ساکنان شانگهای در حال مشاهده تصاویر تلویزیونی از کنگره حزب کمونیست و شی جین پینگ هستند
رسانه‌های بین المللی این روز‌ها، در کنار پوشش خبری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، چشم به انتخاب رهبری تازه در چین نیز دوخته‌اند. کادر رهبری تازه چین، در جریان هجدهمین کنگره حزب کمونیست این کشور اعلام می‌شود. این کنگره هر ۵ سال یکبار تشکیل می‌شود و آنطور که پیش بینی می‌شود، «شی جین پینگ» قرار است به عنوان دبیر کل جدید حزب و رییس جمهوری تازه در این کنگره معرفی شود.
رادیو فردا موضوع رهبری تازه چین را با جروم ای.کوهن*، کارشناس مسایل چین و تحلیلگر ارشد در شورای روابط خارجی در آمریکا در میان گذاشته است.
Your browser doesn’t support HTML5
مصاحبه با جروم ای کوهن استاد تحلیلگر شورای روابط خارجی در آمریکا
آقای کوهن ابتدا از «شی جین پینگ» شروع کنیم. این رهبر احتمالی تازه کیست؟
ما بسیار کم درباره رهبر تازه چین می‌دانیم. راستش این طعنه آمیز است که کمتر از ۴۸ ساعت که از یکی از شفاف‌ترین انتخابات‌های دنیا می‌گذرد، در چین شاهد یکی از بسته‌ترین و مرموز‌ترین انتخابات‌های دنیا هستیم. درباره شی جین پینگ، اطلاعات چندانی در دست نیست. او در سالهای اخیر به کشورهای زیادی سفر کرده، به آمریکا هم آمده. اما همانند رهبران پیشین نظام چین، یا مثلا دوران شوروی، کسی چیز چندانی درباره آن‌ها نمی‌داند.
جروم ای کوهن استاد دانشگاه نیویورک
ممکن است بسیاری با خود فکر کنند که در چین ِ‌تک حزبی که رهبران تقریبا ده سال یکبار از حزب کمونیست انتخاب می‌شوند، چه اهمیتی دارد که رهبری تازه قدرت را در دست می‌گیرد. چه پاسخی به چنین رویکردی دارید؟
اولا که چین یکی از قدرتمند‌ترین کشورهای دنیاست. و مهم‌تر از آن اینکه یک قدرت نوپاست. و این مهم است که دنیا چگونه خود را برای این قدرت آماده می‌کند و چین چگونه رهبری‌ای دارد. آیا رهبری هوشمند خواهد بود که از همکاری‌های بین المللی استقبال می‌کند. یا رهبری‌ای ملی گرا خواهد بود که صلح و ثبات را در شرق آسیا و شاید دنیا تهدید می‌کند. رهبری چین یکی از موضوعات بحرانی در روابط بین الملل است.
آنچه در داخل چین نیز می‌گذرد هم به هر حال مهم است. برخی گزارش‌ها از وقوع بیش از صد تظاهرات در روز در چین خبر می‌دهد که البته بسیاری از آن‌ها به مسایلی چون محیط زیست هم مربوط است و برخی نیز با موضوع آزادی‌های مدنی در ارتباط است. موضوع حقوق بشر حوزه تخصصی شما هم هست. فکر می‌کند، رهبری تازه در چین چگونه با موضوع نارضایتی‌های داخلی روبرو خواهد شد؟
در چین، رهبران این کشور به ویژه، بر ضعف‌های خود واقفند. آن‌ها مخصوصا بسیار بیشتر از مردم و دنیای بیرون درباره اعتراضات روزانه می‌دانند، که برخی از این اعتراضات بسیار هم خشونت بار است. اعتراضاتی که نتیجه تنش‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی در سطح مناطق یا کل چین هستند. مشکل چین این است که نهادهای دولتی در این کشور، برای هدایت این تنش‌ها به سوی یک راه سازنده، مناسب نیستند.
از همین روست که مردم عموما به اعتراضات بدون مجوز و اکثرا خشونت بار رو می‌آورند. این‌ها مشکلاتی جدی پیش روی رهبری در چین است و وقتی کسی اوضاع چین را دنبال کند متوجه می‌شود که این قدرت عظیم که گفته می‌شود در حال خیزش است با چنان مشکلاتی روبروست که شاید مانع از این خیزش شود.
آیا شانسی برای بازشدن فضای داخلی چین وجود دارد؟
همه چیز بستگی به رهبری تازه و سیاست‌هایش دارد. شما با گروه بسیار هوشمند و زبده از مقام‌های ارشد در چین روبرو هستید. این افراد بسیار محافظه کار هستند چراکه شما به همین راحتی به مقام‌های ارشد در چین دست نمی‌یابید، مگر اینکه یک بوروکرات و سیاستمدار بسیار محتاط باشید. هم اکنون در چین یک رهبر قوی نداریم که سکان را در دست بگیرد و کشور را هدایت کند. رهبری هم اکنون بر مبنای اجماع و یک نظام مرموز است.
ما امیدواریم که رهبری جدید چین بیشتر باز، لیبرال و اصلاح طلب باشد. اما مطمئن نیستیم که چنین شود. در چین نیروهای بسیار قوی‌ای وجود دارند که محافظه کاری را می‌طلبند و خواستار تغییر نیستند. هم اکنون در چین فاصله فقیر و غنی بسیار زیاد است و ثروتمندان عموما بسیار نزدیک به حزب کمونیست هستند و آشکار است که آن‌ها خواستار تغییر نیستند. واضح است که این عامه مردم است که احتیاج به تغییر دارد.
برخی می‌گویند با روی کار آمدن رهبری تازه، نباید منتظر شگفتی بود، برخی اما منتظر بروز یک شگفتی در چین هستند. شما به کدام گروه تعلق دارید؟
شگفتی‌ها همیشه با رویداد‌ها می‌آیند. نحوه‌ای که حاکمیت چین، محاکمه بو شیلای را سازماندهی می‌کند، کسی که احتمال می‌رفت در کادر رهبری تازه باشد، مشخص نیست که چه موضوعاتی را بر ملا خواهد کرد. اینکه گزارش تازه نیویورک تایمز درباره ثروت خانواده نخست وزیر ون جیابائو چه تاثیری خواهد داشت و چگونه حاکمیت چین، اینگونه اتهامات را مدیریت خواهد کرد مشخص نیست. این‌ها شگفتی‌های تازه است و شگفتی‌های دیگری در راه خواهد بود. اما مسلم است که پیش بینی این شگفتی‌ها بسیار دشوار خواهد بود.
* جروم ای. کوهن هم اکنون در دانشکده حقوق دانشگاه نیویوک تدریس می کند. او بنیانگذار گروه مطالعات حقوقی شرق آسیا دانشگاه هاروارد نیز هست. آقای کوهن در آزادی بسیاری از زندانیان سیاسی در چین نقش داشته است. او در سال ۱۹۹۹ میلادی، از اولین استادهای دانشگاه آمریکایی بود که پس از انقلاب اسلامی در دانشگاه تهران درباره چین سخنرانی کرد.
