این هفته روز سه‌شنبه ۱۳ خرداد بخش‌های کنترل تحت کنترل سوریه شاهد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در این کشور خواهد بود. برخلاف سابق این بار رای‌دهندگان سوری که به پای صندوق می‌روند با تنها دو گزینه آری یا نه به بشار اسد نامزد حزب بعث در انتخابات ریاست جمهوری روبه‌رو نیستند. در انتخابات روز سه‌شنبه رای‌دهندگان سوری در میان سه نامزد یکی را برمی‌گزینند.
میان بشار اسد رییس جمهوری کنونی و دو رقیب انتخاباتی او ماهر عبدالحفیظ حجار، رهبر حزب اراده ملی و نماینده مردم حلب در مجلس سوریه و حسان عبدالله نوری، تکنوکرات معتمد حکومت و دبیرکل اتاق صنایع دمشق.
در امتداد آنچه «بهار عربی» لقب گرفت و سرکوبی خونین تظاهرات مسالمت آمیز در آغاز این اعتراض‌ها در سوریه به ضرب اسلحه نیروهای حکومتی و تشکیل گروه‌های مسلح مخالف حکومت، بیش از دو سال پیش، تغییراتی در قانون اساسی سوریه داده شد که به موجب آن معرفی نامزد در انتخابات ریاست جمهوری از انحصار حزب بعث درآمد و تشکیل سایر احزاب هم به رسمیت شناخته شد.
اما به موجب همین تغییرات تنها کسانی می‌توانند نامزد انتخابات شوند که در ده سال گذشته مقیم سوریه بوده‌اند. بنابراین چهره‌های شاخص مخالف که در تبعید به سر می‌برند خود به خود صلاحیت نامزد شدن در انتخابات روز سه‌شنبه را نداشتند. ائتلاف شورای ملی، گروه‌های مسلح سکولار مثل ارتش آزاد سوریه و سلفی‌های حامی القاعده مثل دولت اسلامی عراق و شام در بیانیه‌ها و از زبان سخنگویان خود این انتخابات را نمایشی توصیف کردند.
از سوی دیگر بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل ماه گذشته هشدار داد که انتخابات روز سه‌شنبه مخل کوشش‌های بین‌المللی با هدف یافتن راه حل سیاسی برای جنگ داخلی سه ساله سوریه است. در یک سمت‌گیری متفاوت با روسیه و چین، آمریکا، بریتانیا و فرانسه، سه عضو دیگر شورای امنیت سازمان ملل در کنار آلمان، ایتالیا، ترکیه، مصر، اردن، قطر و عربستان سعودی هم در هفته گذشته متحدا‌ً حکومت بشار اسد را محکوم و از مخالفان حکومت حمایت کردند.
اما علی‌اکبر ولایتی مشاور رهبر جمهوری اسلامی ایران در هفته گذشته پیش‌بینی کرد بشار اسد در این انتخابات در سمت خود ابقاء خواهد شد و همزمان از اعزام یک گروه ناظر انتخابات از ایران به سوریه خبر داد.
کیفیت و نتایج انتخابات این هفته سوریه موضوع بحث برنامه دیدگاه‌ها است در بررسی سه میهمان این هفته: حسن هاشمیان، تحلیل‌گر سیاسی جهان عرب در استانبول، رضا تقی زاده، استاد علوم سیاسی دانشگاه گلاسگو در بریتانیا و مهدی نوربخش، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه هریزبرگ ایالت پنسیلوانیای آمریکا.
آقای هاشمیان، این انتخابات در چه شرایطی دارد برگزار می‌شود، نامزدها و حامیان از یک سو ومخالفان چه مواضعی دارند در این انتخابات؟
حسن هاشمیان: این انتخابات در شرایط غیرانتخابی برگزار می‌شود. دو سوم خاک سوریه در حاکمیت آقای بشار اسد نیست و در بیشتر شهرها جنگ الان ادامه دارد. حدود هشت میلیون سوری در داخل و خارج سوریه آواره هستند.
در حال حاضر سه نامزد برای انتخابات معرفی شدند که از جمله آقای بشار اسد هستند. دو نفر دیگر از میان خود افراد دولتی هستند. آقای حسان نوری که ایشان قبلا‌ً معاون رییس جمهور در امور توسعه اداری بودند و همینطور آقای ماهر الحجار که نماینده مجلس است و در سال ۲۰۱۲ وارد مجلس شد در انتخاباتی که خیلی مبهم و زیر سئوال. تمام گروه‌های اپوزیسیون در داخل تحریم کردند این انتخابات را. کردها، گروه «تنسیقیات» (که در آغاز اعتراض ها تظاهرات مسالمت آمیز را سازماندهی و هماهنگ می‌کرد) همچنین گروه «نهادینه کردن حکومت» و «جبهه تغییر و آزادی» که رهبرش آقای قدری جمیل است و اتفاقا‌ً بعد از اصلاحات قانون اساسی در داخل سوریه یک نوع فرآیند آشتی ملی را خود آقای بشار اسد مطرح کردند. ولید حیدر (که از نزدیکان آقای قدری جمیل است که به عنوان وزیر آشتی ملی معرفی شد) هم این انتخابات را تحریم کرده.
بنابراین کسی در داخل شرکت نکرده. گروه‌های اپوزیسیون خارج که همه این انتخابات را تحریم کرده‌اند. الان فقط آقای بشار اسد است و آن دو نامزد دیگر هم برای بشار اسد تبلیغ می‌کنند و دولت‌های منطقه و همچنین دولت‌های اروپایی و آمریکا این انتخابات را قبول ندارند.
آقای تقی زاده، دو سال پیش تغییراتی در قانون اساسی سوریه داده شد در پی اعتراض‌ها به حکومت سوریه و سرکوبی‌های خونین که به موجب آن، رای‌گیری از حالت همه‌پرسی موافقت یا مخالفت با تنها یک نامزد که قبلا‌ً حافظ اسد و تا این دوره بشار اسد بود خارج شد و شکل انتخابات‌های رقابتی را به خود گرفت. از ۲۴ داوطلب الان همینطور که آقای هاشمیان گفتند سه نامزد برگزیده شدند که یکی بشار اسد است. این تغییر تا چه اندازه می‌تواند بر روی روند انتخابات این دور و رفتار انتخاباتی شهروندان تاثیر بگذارد؟
رضا تقی زاده: تصور نمی‌کنم بتواند تاثیر جدی به روند انتخابات بگذارد. همانطور که اشاره شد دو نامزدی که حالا صلاحیت آنها تایید شده از طرف کمیسیون انتخابات و بعد از بررسی و اصلاح قانون انتخابات کسانی هستند که برای گرم کردن صحنه به میدان آمدند. و کسانی نیستند که بشود آنها را به عنوان رقیب جدی آقای بشار اسد تلقی کرد.
