محمدجان شکوری از نویسندگان و فعالان برجسته تاجیکستان بامداد یکشنبه در سن ۸۷ سالگی در شهر دوشنبه درگذشت. محمدجان شکوری که در تاجیکستان استادش می خواندند، پس از چند سال مبارزه با بیماری سرطان پروستات حدود ساعت چهار بامداد در بیمارستان ابن سینای پایتخت تاجیکستان چشم از جهان فروبست.
محمدجان شکوری تنها یک نویسنده و پژوهشگر نبود. او شخصیتی بود که در فرهنگ و سیاست تاجیکستان ابعادی چند گانه داشت.
میزرا عدالت، روزنامه نگار و سردبیر نشریه ملت در تاجیکستان در گفت وگو با رادیو فردا، می گوید: «با رفتن استاد محمدجان شکوری واقعاً می‌شود گفت که ملت تاجیک یتیم شد، چون استاد شکوری پیشوای یک ملت، یک قوم بود که در این اواخر از نام ملت تاجیک سروصدا (دفاع) میکرد و از ارزش های ملی، از ارزش های سنتی مردم تاجیک دفاع میکرد.
استاد شکوری از پیشوایان حرکت ملی و اولین شخصیت تاجیک است که چهره ماندگار ایران عنوان شده بود. محمدجان شکوری فرزند یکی از آخرین قاضی‌کلان‌های امارت بخارا صدر ضیاء است که صدر ضیاء یکی از معارف‌پروران آغاز عصر گذشته بود.
محمدجان شکوری یک شخصیت چند بعدی در جامعه تاجیکستان است. نقش او در عرصه فرهنگ و سهم‌گذاری در بزرگ‌ترین فرهنگ تاجیکی با عنوان فرهنگ زبان تاجیکی آغاز می شود و با تلاش برای استقلال تاجیکستان در حیات نخبگان فرهنگی تاجیک در پایان سالهای ۸۰ ادامه پیدا می کند. این دلیلی است که شخصیت استاد شکوری از ابعادی علمی و فرهنگی، سیاسی و اجتماعی عبارت است.
محمدجان شکوری یکی از اساس‌گذاران جنبش مردمی رستاخیز است که برای استقلال تاجیکستان مبارزه کرده است و از جنبش مردمی رستاخیز اعلامیه استقلال جمهوری تاجیکستان را نوشته است.
رادیو فردا: خانم عدالت، محمدجان شکوری علاوه بر کارهای که به آن اشاره کردید، بیش از دهها کتاب و مقاله و نوشته دارد در رشته های زبان و ادبیات و فرهنگ و تاریخ، ممکنه عناوین چند اثرازمحمدجان شکوری را نام ببرید؟
عدالت میرزا: محمدجان شکوری بیش از پنجاه کتاب و مقاله تالیف کرده است اما آنچه که استاد شکوری را ماندگار کرده است، مقاله او با نام «خراسان» است که بعداً کتاب شد.
محمدجان شکوری در این کتاب راجع به سرنوشت فارسی تاجیکی، اندیشه ملی،جنبش های فرهنگی وسیاسی در تاجیکستان و تلاش برای زنده نگهداشتن فرهنگ و زبان تاجیکی اندیشه رانی کرده است. زمان انتشار این مقاله بسیار مهم است زیرا در سال ۱۹۹۴وقتی که در تاجیکستان تانک های جمهوری ازبکستان با هواپیماهای روسیه پیروز شده بودند او و نیروهای ملی و دموکراتیک را تحت تهدید قرار داده بودند و آنها از تاجیکستان هجرت کرده بودند، محمدجان شکوری قد علم کرد و در برابر تانک ها و هواپیماهای اجنبی ایستاد و وقتی که با حمایت تانک ها و هواپیماهای اجنبی واژه فارسی از قانون اساسی تاجیکستان حذف شد او در مقابل آنها ایستاد و از این واژه که در اینجا خراسان گفته می شود حفاظت کرد.
محمدجان شکوری در سال ۱۹۹۶ میلادی در حدود ۱۶ سال پیش به عضویت پیوسته فرهنگ و زبان ادب فارسی در تهران درآمد و در سال ۲۰۰۵ هم در ایران به عنوان "چهره ماندگار" برگزیده شد. یعنی اینکه کارهای او از مرزهای تاجیکستان فراتر رفته است.
بله، چون استاد شکوری از جمله افرادی بود که می‌دانست تفرقه‌اندازی باعث مرگ ملت تاجیک است و پیوند با فارسی باعث نجات ملت تاجیک است. او در همین مسیر قرار گرفت و مبارزه این نهضت را برعهده گرفت و همین بود که او ماندگار ماند و اخیراً به این نتیجه رسید که تاجیکستان هم باید به حروف فارسی بازگردد تا برای احیای این ملت زمینه فراهم شود.
به عنوان یک روزنامه نگار،برجسته ترین میراث محمدجان شکوری از نگاه شما چیست؟
نمونه های آثار او از جمله «هرسخن جایی و هرنکته مقامی دارد» ، «سرنوشت فارسی تاجیکی»، «خراسان است اینجا»، «صدر بخارا»، «روشنگر بزرگ» و «فتنه انقلاب در بخارا» از آثاری است که در دوشنبه و کشورهای دیگر منتشر شده اند. اما چیزی که محمدجان شکوری را بزرگ می کند، بعد اجتماعی و شخصیت سیاسی استاد شکوری است که او به هر حادثه ای که در جامعه رخ می‌داد لبیک گفته است و همیشه از انیشه ملی پشتیبانی کرده است. مشکلات تاجیکستان باعث شد که او مجبور شد در سنگر نهضت ملی تاجیکستان قرار بگیرد. او سپری بود که اندیشه ملی، نهضت ملی را از مردن نجات داد.
