در حالی‌که با همه‌گیری جهانی کووید-۱۹ نقش چشم‌گیر شست‌وشوی دست‌ها با آب و صابون در جلوگیری از انتقال بیماری آشکار شده، سازمان جهانی بهداشت یادآوری کرده ۴۰ درصد مردم جهان در خانه به آب و صابون دسترس ندارند.
در ایران نیز آمارها نشان می‌دهد بسیاری از ساکنان مناطق روستایی هنوز به شبکه آب بهداشتی وصل نشده‌اند.
مدیرکل سازمان جهانی بهداشت ۱۵ اردیبهشت ماه گفته همچنان ۳ میلیارد نفر از مردم در خانه خود به آب پاکیزه و صابون دسترسی ندارند. همچنین کم‌تر از دو سوم مراکز و تاسیسات بهداشتی و درمانی مجهز به جایگاه‌های بهداشتی هستند.
تدروس آدانوم گبریسوس در آستانه «روز جهانی بهداشت دست» گفته سرمایه‌گذاری در بخش تولید صابون، دسترسی به آب و محلول‌های الکلی، به‌ویژه در شرایط فعلی و در میانه بحرانی ناشی از شیوع ویروس کرونای جدید، باید به شکل مشخصی افزایش یابد.
البته فقدان دسترسی به تاسیسات آب‌رسانی و صابون موضوع تازه‌ای نیست. اواخر اسفند ماه، در حالی‌که ویروس کرونا در مسیر انتقال به سراسر جهان بود، صندوق کودکان ملل متحد، «یونیسف» گفته بود از هر پنج نفر از ساکنان زمین، سه نفر به تجهیزات ابتدایی شست‌وشو دسترسی دارند.
یونیسف با تاکید بر اهمیت شست‌وشوی دست‌ها برای مقابله با ویروس می‌گوید در حدود نیمی از مدارس جهان از تاسیسات اولیه شست‌وشوی دست بهره‌مند نیستند.
آمار رسمی ایران حاکی‌ست اکثر شهرها به شبکه آب‌رسانی دسترسی دارند، اما آمار رسمی از روستاها وضعیتی به‌کلی متفاوت ارائه می‌کند.
در سال ۱۳۹۷ شرکت آب و فاضلاب ایران اعلام کرده بود ۶۰ هزار روستا با جمعیت کل ۲۱ میلیون نفر دارای کد آبادی هستند. جمعیت روستایی ایران در سال ۹۵ در حدود ۲۰ میلیون نفر بود.
مقام‌های دولت جمهوری اسلامی می‌گویند تا پیش از سال ۹۳ در حدود ۹۰۰ هزار تن از جمعیت روستایی کشور از آب سالم بهره‌مند بود. به گفته وزارت نیروی دولت حسن روحانی این رقم در اواخر سال ۹۸ به شش میلیون نفر رسیده‌است.
رادیو فردا به تنهایی قادر به تائید یا رد آمار رسمی ارائه‌شده در ایران نیست. آمارهای دولتی حاکی‌ست همچنان دو سوم جمعیت روستانشین و ۵۰ هزار روستای ایران به آب بهداشتی دسترسی ندارند.
آب و صابون از مهم‌ترین ابزارهای فعلی برای مقابله با همه‌گیری مرگبار کووید-۱۹ به شمار می‌روند.
ویروس کرونا می‌تواند ساعت‌ها و در مواردی روزها، در خارج از بدن زنده و فعال باقی بماند. صابون‌ها که در برگیرنده نمک‌ها و اسیدهای چرب هستند، به‌دلیل خاصیت امولسیون کننده و ساختار مولکولی خود به شسته‌شدن چربی‌ها و در نتیجه پاکیزگی یاری می‌رسانند.
بیشتر آلودگی‌ها را ترکیبات چربی و روغنی تشکیل می‌دهند، از جمله چربی‌هایی که برخی از ویروس‌ها را احاطه کرده‌اند.
وقتی به سطح آلوده به ویروس دست می‌زنیم ویروس می‌تواند به دست و در نهایت از طریق دهان، بینی یا چشم به داخل بدن نفوذ کند.