برگزاری این انتخابات (که در اصل برگزاری آن هم تردید است)، آیا اقدام عاقلانه‌ای بود که آقای بشار اسد شاید زیر نفوذ ایران یا تشویق جمهوری اسلامی به این تصمیم تن در داد؟ آیا این اقدام عاقلانه بود یا می‌توانست با استفاده از قانون اساسی اصلاح شده دو سال مدت حضور خودش را در قدرت تمدید کند و بعد با تثبیت اوضاع، انتقال قدرت از حکومت اسد به مردم یا مشارکت گروه‌های مخالف با دولت به نوعی صورت بگیرد؟
آنچه که برگزار می‌شود به نوعی انتخابات غیرمشروع از نظر مخالفان است و تنها می‌تواند به نوعی مانع از رسیدن سازش در آینده کوتاه مدت شود.
حضور این دو رقیب، کسانی که از آنها نام برده شد، آقای ماهر عبدالحفیظ حجار که رهبر «حزب اراده ملی» است و همینطور عبدالله نوری که سابقه کار در دولت آقای اسد را دارد، نمی‌توانند با آمدن به صحنه به انتخاباتی که در این وضعیت خاص برگزار می‌شود مشروعیت بدهند.
آقای نوربخش، انتخابات ظاهرا‌ً رقابتی این دور سوریه مسلما‌ً آن طور که آقای تقی زاده و قبلش آقای هاشمیان گفتند برای مخالفان قسم خورده حکومت بشار اسد باور پذیر نیست. اما در علوم سیاسی و جامعه‌شناسی مفهومی داریم به نام «پیامدهای ناخواسته». یعنی یک حکومتی، یک عنصری کاری را می‌کند که لزوما‌ً در ادامه و نتیجه آن کار هدفهایی را که می‌خواهد نمی‌گیرد ولی خود به خود این هدف‌ها حاصل می‌شود. تا چه حد این انتخابات می‌تواند مصداق این موضوع باشد. یعنی این انتخابات بتواند روند تازه‌ای از شکل‌گیری رقابت و سیاست چرخش قدرت را از راه صندوق‌های رای در سوریه پایه بگذارد؟
مهدی نوربخش: همانطور که دوستان فرمودند من فکر نمی‌کنم این انتخابات هیچ مشکلی را در سوریه حل کند.
می‌دانید، باز همانطور که دوستان گفتند این انتخابات محکوم شده توسط مخالفین. آقای بان کی‌مون، رییس سازمان ملل محکوم کرده این انتخابات را. این انتخابات نه در حقیقت پشتیبان داخلی دارد از نظر مخالفین و نه پشتیبان خارجی. بشار اسد شاید فکر می‌کند این انتخابات نشان‌دهنده این است که دولت یک دولت قانون‌گرا است به این ترتیب. ولیکن هیچ مشکلی را حل نمی‌کند درون سوریه.
همانطور که دوستان فرمودند سوریه در شرایطی نیست که بتواند روی چنین انتخاباتی دست بگذارد. و بعد هم خب از آن طرف هم نمی‌دانم، دولت ایران هم در شرایط بسیار سختی قرار بگیرد. به خاطر اینکه آقای روحانی برخلاف احمدی‌نژاد، برخلاف رهبری در آن مملکت از ابتدا صحبتشان این بوده که با یک انتخابات آزاد سال ۲۰۱۴ می‌توان مشکل سوریه را حل کرد.
این است که ایران در مقابل این چه واکنشی در شرایط امروز انجام بدهد، خودش بسیار مسئله است در ایران به خصوص دولت جدید. هیچ مشروعیتی ندارد این انتخابات. من فکر نمی‌کنم مشکلی را حل کند.
آقای هاشمیان، از ۷ خرداد انتخابات برای آن دسته از شهروندان سوریه که مقیم خارج از سوریه هستند مثلا‌ً در لبنان، آغاز شده. رفتار انتخاباتی سوری‌های خارج چگونه پیش‌بینی شده؟
هم حکومت ایران و هم حکومت بشار اسد می‌داند که در داخل فضا انتخاباتی و رقابتی نیست. بنابراین از شش روز پیش از انتخابات در درون سوریه تلاش کردند که شش روز قبل از انتخابات در بیرون یک فضای هیجانی انتخابات ایجاد کنند. که در دو مرکز یعنی در لبنان شرق بیروت و در ایران می‌خواستند این را رقم بزنند.
در بیروت و لبنان ما حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار پناهنده سوری داریم. کل کسانی که در سفارت سوریه در بیروت برای این انتخابات ثبت نام کردند حدود ۴۰ هزار نفر بودند. تلویزیون‌های المنار و تلویزیون الدنیای سوریه تصاویری که نشان می‌دادند هیچ تصویری از مراکزی مثل طرابلس که آنجا حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار پناهنده سوری وجود دارد یا منطقه عرسال که به مرز سوریه خیلی نزدیک است، حدود ۸۰ تا ۹۰ هزار پناهنده در آنجا وجود دارد، یک تصویر از این مناطق که مردمی بلند شدند و از این مناطق بخواهند بیایند به سفارت سوریه بروند آنجا رای بدهند دیده نشده. بیشتر از منطقه ضاحیه است که سفارت سوریه در بیروت در منطقه ضاحیه، منطقه حزب‌الله واقع است.
این‌ها آمدند یک جنجال تبلیغاتی آنجا راه انداختند، حدود ۳۰ یا ۴۰ هزار نفر را آوردند آنجا و می‌خواستند به تصویر بکشند که میلیونها آدم آمدند و جنجال تبلیغاتی را راه انداختند.
مسئله دوم در داخل ایران است. ما در ایران دو یا سه هزار تا بیشتر سوری نداریم و این نشان می‌دهد که کسانی که از سوریه فرار کردند همه مخالف بشار اسد هستند. آنهایی که موافق بشار اسد هستند کم خارج شدند از سوریه و مهمترین دلیلش تعداد کسانی که به ایران رفتند. در حالی که ایران می‌تواند همه افرادی که موافق بشار اسد هستند را بپذیرد. ولی در ایران همین جنجال تبلیغاتی را راه انداختند. مطبوعات ایران، رسانه‌های ایران حضور غیرمترقبه مردم در صندوق‌های رای... در حالی که سفارت سوریه در تهران فقط دو صندوق رای دارد و این دو صندوق رای در حداکثر رایی که پر می‌شود، می‌تواند ۴۰۰۰ رای را جمع می‌کند و این نیازی به این همه تبلیغات برای ۴۰۰۰ رای نیست. در حالی که میلیونها سوری در این انتخابات شرکت نمی‌کنند.
