یک طلسم نقره‌ای کوچک که در کنار اسکلتی در یک گور تقریباً دو هزار ساله در آلمان کشف شده، بینش باستان‌شناسان دربارهٔ چگونگی گسترش اولیهٔ مسیحیت در امپراتوری روم را تغییر داده است.
این طلسم که سال ۲۰۱۸ در جریان کاوش‌هایی در نزدیکی محل شهر باستانی رومی نیدا کشف شد، نشان‌دهندهٔ اولین شواهد مکتوب مسیحیت در ناحیهٔ شمالی کوه آلپ است؛ یعنی چندین دهه قدیمی‌تر از دیگر شواهد باستان‌شناختی مربوط به گسترش مسیحیت در این منطقه که اکنون شهر فرانکفورت در آن واقع شده است.
باستان‌شناسان این طلسم یا اصطلاحاً «بلاگردان» را، که به‌عنوان «فیلاکتری» نیز شناخته می‌شود، در کنار دیگر اشیاء در گور، زیر چانهٔ اسکلت پیدا کردند.
کارشناسان حدس می‌زنند که این فیلاکتری، که تقریباً ۳.۶ سانتی‌متر طول دارد، احتمالاً به دور گردن مرد به عنوان نواری برای محافظت روحی او بسته شده بوده است.
تصویری که موزهٔ باستان‌شناسی فرانکفورت از این طلسم منتشر کرده است
فیلاکتری نوعی از طلسم یا بلاگردان است شبیه به جعبه‌های کوچکی که در آن نوشته‌های مقدس برای دفع بلا می‌گذارند و فرد معتقد آن را با خود حمل می‌کند.
با این حال، فویل نقره‌ای درون این «بلاگردان» چنان شکننده بود که هرگونه تلاش برای باز کردن آن غیرممکن به نظر می‌رسید.
سرانجام در اردیبهشت امسال (مه ۲۰۲۴) دانشمندان در مرکز تحقیقات باستان‌شناسی لایبنیتس در ماینتس آلمان، با استفاده از برش‌نگاری رایانه‌ای (سی‌تی‌اسکن) موفق شدند متن حک‌شده بر روی ورقه را تصویربرداری و آن را رمزگشایی کنند.
این متن شامل ۱۸ خط از متون مذهبی به زبان لاتین است، شامل اشارتی به عیسی مسیح و تیتوس قدیس. این متن برخلاف دیگر متون طلسم‌های آن دوره که به زبان‌های یونانی یا عبری نوشته می‌شد، هیچ اشاره‌ای به یهودیت یا دیگر ادیان ندارد.
مارکوس شولتس، باستان‌شناس و متخصص کتیبه‌های لاتین و استاد دانشگاه گوته در فرانکفورت که رمزگشایی از متن این طلسم را سرپرستی کرده، در بیانیه‌ای گفت که او از کارشناسان تاریخ الهیات و دیگر کارشناسان دعوت کرده و تکه‌تکه بر روی متن کار کرده‌اند تا در نهایت موفق شدند آن را رمزگشایی کنند.
موزهٔ باستان‌شناسی فرانکفورت نیز در بیانیهٔ خود اعلام کرد که با این کشف، شواهد معتبر از زندگی مسیحیان در مناطق شمالی کوه آلپ تا قرن سوم میلادی به عقب می‌رود. تمام کشفیات قبلی حداقل ۵۰ سال پس از این تاریخ هستند.
پیتر هدر، استاد تاریخ قرون وسطی در کینگز کالج لندن، در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان این دستاورد را «اکتشافی فوق‌العاده» توصیف کرده است.
هدر به سی‌ان‌ان گفته است «توانایی رمزگشایی نوشته‌ها در شرایطی که روی آن قطعه‌ای از نقره پیچیده شده، استثنایی است. این چیزی است که تنها اکنون با فناوری مدرن ممکن است. اگر آن‌ها این قطعه را ۱۰۰ سال پیش پیدا کرده بودند، امکان کشف رمز آن نبود».
در زمان دفن این مرد، که سن او بین ۳۵ تا ۴۵ سال تخمین زده می‌شود، اگرچه مسیحیت به‌تدریج رو به فزونی داشت، اما آشکار کردن هویت مسیحی همچنان خطرناک بود.
همچنین، با این‌که شواهدی از جوامع مسیحی در بخش‌های مرکزی امپراتوری روم وجود دارد، اما حضور این دین در نواحی مرزی امپراتوری روم و ژرمانیا بسیار نامعمول و منحصربه‌فرد است.
بیشتر در این باره: سکونت انسان در ایران به «۴۵۰ هزار» سال پیش می‌رسد