ایران، خاورمیانه و جهان در سال ۲۰۱۸ از سه نگاه

در آستانه سه شنبه اول ماه ژانویه، اولین روز سال ۲۰۱۹، سال نوی میلادی، هستیم.

در برنامه «دیدگاه‌ها» هر سال دو بار -یک بار در آخر سال میلادی و بار دیگر در پایان سال هجری شمسی- به بررسی رویدادهای سال گذشته می نشینیم.

رسول نفیسی (واشینگتن،‌ آمریکا)، رضا تقی‌زاده (گلاسگو، بریتانیا) و علی صدرزاده (فرانکفورت،‌ آلمان) سه تحلیلگر میهمان آخرین برنامه «دیدگاه‌ها» در سال ۲۰۱۸ رویدادهایی را که به نظرشان در ایران، خاورمیانه و جهان در این سال میلادی اثرگذارتر بوده اند برگزیده و بررسی و تحلیل کرده‌اند.

دیذگاهها: ایران، خاورمیانه و جهان در سال ۲۰۱۸ از نگاه رسول نفیسی، رضا تقی‌زاده و علی صدرزاده

رسول نفیسی می‌گوید مطابق معمول ۴۰ سال گذشته رویدادهای ایران در سال ۲۰۱۸ در صدر خبرهای بد جهان بود. او بر عمیق‌تر شدن بحران‌های اقتصادی-اجتماعی-سیاسی؛ اعتراض‌های صنفی اعم از کارگران، معلمان و غیره را به عنوان مهم‌ترین رویدادهای ایران برمی‌گزیند.

به نظر رسول نفیسی همچنین با کارهایی نظیر گماردن فردی نود و جند ساله مانند احمد جنتی به مناصب جدید عدم اعتمادی که در سال ۲۰۱۸ میان حکومت و جامعه تشدید شد بر دولت و ساز و کارهای بعدی ایران هم اثر خواهد گذاشت.

رضا تقی‌زاده افزایش بحران مشروعیت، رشد فساد و اعتراض‌های دی ماه پارسال را در کنار خروج آمریکا از برجام مهمترین خبرهای ایران می‌داند. در دوران زمامداری رئیس‌جمهور قبلی آمریکا توافق اتمی با ایران موجب دادن نوعی مشروعیت سیاسی به جمهوری اسلامی در جامعه بین‌المللی شده بود و حکومت تهران از قبل آن بهره اقتصادی می‌برد. اما با خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ از جمهوری اسلامی ایران مشروعیت زدایی شد و امتیازات اقتصادی قطع شد که اعتراض‌های دی ماه پارسال را به دنبال داشت که، به گفته این تحلیلگر، تا پایان سال ۲۰۱۸ ادامه داشته است.

علی صدرزاده مهم‌ترین رویداد سال ۲۰۱۸ در ایران را چرخش حسن روحانی رئیس جمهوری ایران به سمت راست و رهبر و سپاه و نیروهای امنیتی می‌داند. این تحول در کنار خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۹ سبب خواهد شد حکومت تصمیم‌های کارساز بگیرد که به پر زرق و برق برگذار کردن جشن چهلمین سالگرد انقلاب بهمن ۱۳۵۷ محدود نخواهد شد. بازار صحبت از احتمال کودتای سپاه و هشدار درباره نقشه دشمن برای سال ۱۳۹۸ هم در پایان سال داغ شد...

در صدر رویدادهای خاورمیانه از نظر رسول نفیسی نزدیکی و اتحاد عربستان و متحدانش با اسرائیل بود که مسببش به یاور او سیاست‌های آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران بود. نابودی داعش و احتمال رویارویی ترکیه با سوریه و قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار منتقد عربستان در استانبول و اره کردن بدن او و پیامدهایش، از نظر این تحلیلگر، برای خاندان سعودی از دیگر رویداهای کارساز سال ۲۰۱۸ بود.

رضا تقی‌زاده با اشاره به چند رویداد بین‌المللی مثل جنگ اقتصادی آمریکا و چین و ملاقات رهبران آمریکا و کره شمالی به اهمیت و برجسته شدن خبرهای جعلی در خاورمیانه اشاره می‌کند که به باور او نمونه آن برجسته کردن خبر کشته شدن یا قتل جمال خاشقجی در حدی خارج از اندازه است. نتایج همین حادثه در پایان ۲۰۱۸ به برکناری عادل الجبیر وزیرخارجه عربستان و جایگزین کردن او با دیپلماتی مجربتر، از نظر رضا تقی‌زاده، انجامید. حضور سرزده دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در عراق و تأکید بر این که آمریکا از عراق و افغانستان خارج نخواهد شد خبر مهم دیگری بود. در کنار اشاعه شایعه احتمال حمله نظامی آمریکا به ایران.

برعکس رضا تقی‌زاده، علی صدرزاده معتقد است که پوشش خبر قتل جمال خاشقجی به اندازه و مناسب بود. به نظر این تحلیلگر، خبر قتل روزنامه‌نگار روزنامه‌ای در قد و قامت واشینگتن‌پست (که وادار کردن ریچارد نیکسون به استعفا را در کارنامه دارد) و پیامدهای بین‌المللی آن از رویدادهای اثرگذار در خاورمیانه در سال ۲۰۱۸ بود. در کنار کاهش سطح جنگ و تنش در سوریه و یمن و آنچه علی صدرزاده «شکست عربستان در یمن» می‌خواند.

به مشروح تفسیر و تحلیل‌ها به علاوه رویدادهای برگزیده جهان از نگاه هر سه تحلیلگر هم گوش کنید. خطوط مورب و متنافر در زاویه نگاه‌ها در فایل صوتی برجسته‌تر است و تقاوت نظرها گاه حالت مناظره پیدا می‌کند. شما را به شنیدن این میزگرد و مرور بر رویدادهای جذاب‌تر خبری سال ۲۰۱۸ از سه نقطه نظر مختلف دعوت می‌کنیم.