الان آقای بشار اسد با بشکه‌های انفجاری که عمدا‌ً از مواد منفجره و آهن درست شده و بر سر مردم حلب و جاهای دیگر دارد این بشکه‌‌ها را می‌ریزد. ابتدای امسال حدود ۵۰۰ کودک در اثر این بشکه‌های انفجاری کشته شدند. در واقع آقای بشار اسد با چه رویی دارد انتخابات برگزار می‌کند؟
و ایران و جمهوری اسلامی صورت این آقای بشار اسد را با آن تبلیغات غیر واقعی خودش دارد سرخ می‌کند.
آقای تقی زاده، از یک سو علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی ایران اظهار نظر کرده که با توجه به آنچه او محبوبیت روزافزون بشار اسد نامیده بشار اسد رییس جمهوری آینده سوریه خواهد بود و از سویی دیگر خبر داده که جمهوری اسلامی ایران گروهی را برای نظارت بر نحوه برگزاری انتخابات به سوریه اعزام می‌کند. چرا به گفته شما ایران بین تمدید مهلت زمامداری و ریاست جمهوری بشار اسد از طرق قانونی و برگزاری انتخابات به دومی بیشتر تمایل نشان داده؟
جمهوری اسلامی می‌خواهد از وجود آقای اسد به عنوان عامل حفظ مصالح و منافع خودش در آن منطقه استفاده کند. برگزاری یک انتخابات متعارف و آمدن شاید رقیب‌های قدرتمندتر می‌توانست موضع جمهوری اسلامی و آینده حضور جمهوری اسلامی در این کشور را زیر سئوال ببرد.
در عمل جمهوری اسلامی تمام تخم‌مرغ‌هایش را در سبد نظامی‌های وابسته به آقای بشار اسد قرار داده و او سمبل حمایت از منافعی شده که جمهوری اسلامی به دنبالش هست و به این علت می‌خواهد به هر قیمتی مذاکرات مربوط به صلح به تعویق بیافتد و حضور گروهی که الان بر سر قدرت هستند تداوم پیدا کند.
به این علت است که جمهوری اسلامی شاید عامل اصلی پیش بردن این فکر بوده در سوریه که انتخاباتی برگزار شود با کمک اسد برای هفت سال آینده. بار دیگر تثبیت شود و دست جمهوری اسلامی برای اقدامات کنونی و حضور در آن کشور بازتر بماند.
آقای نوربخش، روسیه و چین در زمانی که بحث بود در شورای امنیت سازمان ملل که باید سوریه را محکوم کرد، رای وتو به چنین گزینه‌ای دادند و در نتیجه آن بود که عده‌ای از کشورها و نهادهای بین‌المللی آمدند گروه دوستان سوریه را تشکیل دادند. روسیه و چین نظرشان درباره انتخابات سوریه از چه درجه اهمیتی برخوردار است در زمان اعلام نتایج؟
دولت روسیه را من به طور مشخص می‌دانم، روزنامه روسی «پراودا» را من چند روز دنبال می‌کردم کاملا‌ً فکر می‌کنند که یک دولت مشروع است یک انتخابات مشروع است و بعد اذعان می‌کنند که یک سری اصلاحاتی باید در درون سوریه صورت بگیرد که بشار اسد می‌تواند آن اصلاحات را صورت بدهد. و اصولا‌ً بر این باور هستند که این انتخابات بر این راستا است.
ولیکن چیزی که باید دقت کرد این است که در این ارتباط باید قبول کنیم، باید بفهمیم که منافعی که سوریه در این بخش از دنیا دارد در خاورمیانه دارد با منافعی که ما داریم کاملا‌ً جدا است.
متاسفانه از ابتدای این اختلاف روی سوریه در بسیاری از موارد ما خیلی تاکید کردیم بر روسیه. حالا بر رای روسیه. ولیکن منافع کاملا‌ً جدا است و متاسفانه دولت ایران نفهمید یا نخواست بفهمد که یک دولتی در خاورمیانه هست سوریه که در جهاتی در جبهه ایران است اما اصولا‌ً خود بشار اسد هم با ایران خیلی فرق می‌کند سر مواضع. الان اگر برگردیم به اتفاقی که درون مصر افتاد بشار اسد اعلام کرد، بعد از اینکه مرسی توسط آن کودتای نظامی ساقط شد، که: این مرگ و پایان یک اسلام سیاسی است. خیلی نظرها فرق می‌کند.
روسیه از دریچه دیگر یا چین از دریچه دیگر به قضایا نگاه می‌کند. ولیکن چرا ایران خودش را در آنجا قرار می‌دهد و حاضر است که این تاوان را در خاورمیانه بدهد این بحث کاملا‌ً جدایی است که برای من هنوز درکش چیز آسانی نیست.
آقای هاشمیان، آیا ناظران سوریه احتمالی هم برای دست به دست شدن قدرت از بشار اسد به یک چهره شاخص بلندپایه حامی خود او را در این انتخابات بررسی کردند یا دست کم تقویت شدن دو چهره دیگر که در آینده ممکن است بتوانند نقش رقابتی بازی کنند؟
به هیچ وجه چنین شانسی برای دو نامزد دیگر قرار ندادند و حتی با وجود این که تمام نتایج نشان خواهد داد که بشار اسد برنده این انتخابات خواهد بود و آن هم با درصد خیلی زیادی که سازمان‌های اطلاعاتی امنیتی درست می‌کنند، ولی حتی اجازه نمی‌دهند به دو نامزد دیگر که در تبلیغات پا به پای بشار اسد بیاید.
علوی‌هایی که ما دیدیم در تلویزیون‌های خود بشار اسد تبلیغ می‌کردند به جز بشار اسد که آن هم در سطح بسیار خارج از قاعده انسانی... یعنی بشار اسد را به عنوان یک اله، یک معبود در نظر می‌گیرند... به این شکل دارند برایش تبلیغ می‌کنند.
خود آقای نوری که نامزد است در این انتخابات یک بار در تلویزیون حاضر شد و به جای این که برنامه‌های خودش را معرفی کند از روش‌های آقای بشار اسد در اداره بحران سوریه تشکر و تمجید کرد و گفت اگر من برنده شدم همین روش‌ها را به کار می‌گیرم.
آقای ماهر حجار حتی جرات ندارد به طور مشخص در مورد برنامه‌هایش صحبت کند. یک چیزهای کلی و نمی‌دانم مثل اینکه سر کلاس درس جامعه شناسی نمی‌دانم احزاب نشستیم و در مورد مثلا‌ً سوسیالیسم و تاریخ سوسیالیسم و یا تاریخ لیبرالیسم دارد صحبت می‌کند. اصلا‌ً جرات نمی‌کند به طور جزء مشخص برنامه خودش را مطرح کند.