محمدجان شکوری تنها یک نویسنده و پژوهشگر نبود. او شخصیتی بود که در فرهنگ و سیاست تاجیکستان ابعادی چند گانه داشت.
میزرا عدالت، روزنامه نگار و سردبیر نشریه ملت در تاجیکستان در گفت وگو با رادیو فردا، می گوید: «با رفتن استاد محمدجان شکوری واقعاً می‌شود گفت که ملت تاجیک یتیم شد، چون استاد شکوری پیشوای یک ملت، یک قوم بود که در این اواخر از نام ملت تاجیک سروصدا (دفاع) میکرد و از ارزش های ملی، از ارزش های سنتی مردم تاجیک دفاع میکرد.
استاد شکوری از پیشوایان حرکت ملی و اولین شخصیت تاجیک است که چهره ماندگار ایران عنوان شده بود. محمدجان شکوری فرزند یکی از آخرین قاضی‌کلان‌های امارت بخارا صدر ضیاء است که صدر ضیاء یکی از معارف‌پروران آغاز عصر گذشته بود.
محمدجان شکوری یک شخصیت چند بعدی در جامعه تاجیکستان است. نقش او در عرصه فرهنگ و سهم‌گذاری در بزرگ‌ترین فرهنگ تاجیکی با عنوان فرهنگ زبان تاجیکی آغاز می شود و با تلاش برای استقلال تاجیکستان در حیات نخبگان فرهنگی تاجیک در پایان سالهای ۸۰ ادامه پیدا می کند. این دلیلی است که شخصیت استاد شکوری از ابعادی علمی و فرهنگی، سیاسی و اجتماعی عبارت است.
محمدجان شکوری یکی از اساس‌گذاران جنبش مردمی رستاخیز است که برای استقلال تاجیکستان مبارزه کرده است و از جنبش مردمی رستاخیز اعلامیه استقلال جمهوری تاجیکستان را نوشته است.
رادیو فردا: خانم عدالت، محمدجان شکوری علاوه بر کارهای که به آن اشاره کردید، بیش از دهها کتاب و مقاله و نوشته دارد در رشته های زبان و ادبیات و فرهنگ و تاریخ، ممکنه عناوین چند اثرازمحمدجان شکوری را نام ببرید؟
عدالت میرزا: محمدجان شکوری بیش از پنجاه کتاب و مقاله تالیف کرده است اما آنچه که استاد شکوری را ماندگار کرده است، مقاله او با نام «خراسان» است که بعداً کتاب شد.
محمدجان شکوری در این کتاب راجع به سرنوشت فارسی تاجیکی، اندیشه ملی،جنبش های فرهنگی وسیاسی در تاجیکستان و تلاش برای زنده نگهداشتن فرهنگ و زبان تاجیکی اندیشه رانی کرده است. زمان انتشار این مقاله بسیار مهم است زیرا در سال ۱۹۹۴وقتی که در تاجیکستان تانک های جمهوری ازبکستان با هواپیماهای روسیه پیروز شده بودند او و نیروهای ملی و دموکراتیک را تحت تهدید قرار داده بودند و آنها از تاجیکستان هجرت کرده بودند، محمدجان شکوری قد علم کرد و در برابر تانک ها و هواپیماهای اجنبی ایستاد و وقتی که با حمایت تانک ها و هواپیماهای اجنبی واژه فارسی از قانون اساسی تاجیکستان حذف شد او در مقابل آنها ایستاد و از این واژه که در اینجا خراسان گفته می شود حفاظت کرد.
محمدجان شکوری در سال ۱۹۹۶ میلادی در حدود ۱۶ سال پیش به عضویت پیوسته فرهنگ و زبان ادب فارسی در تهران درآمد و در سال ۲۰۰۵ هم در ایران به عنوان "چهره ماندگار" برگزیده شد. یعنی اینکه کارهای او از مرزهای تاجیکستان فراتر رفته است.
بله، چون استاد شکوری از جمله افرادی بود که می‌دانست تفرقه‌اندازی باعث مرگ ملت تاجیک است و پیوند با فارسی باعث نجات ملت تاجیک است. او در همین مسیر قرار گرفت و مبارزه این نهضت را برعهده گرفت و همین بود که او ماندگار ماند و اخیراً به این نتیجه رسید که تاجیکستان هم باید به حروف فارسی بازگردد تا برای احیای این ملت زمینه فراهم شود.
به عنوان یک روزنامه نگار،برجسته ترین میراث محمدجان شکوری از نگاه شما چیست؟
نمونه های آثار او از جمله «هرسخن جایی و هرنکته مقامی دارد» ، «سرنوشت فارسی تاجیکی»، «خراسان است اینجا»، «صدر بخارا»، «روشنگر بزرگ» و «فتنه انقلاب در بخارا» از آثاری است که در دوشنبه و کشورهای دیگر منتشر شده اند. اما چیزی که محمدجان شکوری را بزرگ می کند، بعد اجتماعی و شخصیت سیاسی استاد شکوری است که او به هر حادثه ای که در جامعه رخ می‌داد لبیک گفته است و همیشه از انیشه ملی پشتیبانی کرده است. مشکلات تاجیکستان باعث شد که او مجبور شد در سنگر نهضت ملی تاجیکستان قرار بگیرد. او سپری بود که اندیشه ملی، نهضت ملی را از مردن نجات داد.