تب و تاب دانشجویان ایران در «روز دانشجو»

  • امير مصدق کاتوزيان

روز شنبه ۱۷ آذز شاهد انتشار بیانیه اعتراضی دانشجویان دانشگاه‌های ۳۵ دانشگاه در سراسر ایران بود.

اگر ملاک، ویدئوکلیپیی به طول کمتر از یک دقیقه باشد که در همین روز بر روی اینترنت منتشر شد و برگزاری تحصنی کوچک را در برابر در ورودی دانشگاه تهران به نمایش می‌گذارد، این دو رویداد بازتاب‌دهنده این است که، یک روز پس از تعطیلی آخر هفته، روزی که به نام «روز دانشجو» معروف شده از یاد نرفته است.

(ویدئوکلیپ یادشده حکایت از رویارویی و گفت‌وگوی تعدادی دانشجو با دست کم ۲ مامور حکومتی دارد که می‌کوشند تحصن و تجمع را متوقف کنند).

حتی اگر تنها همان دانشگاهی صحنه تحصن بوده باشد که ۶۵ سال پیش در آن کشته شدن سه دانشجوی معترض به ضرب گلوله ماموران حکومت وقت رقم خورد و سبب نامگذاری روز ۱۶ آذر به نام «روز دانشجو» شد.

Your browser doesn’t support HTML5

فعالیت دانشجویان به مناسبت «روز دانشجو» از نگاه سعید پیوندی (فرانسه) و مهرداد درویش‌پور (سوئد)

سعید پیوندی کارشناس آموزش عالی ایران و استاد جامعه‌شناسی دانشگاه لورن (پاریس) به رادیو فردا می‌گوید این دو اقدام نشان می‌دهد که مطالبات دانشجویان به رغم برآورده نشدن بسیاری از خواست‌های آنان در دوران زمامدای دولت حسن روحانی پا برجاست.

بیانیه امسال شوراهای صنفی دانشجویان ۳۵ دانشگاه در سراسر ایران با یادآوری محمل نامگذاری روز دانشجو در دوران پهلوی آغاز می‌شود و همزمان با تاختن به هر دو جناح جمهوری اسلامی ایران (که به توصیف بیانیه «بیش از هر زمان دیگری کمر به سیاست‌زدایی از دانشگاه بسته‌اند»).

بیانیه یادشده آموزش عالی را در نظام فعلی «در خدمت منافع طبقات حاکم» و شوراهای صنفی را «تنها اهرم مقاومت» می‌داند.

این بیانیه همچنین با انتقاد از «سرکوبی نظام‌مند دانشجویان» می‌نویسد «سرکوبی، ذره‌ای مانع ایستادگی نمی‌شود».

این بیانیه همچنین بر «اتحاد دانشجویان و سایر اقشار» دست می‌گذارد و جا گرفتن «دانشجویان در کنار کارگران، کامیونداران، معلمان، کولبران و زنان» به عنوان «قربانیان مشترک سیاست سودپرستانه و منفعت‌طلبانه».

مهرداد درویش‌پور، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه ملاردالرن سوئد، به رادیو فردا می‌گوید این حرف‌ها بازتاب چرخشی نو به چپ در فعالیت‌های صنفی دانشجویان دانشگاه‌های ایران است.

به هر حال هر چه هست، حاصل تلاش‌های دانشجویان دانشگاههای ایران به مناسبت «روز دانشجو» می‌تواند حامل این پیام باشد که حتی در شرایط افول فعالیت‌های دانشجویی در مقایسه با دهه‌های ۳۰، ۴۰، ۵۰ و ۷۰، برخلاف باور برخی ناظران سیاسی، اینگونه کوشش‌ها از نفس و تب و تاب نیفتاده است.