یعنی حتی این افرادی که هر دو خودساخته دولت هستند جرات بیان عقایدشان را ندارند و چه برسد به یک نفر از خارج از این دایره تنگ دولتی بخواهد بیاید بیرون. به همین خاطر هیچ شانسی برای افراد دیگر وجود ندارد و بشار اسد با همان سبک‌های قدیمی تبلیغات اداره کشور... که می‌گفت ما قانون اساسی را تغییر می‌دهیم و کارهای دیگر را انجام می‌دهیم... الان نشان داد که هیچ تغییری در واقع صورت نگرفته و همان روش تک حزبی وجود دارد و یک دیکتاتور وجود دارد و هیچ تفاوتی میان رفراندوم‌های سابق که می‌آمدند آری یا نه بهش رای می‌دادند با این انتخابات که دو نفر دیگر را به این شکل آورده وجود ندارد.
بشار اسد هیچ میلی به تغییر یا اجابت خواسته‌های مردم اصلا‌ً ندارد. این انتخابات هیچ نتیجه‌ای برای ملت سوریه همانطور که دوستان گفتند ندارد. تا وقتی که آمریکا وارد کار نشده یا غرب تحرکی برای نجات سوریه ایجاد نکردند بشار اسد کاملا‌ً مطمئن است که در قدرت می‌ماند.
آقای تقی زاده، در شرایطی که سلفی‌های مسلح حامی القاعده بخش قابل توجهی از مخالفان حکومت سوریه را تشکیل می‌دهند، بی‌ارزش تلقی کردن انتخابات سوریه چه اثری بر روی رویدادهای آینده سوریه می‌گذارد؟
آنچه امروز در سوریه می‌گذرد، نشانه ترس مردم از به دست گرفتن قدرت توسط افراطگرایان اسلامی است. برای مردم سوریه دو انتخاب باقی مانده. یا اینکه با دیکتاتوری اسد بسازند و یا یک دیکتاتوری تیره‌‌تر و تاریک‌‌تر افراطگرایان اسلامی را قبول کنند.
برنده این انتخابات به نظر کشور همسایه، اسرائیل است که همیشه می‌خواسته طرف‌های درگیر همینطور به این درگیری‌ها ادامه دهند تا هر دو طرف تضعیف شوند. ضعیف شدن آنها را در جهت مصالح و منافع خودش می‌دیده.
ایران هم فکر نمی‌کنم در این انتخابات بتواند منافع درازمدتی برای خودش تامین کند. به محض اعلام برنده شدن آقای اسد ایران برای تثبیتش باید اعتبارات مالی بیشتری را برای این کشور بفرستد و با وضعیت ضعیف اقتصادی که دارد طبیعتا‌ً تحمل این فشار برای جمهوری اسلامی و مردم ایران به خصوص آسان نخواهد بود.
آن چه که پیش می‌آید به نظر من وضع موجود را فقط ادامه می‌دهد و همانطور که به درستی آقای هاشمیان گفتند تا مداخله جدیتر آمریکا در وقایع کنونی سوریه این وضعیت شکل نهایی پیدا نخواهد کرد و این درگیری‌ها به تخریب بیشتر سوریه خواهد انجامید.
وضعیت موجود وضعیت مطلوبی نیست و به هرحال آنچه امروز شاهدش هستیم نشانه تقابل نوعی از دیکتاتوری با نوعی از دیکتاتوری جدیتر... یعنی دیکتاتوری اسلامی در منطقه است.
آقای نوربخش، هم آقای تقی‌زاده و هم قبلش آقای هاشمیان صحبت از لزوم مداخله نظامی آمریکا کردند برای تغییر توازن قدرت و راه افتادن یک روند گذار به توسعه سیاسی. صاحب‌نظران مبحث گذار سیاسی از حکومت‌های تک حزبی به توسعه سیاسی درباره معضل احتمال تضعیف حکومت اسد به نفع هم پیمانان القاعده چه پیشنهادی دارند در آستانه انتخابات سوریه و به طور کلی؟
خدمتتان بگویم که سفری که جدیدا‌ً اوباما به عربستان سعودی داشته کاملا‌ً مواضع آمریکا را و عربستان سعودی را در راستاهایی دارد عوض می‌کند و عوض کرد.
اولا‌ً در این مذاکرات، در این دور از مذاکرات دولت عربستان سعودی فهمید که آمریکا سر مذاکره با ایران از هیچ چیزی پایین نمی‌آید. یعنی برایش ... چیزی که اولویت است در سیاست خارجی آمریکا ادامه مذاکرات است.... عربستان سعودی از دولت آمریکا خواسته که بیشتر تاثیر داشته باشد توی مشکلی که الان در سوریه هست.
می‌دانید که اوباما هفته پیش اعلام کرده که به طور مخصوص و با شدت بیشتری کوشش می‌کنند که کمک کنند به مخالفان اسد و من فکر می‌کنم بازی را کاملا‌ً این عوض می‌کند. به خاطر اینکه یک چیز دیگر که در این چندین وقت اتفاق افتاده این است که این گروه‌های تکفیری به شدت توانستند که تاثیر بگذارند... می‌دانید خود مخالفان، مخالفان بشار اسد که در دو جبهه الان دارند می‌جنگند... یکی با این گروه‌های تکفیری یکی با دولت بشار اسد. دولت عربستان سعودی توانسته از آمریکا بخواهد و آمریکا دارد این گردش را در سیاست خارجی خودش.
با توجه به این مساله من فکر می‌کنم که ایران در مقابل یک چالش بزرگتری قرار خواهد گرفت و مادامی که مسئله سوریه به این شکل ادامه پیدا کند و دولت ایران بماند پشت سر بشار اسد این اختلاف بین شیعه و سنی شدت بیشتری خواهد گرفت در خاورمیانه.
و می‌دانید که هفته پیش آقای عبدالله اسکندی، شصتمین درجه دار و سپاه و پاسداران در سوریه در دمشق کشته شد. یعنی تاوان بسیار زیادی دولت ایران داده برای سوریه و یک وال استریت جورنال یک مقاله‌ای جدیدا‌ً در آورده که دولت ایران دارد کوشش می‌کند که بسیاری از افغان‌های مقیم ایران را گسیل کند برای جنگ درون سوریه. این‌ها به نفع ایران نخواهد بود. خصوصا‌ً با کنشی که جدیدا‌ً آقای روحانی در پیش گرفته که گفته می‌خواهد با عربستان سعودی صحبت کند و با ترکیه صحبت کند. حمایت از دولت اسد کمک نمی‌کند که سیاست خارجی ایران در خاورمیانه بتواند پایی بگیرد.
