از بهار سال گذشته و پس از آنکه شورشیهای حوثی یمن، رئیسجمهور آن کشور را مجبور به ترک پایتخت کردند، جنگی بین آنها و ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی در جریان است؛ جنگی که تا کنون بین هفت تا ده هزار کشته بر جا گذاشته است.
در طول این مدت ایران همواره متهم به حمایت از شورشیان حوثی و ارسال سلاح به آنها بوده، و حال آنطور که خبرگزاری رویترز در یک گزارش اختصاصی ادعا کرده، این حمایتهای تهران، افزایش هم یافته است. این گزارش همچنین این بار پای کشور عمان را هم به عنوان مسیر انتقال این تسلیحات به میان آورده است.
خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از چند دیپلمات که نامشان فاش نشده مینویسد که ایران از زمان آغاز جنگ در یمن (حدود یک سال و نیم پیش)، میزان کمکهایش به شورشیهای حوثی در آن کشور را افزایش داده است.
یکی از مقامهای بدون نامی که با خبرگزاری رویترز صحبت کرده گفته است این افزایش ارسال سلاح در ماههای اخیر که بنا بر گفته او بیشتر از طریق عمان انجام می شود شامل موشکهای ناو شکن، مواد منفجره، پول و نفرات میشود.
یک منبع امنیتی از منطقه خاورمیانه هم به رویترز گفته است که در میان امکاناتی که ایران به شیعیان حوثی داده، موشکهای کوتاه برد زمین به زمین و همچنین تسلیحات سبک تر بوده است. اظهاراتی که از سوی دیپلماتهای آمریکایی و غربی در این گزارش مطرح شده بنا بر گفته رویترز، بر مبنای اطلاعاتی بوده که آنها به آن دسترسی داشتند اما این افراد توضیح بیشتری درباره این اطلاعات ندادهاند.
پیتر وزمن محقق ارشد در زمینه تسلیحات در انستیتوی صلح استکهلم (سیپری) میگوید گزارش اخیر رویترز، برای بررسی میزان کمک ایران به شورشیهای یمن کافی نیست:
«تازگی این گزارش از دو جهت قابل بررسی است. یکی اینکه صحبت از صدور سلاح های بزرگتر و پیشرفته تر از سوی ایران به حوثی های یمن مطرح شده و از سوی دیگر صحبت از این است که انتقال سلاح به صورت مستقیم نیست و راههای قاچاق از طریق عمان است. اما هم اکنون اثبات این ادعاها ممکن نیست. چرا که در نمونه های پیشین چنین گزارش هایی، شواهد شامل توقیف کشتی هایی بود که گفته می شد این سلاح ها از طریق آنها به یمنی ها داده شده است. اما حال فقط صحبت درباره یک سری گزارش محرمانه است. در نتیجه شواهد آشکار در دست نیست.»
آقای وزمن در عین حال راه اثبات اینگونه گزارش ها را اینگونه توصیف میکند:
«به نظرم آنچه احتیاج است این است که باید محمولههای عظیمی که صحبت از آن شده در عمان شناسایی شوند، و همچنین تحقیقات مستقلی از سوی سازمان ملل متحد و گروههای ویژهای که مسئول نظارت بر روند اعمال ممنوعیتهای تسلیحاتی اعمالشده بر یمن و ایران هستند، انجام شود. آنوقت میتوانیم با اطمینان درباره صحت این گزارش صحبت کنیم.»
اما روی دیگر گزارش اخیر خبرگزاری رویترز، و اظهارات مقامهای مختلف غربی و یمنی، به میان کشیدن پای پادشاهی عمان به موضوع ارسال سلاح از ایران به یمن است. عمانی که در سالهای اخیر نقشی فعالانه در میانجیگری بین ایران و غرب ایفا کرده است.
رویترز به نقل از یک مقام ارشد دولت آمریکا که نامش فاش نشده میگوید واشنگتن مقامهای عمانی را از نگرانیهای آمریکا در این زمینه مطلع کرده است. اگر چه این مقام آمریکایی درباره جزئیات اینکه چه زمانی این گفتگو با عمان انجام شده، سخن نگفته است.
وزیر خارجه عمان این ادعاها را در مصاحبه با روزنامه سعودی عکاظ رد کرده و گفته است هیچ اسلحهای از مرز این کشور عبور نکرده و دولت عمان آماده شفافسازی در زمینه هر گونه گمانهزنی در این زمینه است. اگرچه که به نظر الکس وطنخواه تحلیلگر امور خاورمیانه در واشنگتن، در جنگ یمن که عربستان سعودی با شورشیهای شیعه حوثی نبرد میکند، عمان خود بخشی از موازنه است و در عین حال تنها دنباله رو سیاستهای ایران نیست"
«عمان و خود وزیر امور خارجه عمان هم چند هفته پیش اشاره کرد که اولاً در جنگ عربستان در یمن این جنگ را واقعاً یک پدیده اشتباه میداند و از روز اول هم این را گفته است. عمان هیچ علاقهای ندارد که عربستان به قول معروف رئیس کشورهای عربی خلیج فارس بشود و خود را رهبر کشورهای سازمان همکاریهای خلیج فارس بکند.
من فکر میکنم کارهایی که عمان هم اکنون انجام میدهد برای منافع خودش است. جنگ یمن جنگی است که فردا میتواند از طریق مرزهای جنوبی وارد عمان شود. فراموش نکنیم قبیلههایی هستند در جنوب عمان که آن طرف مرز در یمن هم هستند روابط نزدیکی وجود دارد.
من خود چند هفته پیش در عمان بودم و ما از مقامهای دولتی میشنیدیم که کمکهایی میکنند و برخی از زخمیهای یمن به عمان میآیند. عمانیها فقط شاهد این جنگ نیستند بلکه درون آن هستند و در صدد خاتمه سریع آن هستند و فکر میکنند کارهای عربستان غلط است و برای همین هم دنبال سیاستهای خودشان هستند.
ممکن است برخی اوقات از نظر تاکتیکی دست به دست ایران یا کشورهای دیگر بدهند، اما اینگونه نیست که تهران خبر بدهد و به عمان بگوید این کار را انجام دهد و عمان سریع این کار را بکند.»
آقای وطنخواه در عین حال تأکید میکند که اگر دولت عمان از عبور اسلحه از خاکش اطلاع داشته باشد، او بعید میداند که این کار را فقط در هماهنگی با ایران انجام دهد و قاعدتاً کشورهای دیگری را نیز از مسئله مطلع میکند.
گزارش اخیر رویترز در حالی منتشر شده که در روزهای گذشته ژنرال جوزف ووتل، از فرماندهان ارشد ارتش آمریکا، در یک نشست در واشنگتن گفته بود که ایران احتمالاً در حملات موشکی اخیر از سوی حوثیها علیه ناوهای آمریکایی در دریای سرخ دست داشته است. اگرچه که این فرمانده ارتش آمریکا، تأکید کرده بود فنآوری مورد استفاده در موشکهای شلیک شده تنها در اختیار ایران نیست.
روز پنجشنبه ایران این گفته را تکذیب کرد و بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران این اظهارات را «داستانی تخیلی و خیالپردازانه» و «مشکوک و بیاساس» خواند و آن را «به شدت» رد کرد.