روسیه در سالهای اخیر، درصدد بازنگری در زرادخانه هستهای آمریکا و توسعه سلاحهای جدید هستهای کمحجم است.
این گزارش که روز جمعه ۱۳ بهمن انتشار یافت، اهداف هستهای وزارت دفاع آمریکا در زمان زمامداری دونالد ترامپ را مشخص میکند و از سال ۲۰۱۰ به این سو نخستین گزارشی است که پیشبینی ارتش آمریکا از تهدیدات هستهای در دهههای آینده را در بر میگیرد.
این گزارش تأکید میکند که روسیه باید متقاعد شود که اگر اروپا را حتی با حملات محدود هستهای تهدید کند، با هزینههای غیرقابل تحملی روبهرو خواهد شد.
در این گزارش ۷۵ صفحهای که توسط جیمز متیس، وزیر دفاع آمریکا تهیه شده، تأکید شده است که «این گزارش پاسخی به گسترش تواناییهای روسیه و ماهیت راهبردها و دکترین این کشور است». راهبرد جدید همچنین نگرانیهای آمریکا را در مورد ایران، کره شمالی و چین، مورد تأکید قرار داده است.
این گزارش به طور مشخص به دکترین روسیه موسوم به «تنش و رفع تنش» پرداخته که در چارچوب آن مسکو ممکن است از سلاحهای اتمی کمحجم در درگیریهای متعارف محدود اروپا استفاده یا به استفاده از آنها تهدید کند، تا آمریکا یا سازمان آتلانتیک شمالی را مجبور به عقب نشستن کند.
در این بررسی تأکید شده که «بیانیههای اخیر روسیه در مورد توسعه دکترین سلاحهای هستهای، نشانگر کاهش آستانه اولین استفاده مسکو از سلاحهای هستهای است».
راهبرد جدید هستهای دولت آمریکا، راه حلی دو مرحلهای را در این زمینه پیشنهاد کرده است؛ اصلاح تعداد کمی از موشکهای بالیستیک در حال حمل توسط زیردریاییها، برای متناسبسازی آنها با کلاهکهای هستهای کم حجم، و در دراز مدت، توسعه سکوی پرتاب دریایی موشکهای کروز؛ تسلیحاتی که در دوران جنگ سرد وجود داشت ولی در سال ۲۰۱۱ با دستور باراک اوباما رئیسجمهور وقت آمریکا، از دور خارج شد.
در راهبرد جدید هستهای آمریکا، کره شمالی «تهدیدی روشن و شدید» علیه آمریکا و متحدانش توصیف شده و هشدار داده شده که هر گونه حمله هستهای کره شمالی به آمریکا یا متحدانش، پایان حکومت پیونگیانگ را رقم خواهد زد.
این راهبرد تأکید میکند که هیچ سناریویی وجود ندارد که در چارچوب آن کره شمالی بتواند از سلاح هستهای استفاده کند و بر جا بماند.
گزارش بررسی وضعیت هستهای آمریکا، به طور معمول در سال ابتدایی یک دولت جدید در آمریکا تهیه و ارائه میشود و از هماکنون انتقادهایی فراوان از سوی گروههای مدافع کنترل تسلیحات هستهای را به خود جلب کرده است.
اما علاوه بر این انتقادها، روسیه هم روز شنبه راهبرد هستهای جدید آمریکا را به شدت سرزنش کرد و آن را گزارشی «ناامیدکننده»، «مقابلهجویانه» و «ضد روسیه» توصیف کرد.
در ایران هم بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه، در گفتوگویی اختصاصی با خبرگزاری دولتی ایرنا در اظهاراتی که به نظر پاسخی به راهبرد جدید هستهای آمریکاست، گفته است که «آمریکا و برخی از کشورهای تولید و صادرکننده سلاحهای مرگبار نمیتوانند با فریبکاری، صدها میلیارد دلار تسلیحات ویرانکننده به این منطقه حساس صادر و همزمان در مورد توان دفاعی ایران قضاوت کنند».
آقای قاسمی در این گفتوگو آمریکا را متهم به «تجاریسازی امنیت» و «باجگیری از کشورهای مرعوب» کرده است.
دولت جدید آمریکا از منتقدان جدی توافق هستهای ایران و قدرتهای جهانی است، و دونالد ترامپ ماه گذشته در زمان اعلام تمدید تعلیق تحریمهای ایران در قالب توافق هستهای، تهدید کرد که این آخرین بار است که اقدام به تعلیق تحریمها را تمدید میکند و بر لزوم اصلاح معایب این توافق تأکید کرد.
آقای ترامپ چهار شرط برای ادامه همراهی آمریکا با برجام تعیین کرده که عبارتند از: بازرسی از همه سایتهای ایرانی مورد نظر بازرسان بینالمللی، تضمین به عدم نزدیک شدن به سلاح هستهای، همیشگی بودن برجام، و محدودیت برنامه موشکهای دوربرد ایران؛ زیرا به گفته آقای ترامپ، موشکهای دوربرد و برنامه تسلیحات اتمی ایران «جدانشدنی هستند».