اگر دولت روحانی راه حلی داشته باشد برای این مشکل باید کوشش کند که پا به میان بگذارد که زودتر از اینکه آمریکا وارد یک ایده دیگری شود این مشکل را به یک شکلی بتواند حل کند.
میان بشار اسد رییس جمهوری کنونی و دو رقیب انتخاباتی او ماهر عبدالحفیظ حجار، رهبر حزب اراده ملی و نماینده مردم حلب در مجلس سوریه و حسان عبدالله نوری، تکنوکرات معتمد حکومت و دبیرکل اتاق صنایع دمشق.
در امتداد آنچه «بهار عربی» لقب گرفت و سرکوبی خونین تظاهرات مسالمت آمیز در آغاز این اعتراض‌ها در سوریه به ضرب اسلحه نیروهای حکومتی و تشکیل گروه‌های مسلح مخالف حکومت، بیش از دو سال پیش، تغییراتی در قانون اساسی سوریه داده شد که به موجب آن معرفی نامزد در انتخابات ریاست جمهوری از انحصار حزب بعث درآمد و تشکیل سایر احزاب هم به رسمیت شناخته شد.
اما به موجب همین تغییرات تنها کسانی می‌توانند نامزد انتخابات شوند که در ده سال گذشته مقیم سوریه بوده‌اند. بنابراین چهره‌های شاخص مخالف که در تبعید به سر می‌برند خود به خود صلاحیت نامزد شدن در انتخابات روز سه‌شنبه را نداشتند. ائتلاف شورای ملی، گروه‌های مسلح سکولار مثل ارتش آزاد سوریه و سلفی‌های حامی القاعده مثل دولت اسلامی عراق و شام در بیانیه‌ها و از زبان سخنگویان خود این انتخابات را نمایشی توصیف کردند.
از سوی دیگر بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل ماه گذشته هشدار داد که انتخابات روز سه‌شنبه مخل کوشش‌های بین‌المللی با هدف یافتن راه حل سیاسی برای جنگ داخلی سه ساله سوریه است. در یک سمت‌گیری متفاوت با روسیه و چین، آمریکا، بریتانیا و فرانسه، سه عضو دیگر شورای امنیت سازمان ملل در کنار آلمان، ایتالیا، ترکیه، مصر، اردن، قطر و عربستان سعودی هم در هفته گذشته متحدا‌ً حکومت بشار اسد را محکوم و از مخالفان حکومت حمایت کردند.
اما علی‌اکبر ولایتی مشاور رهبر جمهوری اسلامی ایران در هفته گذشته پیش‌بینی کرد بشار اسد در این انتخابات در سمت خود ابقاء خواهد شد و همزمان از اعزام یک گروه ناظر انتخابات از ایران به سوریه خبر داد.
کیفیت و نتایج انتخابات این هفته سوریه موضوع بحث برنامه دیدگاه‌ها است در بررسی سه میهمان این هفته: حسن هاشمیان، تحلیل‌گر سیاسی جهان عرب در استانبول، رضا تقی زاده، استاد علوم سیاسی دانشگاه گلاسگو در بریتانیا و مهدی نوربخش، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه هریزبرگ ایالت پنسیلوانیای آمریکا.
آقای هاشمیان، این انتخابات در چه شرایطی دارد برگزار می‌شود، نامزدها و حامیان از یک سو ومخالفان چه مواضعی دارند در این انتخابات؟
گروه‌های اپوزیسیون خارج که همه این انتخابات را تحریم کرده اند. الان فقط آقای بشار اسد است و آن دو نامزد دیگر هم برای بشار اسد تبلیغ می‌کنند و دولت‌های منطقه و همچنین دولت‌های اروپایی و آمریکا این انتخابات را قبول ندارند.حسن هاشمیان -- کارشناس جهان عرب (ترکیه)
در حال حاضر سه نامزد برای انتخابات معرفی شدند که از جمله آقای بشار اسد هستند. دو نفر دیگر از میان خود افراد دولتی هستند. آقای حسان نوری که ایشان قبلا‌ً معاون رییس جمهور در امور توسعه اداری بودند و همینطور آقای ماهر الحجار که نماینده مجلس است و در سال ۲۰۱۲ وارد مجلس شد در انتخاباتی که خیلی مبهم و زیر سئوال. تمام گروه‌های اپوزیسیون در داخل تحریم کردند این انتخابات را. کردها، گروه «تنسیقیات» (که در آغاز اعتراض ها تظاهرات مسالمت آمیز را سازماندهی و هماهنگ می‌کرد) همچنین گروه «نهادینه کردن حکومت» و «جبهه تغییر و آزادی» که رهبرش آقای قدری جمیل است و اتفاقا‌ً بعد از اصلاحات قانون اساسی در داخل سوریه یک نوع فرآیند آشتی ملی را خود آقای بشار اسد مطرح کردند. ولید حیدر (که از نزدیکان آقای قدری جمیل است که به عنوان وزیر آشتی ملی معرفی شد) هم این انتخابات را تحریم کرده.
بنابراین کسی در داخل شرکت نکرده. گروه‌های اپوزیسیون خارج که همه این انتخابات را تحریم کرده‌اند. الان فقط آقای بشار اسد است و آن دو نامزد دیگر هم برای بشار اسد تبلیغ می‌کنند و دولت‌های منطقه و همچنین دولت‌های اروپایی و آمریکا این انتخابات را قبول ندارند.
آقای تقی زاده، دو سال پیش تغییراتی در قانون اساسی سوریه داده شد در پی اعتراض‌ها به حکومت سوریه و سرکوبی‌های خونین که به موجب آن، رای‌گیری از حالت همه‌پرسی موافقت یا مخالفت با تنها یک نامزد که قبلا‌ً حافظ اسد و تا این دوره بشار اسد بود خارج شد و شکل انتخابات‌های رقابتی را به خود گرفت. از ۲۴ داوطلب الان همینطور که آقای هاشمیان گفتند سه نامزد برگزیده شدند که یکی بشار اسد است. این تغییر تا چه اندازه می‌تواند بر روی روند انتخابات این دور و رفتار انتخاباتی شهروندان تاثیر بگذارد؟
آنچه که برگزار می‌شود به نوعی انتخابات غیرمشروع از نظر مخالفان است و تنها می‌تواند به نوعی مانع از رسیدن سازش در آینده کوتاه مدت شود.رضا تقی زاده -- استادعلوم سیاسی دانشگاه گلاسگو (بریتانیا)
برگزاری این انتخابات (که در اصل برگزاری آن هم تردید است)، آیا اقدام عاقلانه‌ای بود که آقای بشار اسد شاید زیر نفوذ ایران یا تشویق جمهوری اسلامی به این تصمیم تن در داد؟ آیا این اقدام عاقلانه بود یا می‌توانست با استفاده از قانون اساسی اصلاح شده دو سال مدت حضور خودش را در قدرت تمدید کند و بعد با تثبیت اوضاع، انتقال قدرت از حکومت اسد به مردم یا مشارکت گروه‌های مخالف با دولت به نوعی صورت بگیرد؟
آنچه که برگزار می‌شود به نوعی انتخابات غیرمشروع از نظر مخالفان است و تنها می‌تواند به نوعی مانع از رسیدن سازش در آینده کوتاه مدت شود.
