قطع سوخت‌رسانی به جنگنده‌های عربستان و پیام آن برای متحدان ایران

  • امير مصدق کاتوزيان

آمریکا روز شنبه ۱۹ آبان اعلام کرد که سوخت‌رسانی به جنگنده‌های ائتلاف عربی به رهبری عربستان در یمن را متوقف کرده است.

به باور بسیاری از ناظران سیاسی این اقدام واشینگتن به معنای کاهش نقش آمریکا در جنگ یمن است کمتر از دو هفته پس از خواست مشترک دو وزیر دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا (مایک پمپئو وزیر خارجه و جیمز متیس وزیر دفاع) برای پایان دادن جنگ و آغاز مذاکرات صلح بین دو طرف متخاصم در یمن.

از طرفی ائتلاف منطقه‌ای به رهبری عربستان روز شنبه اعلام کرد این تصمیم به دلیل افزایش توان نظامی این ائتلاف برای سوخت‌رسانی به جنگنده‌های خود گرفته شده است، و از طرف دیگر، به گفته جیمز متیس این تصمیم نتیجه مشورت ریاض با واشینگتن بوده است.

رسول نفیسی، تحلیلگر سیاسی در واشینگتن، درباره پیش‌زمینه این تصمیم به رادیو فردا می‌گوید مخالفت با جنگ یمن در جامعه آمریکا و در کنگره نمایندگان آمریکا سابقه دارد، اما، به گفته او، با قتل جمال خاشچقجی روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول، و خواست کنگره برای شدت عمل نشادن دادن در برابر ریاض، این ماجرا شکل جدی‌تری پیدا کرده است.

به گفته این تحلیلگر، بخشی از آمریکایی‌ها و کنگره که می‌گویند یمنی‌ها با اسلحه‌های آمریکایی کشته شده‌اند، خواستار تجدیدنظر جدی در رابطه آمریکا و عربستان -- به خصوص بر سر جنگ یمن -- بوده‌اند.

به گفته رسول نفیسی، «اکنون اولین نمونه این تجدیدنظر با اقدام آمریکا در متوقف کردن سوخت‌رسانی به هواپیماهای جنگی عربستان آشکار شده است. اما او می‌افزاید درباره اینکه آمریکا در بازنگری جنگ یمن از این حد فراتر رود مطمئن نیست».

Your browser doesn’t support HTML5

ارزیابی رسول نفیسی، مهدی نوربخش و حسین علیزاده از توقف سوخت‌رسانی آمریکا به جنگنده‌های عربستان

پیش از این تصمیم آمریکا، دولت یمن روز جمعه در شهر عدن در جنوب این کشور اعلام کرد که نیروهای مسلح این کشور با حمایت ائتلاف منطقه‌ای هجوم تازه‌ای را به سوی بندر حدیده آغاز کرده است.

به گمان مهدی نوربخش، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه هریزبرگ آمریکا، این اقدام مشترک دولت رسمی یمن و دولت عربستان با هدف محکم کردن موضع خود بر سر میز مذاکره انجام شده است.

مهدی نوربخش در گفت‌وگو با رادیو فردا می‌افزاید در ارتباط با مناسبات با ریاض، آمریکا هم به دلیل مساله قتل خاشقجی زیر فشار است و هم به دلیل مشخص شدن ابعاد «جنایاتی» که در یمن صورت گرفته است.

این استاد روابط بین‌الملل می‌افزاید تا پایان امسال سازمان ملل «صددرصد» مشغول میانجی‌گری صلح در یمن خواهد شد و عربستان و دولت رسمی یمن می‌خواهند در هر مذاکره ای دست بالا را داشته باشند. چون، به گفته مهدی نوربخش، حالا با ادامه ایستادگی حوثی‌ها، دولت رسمی یمن و عربستان فعلا چیز زیادی در دست ندارند.

اما حاصل تصمیم جدید آمریکا و قطع سوخت‌رسانی به جنگنده‌های عربستان و متحدانش برای ایران چیست؟

بیشتر در این باره: آمریکا سوخت‌رسانی به جنگنده‌های ائتلاف عربی در جنگ یمن را متوقف می‌کند

حسین علیزاده، دیپلمات سابق جمهوری اسلامی ایران ساکن لندن، به رادیو فردا می‌گوید تصمیم واشینگتن از نظر ایران یک امتیاز است چون گروه مورد حمایت تهران در این جنگ از نظر آمریکا شناسایی شده و مشروعیت یافته تا بر سر میز مذاکره حاضر شود.

به گفته او، وزیران دفاع و خارجه آمریکا هر دو نزدیک دو هفته پیش جنگ یمن را بی‌حاصل دانستند و خواستار پایان مرحله جنگ و ورود به مرحله مذاکرات صلح طرف‌های درگیر زیر نظارت سازمان ملل شدند.

این ناظر سیاسی می‌افزاید پذیرش حوثی‌ها بر سر میز مذاکره به معنای این است که آمریکا مشروعیت این گروه را و اینکه حوثی‌ها بخشی از قدرت را در یمن در دست دارد، به رسمیت شناخته است.

از نظر حسین علیزاده، به رسمیت شناختن حوثی‌ها به عنوان یک طرف مذاکره در جنگ یمن نه تنها یک امتیاز برای حوثی‌هاست بلکه یک امتیاز برای ایران است که در طول جنگ تنها حامی این گروه بوده است.

سه سال پیش شبه‌نظامیان حوثی، صنعا پایتخت یمن را تصرف و رو به سوی جنوب این کشور پیشروی کردند. به فاصله کمی پس از آن عربستان و امارات متحده عربی برای حمایت از دولت عبدربه منصور هادی وارد جنگ داخلی یمن شدند.

گروه‌های حامی حقوق بشر و ناظران جنگ یمن طی این مدت عربستان و متحدانش را به کشتار هزاران غیرنظامی در یمن متهم کرده‌اند. رسانه‌های بین‌المللی تعداد کشته‌شدگان را حدود ده‌ هزار نفر تخمین زده‌اند.

گفت‌وگوهای صلح یمن در ژنو در ماه گذشته با مانع مواجه شد و در غیاب نمایندگان شبه‌نظامیان حوثی بدون نتیجه پایان یافت. حرف حوثی‌ها این بود که سازمان ملل نتوانسته است بازگشت هیات مذاکره‌کننده این گروه را به صنعا تضمین کند و به همین دلیل آنها نتوانسته‌اند بر سر میز مذاکره در ژنو حاضر شوند.