تلاش مصر برای اعلام نظر شورای امنیت در مورد وضعیت اورشلیم

«هرگونه تصمیم و اقدامی که منجر به تغییر ماهیت، موقعیت، یا ترکیب جمعیتی بیت‌المقدس شود، هیچ وجهه قانونی ندارد، فاقد ارزش و اعتبار است و باید مطابق قطعنامه‌های شورای امنیت به حالت اول بازگردد».

این بخشی است از متن پیش‌نویس قطعنامه یک صفحه‌ای مصر که روز شنبه به ۱۵ عضو شورای امنیت ارائه شد و رویترز و خبرگزاری فرانسه آن را دیده‌اند ... و به گفته دیپلمات‌ها، شورای امنیت می‌تواند روز دوشنبه یا سه‌شنبه درباره آن تصمیم بگیرد. متن پیش‌نویس مصر هرگونه تصمیم درباره وضعیت بیت‌المقدس، اورشلیم، را فاقد وجهه قانونی دانسته است.

این متن از همه کشورها خواسته است «مطابق با قطعنامه ۴۷۸ شورای امنیت مصوب ۱۹۸۰ از استقرار اماکن دیپلماتیک خود در بیت‌المقدس خودداری کنند». قطعنامه ای که بنابرآن تکلیف وضعیت نهایی این شهر مورد مناقشه تنها در مذاکره صلح میان فلسطینیان و اسرائیل تعیین خواهد شد.

در این متن مصر نه اشاره‌ مستقیمی به آمریکا شده است و نه به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز ۱۵ آذر با فاصله‌ گرفتن از سیاست رؤسای جمهور پیشین این کشور بیت‌المقدس، اورشلیم، را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت و اعلام کرد سفارت این کشور از تل‌آویو به این شهر انتقال می‌یابد. تصمیمی که با واکنش‌های گسترده بین‌المللی و اعتراض شماری از کشورهای اروپایی متحد آمریکا و بسیاری از کشورهای اسلامی مواجه شد.

نظر حسین علیزاده و منصور فرهنگ درباره مخالفت مصر با شناسایی بیت‌المقدس/اوزشلیم به عوان پایتخت اسرائیل

حسین علیزاده، عضو سابق «دفتر حافظ منافع ایران در مصر» که اینک ساکن هلسینکی است می‌گوید اجلاس هفته گذشته سازمان کنفرانس اسلامی زمینه ساز تهیه متن پیش نویس مصر شد.

او می‌افزاید: «این سازمان که شامل ۵۷ کشور اسلامی است در استانبول اجلاس تشکیل دادند و در آنجا اقدام آقای ترامپ را محکوم کردند و گفتند که موضوع را به سازمان ملل ارجاع خواهند داد. مصر اینک (به عنوان یکی از اعضای غیردائم شورای امنیت سازمان ملل متحد) به نمایندگی از کشورهایی که مخالف تصمیم آقای ترامپ هستند، متن قطعنامه‌ای را پیشنهاد داده است. بسیج کرده است که سازمان ملل در برابر ایالات متحده بایستد».

این پژوهشگر مرکز مطالعات صلح در دانشگاه تامپره فنلاند حدس می‌زند که «متن پیشنهادی قطعنامه مصر رای کافی را دارد که از تصویب شورای امنیت سازمان ملل بگذرد اما به شرط این که ایالات متحده از حق وتوی خودش استفاده نکند. ولی گمان بسیار بسیار قوی این است که ایالات متحده از این حق خود استفاده کند. آقای علیزاده نتیجه می‌گیرد که «متن پیش‌نویس در مجمع عمومی سازمان ملل رای خواهد آورد و این امر به ضرر پرستیژ [وجهه] ایالات متحده تمام خواهد شد».

همزمان منصور فرهنگ سفیر اسبق ایران در مقر سازمان ملل در نیویورک می‌گوید ارجاع پیش‌نویش پیشنهادی مصر به مجمع عمومی سازمان ملل نه نتیجه ای برای آمریکا در برخواهد داشت و نه دستاوردی برای فلسطینی‌ها.

به نظر این استاد ارشد روابط بین‌الملل در کالج بنینگتون در ایالت ورمونت «پیشنهاد مصر به شورای امنیت با وتوی آمریکا روبه‌رو خواهد شد و هیچ تأثیر مشخصی روی وضع و موقعیت فلسطینی‌ها ندارد».

به گفته منصور فرهنگ «اگر پیشنهاد به مجمع عمومی سازمان ملل برود، این مجمع از لحاظ منشور سازمان ملل هیچ وظیفه وحقی ندارد که به کشوری بگوید در ارتباط با چنین مسئله‌ای در چه موضعی [باید باشد]. و تازه اگر هم بر فرض محال [متن پیشنهادی مصر] در شورای امنیت تصویب بشود، آن هم فقط از نظر تبلیغاتی برای آمریکایی‌ها یا برای فلسطینی‌ها می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد ولی کوچکتیرین تأثیری در واقعیت ماجرا ندارد».

پایان کلام آقای فرهنگ این است که «همانطور که آقای نتانیاهو (نخست‌وزیر اسرائیل) همیشه مستقیم و غیرمستقیم می‌گوید بگذارید شمشیر تصمیم بگیرد. و فعلاً شمشیر اسرائیل برنده‌تر است از شمشیر رقباست. ما در چنین وضعی قرار داریم و حرف‌هایی هم که اینجا و آنجا از نظر تبلیغاتی می‌زنند می‌تواند از نظر معنوی یا اخلاقی مرهمی بر زخم فلسطینیان باشد، ولی دوایی برای دردشان نیست».

از طرف دیگر روز یکشنبه سازمان فتح به رهبری محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی فراخوانی داد برای برگزاری تظاهراتی خشمگینانه با هدف اعتراض در روز چهارشنبه به سفر مایک پنس معاون دونالد ترامپ به بیت‌المقدس/اورشلیم.

تظاهراتی برای نمایش اعتراض به همان تصمیم نیمه آذرماه دونالد ترامپ. محمود عباس اعلام کرده است که تشکیلات خودگردان فلسطینی از دیدار با مایک پنس در سفر او به خاورمیانه پرهیز خواهد کرد.

وضعیت حقوقی این شهر مقدس از نظر مسلمانان، یهودیان و مسیحیان موضوعی نمادین و حساس در رویارویی میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌هاست. از یک طرف فلسطینی‌ها بیت‌المقدس را پایتخت آینده خود می‌دانند.

و از طرف دیگر اسرائیل که ۵۰ سال پیش در پی جنگ شش روزه سال ۱۹۶۷ میلادی شرق اورشلیم را تصاحب کرده همه این شهر را پایتخت خود خوانده است.

اما جامعه بین‌المللی این تصمیم اسرائیل را نپذیرفته است و به همین دلیل در هفت دهه‌ای که از اعلام تأسیس اسرائیل می‌گذرد اکثر کشورها نه اورشلیم که تل‌آویو را برای دایر کردن سفارتخانه‌های خود برگزیده‌اند.