حضور این دو رقیب، کسانی که از آنها نام برده شد، آقای ماهر عبدالحفیظ حجار که رهبر «حزب اراده ملی» است و همینطور عبدالله نوری که سابقه کار در دولت آقای اسد را دارد، نمی‌توانند با آمدن به صحنه به انتخاباتی که در این وضعیت خاص برگزار می‌شود مشروعیت بدهند.
آقای نوربخش، انتخابات ظاهرا‌ً رقابتی این دور سوریه مسلما‌ً آن طور که آقای تقی زاده و قبلش آقای هاشمیان گفتند برای مخالفان قسم خورده حکومت بشار اسد باور پذیر نیست. اما در علوم سیاسی و جامعه‌شناسی مفهومی داریم به نام «پیامدهای ناخواسته». یعنی یک حکومتی، یک عنصری کاری را می‌کند که لزوما‌ً در ادامه و نتیجه آن کار هدفهایی را که می‌خواهد نمی‌گیرد ولی خود به خود این هدف‌ها حاصل می‌شود. تا چه حد این انتخابات می‌تواند مصداق این موضوع باشد. یعنی این انتخابات بتواند روند تازه‌ای از شکل‌گیری رقابت و سیاست چرخش قدرت را از راه صندوق‌های رای در سوریه پایه بگذارد؟
بشار اسد شاید فکر می‌کند این انتخابات نشان‌دهنده این است که دولت یک دولت قانون‌گرا است به این ترتیب. ولیکن هیچ مشکلی را حل نمی‌کند درون سوریه.مهدی نوربخش استاد روابط بین الملل دانشگاه هریزبرگ (آمریکا)
می‌دانید، باز همانطور که دوستان گفتند این انتخابات محکوم شده توسط مخالفین. آقای بان کی‌مون، رییس سازمان ملل محکوم کرده این انتخابات را. این انتخابات نه در حقیقت پشتیبان داخلی دارد از نظر مخالفین و نه پشتیبان خارجی. بشار اسد شاید فکر می‌کند این انتخابات نشان‌دهنده این است که دولت یک دولت قانون‌گرا است به این ترتیب. ولیکن هیچ مشکلی را حل نمی‌کند درون سوریه.
همانطور که دوستان فرمودند سوریه در شرایطی نیست که بتواند روی چنین انتخاباتی دست بگذارد. و بعد هم خب از آن طرف هم نمی‌دانم، دولت ایران هم در شرایط بسیار سختی قرار بگیرد. به خاطر اینکه آقای روحانی برخلاف احمدی‌نژاد، برخلاف رهبری در آن مملکت از ابتدا صحبتشان این بوده که با یک انتخابات آزاد سال ۲۰۱۴ می‌توان مشکل سوریه را حل کرد.
این است که ایران در مقابل این چه واکنشی در شرایط امروز انجام بدهد، خودش بسیار مسئله است در ایران به خصوص دولت جدید. هیچ مشروعیتی ندارد این انتخابات. من فکر نمی‌کنم مشکلی را حل کند.
آقای هاشمیان، از ۷ خرداد انتخابات برای آن دسته از شهروندان سوریه که مقیم خارج از سوریه هستند مثلا‌ً در لبنان، آغاز شده. رفتار انتخاباتی سوری‌های خارج چگونه پیش‌بینی شده؟
هم حکومت ایران وهم حکومت بشار اسد می‌داند که در داخل فضا انتخاباتی و رقابتی نیست. بنابراین از شش روز پیش از انتخابات در درون سوریه تلاش کردند که شش رو قبل از انتخابات در بیرون یک فضای هیجانی انتخابات ایجاد کنند. که در دو مرکز یعنی در لبنان شرق بیروت و در ایران می‌خواستند این را رقم بزنند.حسن هاشمیان
در بیروت و لبنان ما حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار پناهنده سوری داریم. کل کسانی که در سفارت سوریه در بیروت برای این انتخابات ثبت نام کردند حدود ۴۰ هزار نفر بودند. تلویزیون‌های المنار و تلویزیون الدنیای سوریه تصاویری که نشان می‌دادند هیچ تصویری از مراکزی مثل طرابلس که آنجا حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار پناهنده سوری وجود دارد یا منطقه عرسال که به مرز سوریه خیلی نزدیک است، حدود ۸۰ تا ۹۰ هزار پناهنده در آنجا وجود دارد، یک تصویر از این مناطق که مردمی بلند شدند و از این مناطق بخواهند بیایند به سفارت سوریه بروند آنجا رای بدهند دیده نشده. بیشتر از منطقه ضاحیه است که سفارت سوریه در بیروت در منطقه ضاحیه، منطقه حزب‌الله واقع است.
این‌ها آمدند یک جنجال تبلیغاتی آنجا راه انداختند، حدود ۳۰ یا ۴۰ هزار نفر را آوردند آنجا و می‌خواستند به تصویر بکشند که میلیونها آدم آمدند و جنجال تبلیغاتی را راه انداختند.
مسئله دوم در داخل ایران است. ما در ایران دو یا سه هزار تا بیشتر سوری نداریم و این نشان می‌دهد که کسانی که از سوریه فرار کردند همه مخالف بشار اسد هستند. آنهایی که موافق بشار اسد هستند کم خارج شدند از سوریه و مهمترین دلیلش تعداد کسانی که به ایران رفتند. در حالی که ایران می‌تواند همه افرادی که موافق بشار اسد هستند را بپذیرد. ولی در ایران همین جنجال تبلیغاتی را راه انداختند. مطبوعات ایران، رسانه‌های ایران حضور غیرمترقبه مردم در صندوق‌های رای... در حالی که سفارت سوریه در تهران فقط دو صندوق رای دارد و این دو صندوق رای در حداکثر رایی که پر می‌شود، می‌تواند ۴۰۰۰ رای را جمع می‌کند و این نیازی به این همه تبلیغات برای ۴۰۰۰ رای نیست. در حالی که میلیونها سوری در این انتخابات شرکت نمی‌کنند.
الان آقای بشار اسد با بشکه‌های انفجاری که عمدا‌ً از مواد منفجره و آهن درست شده و بر سر مردم حلب و جاهای دیگر دارد این بشکه‌‌ها را می‌ریزد. ابتدای امسال حدود ۵۰۰ کودک در اثر این بشکه‌های انفجاری کشته شدند. در واقع آقای بشار اسد با چه رویی دارد انتخابات برگزار می‌کند؟
و ایران و جمهوری اسلامی صورت این آقای بشار اسد را با آن تبلیغات غیر واقعی خودش دارد سرخ می‌کند.
آقای تقی زاده، از یک سو علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی ایران اظهار نظر کرده که با توجه به آنچه او محبوبیت روزافزون بشار اسد نامیده بشار اسد رییس جمهوری آینده سوریه خواهد بود و از سویی دیگر خبر داده که جمهوری اسلامی ایران گروهی را برای نظارت بر نحوه برگزاری انتخابات به سوریه اعزام می‌کند. چرا به گفته شما ایران بین تمدید مهلت زمامداری و ریاست جمهوری بشار اسد از طرق قانونی و برگزاری انتخابات به دومی بیشتر تمایل نشان داده؟
جمهوری اسلامی شاید عامل اصلی پیش بردن این فکر بوده در سوریه که انتخاباتی برگزار شود با کمک اسد برای هفت سال آینده. بار دیگر تثبیت شود و دست جمهوری اسلامی برای اقدامات کنونی و حضور در آن کشور بازتر بماند.رضا تقی زاده
در عمل جمهوری اسلامی تمام تخم‌مرغ‌هایش را در سبد نظامی‌های وابسته به آقای بشار اسد قرار داده و او سمبل حمایت از منافعی شده که جمهوری اسلامی به دنبالش هست و به این علت می‌خواهد به هر قیمتی مذاکرات مربوط به صلح به تعویق بیافتد و حضور گروهی که الان بر سر قدرت هستند تداوم پیدا کند.
به این علت است که جمهوری اسلامی شاید عامل اصلی پیش بردن این فکر بوده در سوریه که انتخاباتی برگزار شود با کمک اسد برای هفت سال آینده. بار دیگر تثبیت شود و دست جمهوری اسلامی برای اقدامات کنونی و حضور در آن کشور بازتر بماند.
آقای نوربخش، روسیه و چین در زمانی که بحث بود در شورای امنیت سازمان ملل که باید سوریه را محکوم کرد، رای وتو به چنین گزینه‌ای دادند و در نتیجه آن بود که عده‌ای از کشورها و نهادهای بین‌المللی آمدند گروه دوستان سوریه را تشکیل دادند. روسیه و چین نظرشان درباره انتخابات سوریه از چه درجه اهمیتی برخوردار است در زمان اعلام نتایج؟
متاسفانه دولت ایران نفهمید یا نخواست بفهمد که یک دولتی در خاورمیانه هست سوریه که در جهاتی در جبهه ایران است اما اصولا‌ً خود بشار اسد هم با ایران خیلی فرق می‌کند سر مواضع. الان اگر برگردیم به اتفاقی که درون مصر افتاد بشار اسد اعلام کرد، بعد از اینکه مرسی توسط آن کودتای نظامی ساقط شد، که: این مرگ و پایان یک اسلام سیاسی است. خیلی نظرها فرق می‌کند.مهدی نوربخش
ولیکن چیزی که باید دقت کرد این است که در این ارتباط باید قبول کنیم، باید بفهمیم که منافعی که سوریه در این بخش از دنیا دارد در خاورمیانه دارد با منافعی که ما داریم کاملا‌ً جدا است.
متاسفانه از ابتدای این اختلاف روی سوریه در بسیاری از موارد ما خیلی تاکید کردیم بر روسیه. حالا بر رای روسیه. ولیکن منافع کاملا‌ً جدا است و متاسفانه دولت ایران نفهمید یا نخواست بفهمد که یک دولتی در خاورمیانه هست سوریه که در جهاتی در جبهه ایران است اما اصولا‌ً خود بشار اسد هم با ایران خیلی فرق می‌کند سر مواضع. الان اگر برگردیم به اتفاقی که درون مصر افتاد بشار اسد اعلام کرد، بعد از اینکه مرسی توسط آن کودتای نظامی ساقط شد، که: این مرگ و پایان یک اسلام سیاسی است. خیلی نظرها فرق می‌کند.
روسیه از دریچه دیگر یا چین از دریچه دیگر به قضایا نگاه می‌کند. ولیکن چرا ایران خودش را در آنجا قرار می‌دهد و حاضر است که این تاوان را در خاورمیانه بدهد این بحث کاملا‌ً جدایی است که برای من هنوز درکش چیز آسانی نیست.
آقای هاشمیان، آیا ناظران سوریه احتمالی هم برای دست به دست شدن قدرت از بشار اسد به یک چهره شاخص بلندپایه حامی خود او را در این انتخابات بررسی کردند یا دست کم تقویت شدن دو چهره دیگر که در آینده ممکن است بتوانند نقش رقابتی بازی کنند؟
تا وقتی که آمریکا وارد کار نشده یا غرب تحرکی برای نجات سوریه ایجاد نکردند بشار اسد کاملا‌ً مطمئن است که در قدرت می‌ماند.حسن هاشمیان
علوی‌هایی که ما دیدیم در تلویزیون‌های خود بشار اسد تبلیغ می‌کردند به جز بشار اسد که آن هم در سطح بسیار خارج از قاعده انسانی... یعنی بشار اسد را به عنوان یک اله، یک معبود در نظر می‌گیرند... به این شکل دارند برایش تبلیغ می‌کنند.
خود آقای نوری که نامزد است در این انتخابات یک بار در تلویزیون حاضر شد و به جای این که برنامه‌های خودش را معرفی کند از روش‌های آقای بشار اسد در اداره بحران سوریه تشکر و تمجید کرد و گفت اگر من برنده شدم همین روش‌ها را به کار می‌گیرم.
آقای ماهر حجار حتی جرات ندارد به طور مشخص در مورد برنامه‌هایش صحبت کند. یک چیزهای کلی و نمی‌دانم مثل اینکه سر کلاس درس جامعه شناسی نمی‌دانم احزاب نشستیم و در مورد مثلا‌ً سوسیالیسم و تاریخ سوسیالیسم و یا تاریخ لیبرالیسم دارد صحبت می‌کند. اصلا‌ً جرات نمی‌کند به طور جزء مشخص برنامه خودش را مطرح کند.
یعنی حتی این افرادی که هر دو خودساخته دولت هستند جرات بیان عقایدشان را ندارند و چه برسد به یک نفر از خارج از این دایره تنگ دولتی بخواهد بیاید بیرون. به همین خاطر هیچ شانسی برای افراد دیگر وجود ندارد و بشار اسد با همان سبک‌های قدیمی تبلیغات اداره کشور... که می‌گفت ما قانون اساسی را تغییر می‌دهیم و کارهای دیگر را انجام می‌دهیم... الان نشان داد که هیچ تغییری در واقع صورت نگرفته و همان روش تک حزبی وجود دارد و یک دیکتاتور وجود دارد و هیچ تفاوتی میان رفراندوم‌های سابق که می‌آمدند آری یا نه بهش رای می‌دادند با این انتخابات که دو نفر دیگر را به این شکل آورده وجود ندارد.
بشار اسد هیچ میلی به تغییر یا اجابت خواسته‌های مردم اصلا‌ً ندارد. این انتخابات هیچ نتیجه‌ای برای ملت سوریه همانطور که دوستان گفتند ندارد. تا وقتی که آمریکا وارد کار نشده یا غرب تحرکی برای نجات سوریه ایجاد نکردند بشار اسد کاملا‌ً مطمئن است که در قدرت می‌ماند.
آقای تقی زاده، در شرایطی که سلفی‌های مسلح حامی القاعده بخش قابل توجهی از مخالفان حکومت سوریه را تشکیل می‌دهند، بی‌ارزش تلقی کردن انتخابات سوریه چه اثری بر روی رویدادهای آینده سوریه می‌گذارد؟
تا مداخله جدیتر آمریکا در وقایع کنونی سوریه این وضعیت شکل نهایی پیدا نخواهد کرد و این درگیری‌ها به تخریب بیشتر سوریه خواهد انجامید.
آنچه امروز شاهدش هستیم نشانه تقابل نوعی از دیکتاتوری با نوعی از دیکتاتوری جدیتر... یعنی دیکتاتوری اسلامی در منطقه است.رضا تقی زاده
برنده این انتخابات به نظر کشور همسایه، اسرائیل است که همیشه می‌خواسته طرف‌های درگیر همینطور به این درگیری‌ها ادامه دهند تا هر دو طرف تضعیف شوند. ضعیف شدن آنها را در جهت مصالح و منافع خودش می‌دیده.
ایران هم فکر نمی‌کنم در این انتخابات بتواند منافع درازمدتی برای خودش تامین کند. به محض اعلام برنده شدن آقای اسد ایران برای تثبیتش باید اعتبارات مالی بیشتری را برای این کشور بفرستد و با وضعیت ضعیف اقتصادی که دارد طبیعتا‌ً تحمل این فشار برای جمهوری اسلامی و مردم ایران به خصوص آسان نخواهد بود.
آن چه که پیش می‌آید به نظر من وضع موجود را فقط ادامه می‌دهد و همانطور که به درستی آقای هاشمیان گفتند تا مداخله جدیتر آمریکا در وقایع کنونی سوریه این وضعیت شکل نهایی پیدا نخواهد کرد و این درگیری‌ها به تخریب بیشتر سوریه خواهد انجامید.
وضعیت موجود وضعیت مطلوبی نیست و به هرحال آنچه امروز شاهدش هستیم نشانه تقابل نوعی از دیکتاتوری با نوعی از دیکتاتوری جدیتر... یعنی دیکتاتوری اسلامی در منطقه است.
آقای نوربخش، هم آقای تقی‌زاده و هم قبلش آقای هاشمیان صحبت از لزوم مداخله نظامی آمریکا کردند برای تغییر توازن قدرت و راه افتادن یک روند گذار به توسعه سیاسی. صاحب‌نظران مبحث گذار سیاسی از حکومت‌های تک حزبی به توسعه سیاسی درباره معضل احتمال تضعیف حکومت اسد به نفع هم پیمانان القاعده چه پیشنهادی دارند در آستانه انتخابات سوریه و به طور کلی؟
اگر دولت روحانی راه حلی داشته باشد برای این مشکل باید کوشش کند که پا به میان بگذارد که زودتر از اینکه آمریکا وارد یک ایده دیگری شود این مشکل را به یک شکلی بتواند حل کند.مهدی نوربخش
اولا‌ً در این مذاکرات، در این دور از مذاکرات دولت عربستان سعودی فهمید که آمریکا سر مذاکره با ایران از هیچ چیزی پایین نمی‌آید. یعنی برایش ... چیزی که اولویت است در سیاست خارجی آمریکا ادامه مذاکرات است.... عربستان سعودی از دولت آمریکا خواسته که بیشتر تاثیر داشته باشد توی مشکلی که الان در سوریه هست.
می‌دانید که اوباما هفته پیش اعلام کرده که به طور مخصوص و با شدت بیشتری کوشش می‌کنند که کمک کنند به مخالفان اسد و من فکر می‌کنم بازی را کاملا‌ً این عوض می‌کند. به خاطر اینکه یک چیز دیگر که در این چندین وقت اتفاق افتاده این است که این گروه‌های تکفیری به شدت توانستند که تاثیر بگذارند... می‌دانید خود مخالفان، مخالفان بشار اسد که در دو جبهه الان دارند می‌جنگند... یکی با این گروه‌های تکفیری یکی با دولت بشار اسد. دولت عربستان سعودی توانسته از آمریکا بخواهد و آمریکا دارد این گردش را در سیاست خارجی خودش.
با توجه به این مساله من فکر می‌کنم که ایران در مقابل یک چالش بزرگتری قرار خواهد گرفت و مادامی که مسئله سوریه به این شکل ادامه پیدا کند و دولت ایران بماند پشت سر بشار اسد این اختلاف بین شیعه و سنی شدت بیشتری خواهد گرفت در خاورمیانه.
و می‌دانید که هفته پیش آقای عبدالله اسکندی، شصتمین درجه دار و سپاه و پاسداران در سوریه در دمشق کشته شد. یعنی تاوان بسیار زیادی دولت ایران داده برای سوریه و یک وال استریت جورنال یک مقاله‌ای جدیدا‌ً در آورده که دولت ایران دارد کوشش می‌کند که بسیاری از افغان‌های مقیم ایران را گسیل کند برای جنگ درون سوریه. این‌ها به نفع ایران نخواهد بود. خصوصا‌ً با کنشی که جدیدا‌ً آقای روحانی در پیش گرفته که گفته می‌خواهد با عربستان سعودی صحبت کند و با ترکیه صحبت کند. حمایت از دولت اسد کمک نمی‌کند که سیاست خارجی ایران در خاورمیانه بتواند پایی بگیرد.
اگر دولت روحانی راه حلی داشته باشد برای این مشکل باید کوشش کند که پا به میان بگذارد که زودتر از اینکه آمریکا وارد یک ایده دیگری شود این مشکل را به یک شکلی بتواند حل کند.