«سگ نجسالعین است.» این جملهای است که در بسیاری از رسالههای توضیحالمسائل توسط مراجع تقلید شیعه تکرار شده است. نکوهش سگ، در منابع مختلف شیعه با استفتائات یا سوال و جوابهای مختلف عنوان شده و از «بزاق تا ادرار و پوست و موی سگ» جایز دانسته نشده مگر اینکه «نگهبان» باشد. سگ با خوک در بیشتر این منابع همسان است. همانقدر نجس و همانقدر ناطاهر و ناپاک که آب دهان و مدفوعش نیاز به شستوشوی فراوان دارد و برای نگهداریاش دهها شرط ذکر شده است.
شاید برای همین است که سگکشی در ایران از سوی سازمانهای دولتی با قراردادهای مختلف و در شکلهای متفاوت در شهرها اجرا میشود و کمتر مقام مسئولی در مورد آن واکنش نشان میدهد. سگکشیها معمولا در پایتخت پرسروصداتر است. سگکشیهای تهران در دهه ۶۰ خورشیدی، به اوج رسید. بعد از سالها بیخبری، به گفته سایت شهرداریهای استانها، دهها هزار سگ بیخانمان در سرتاسر ایران کشته شدهاند اما همچنان بر میزان سگهای خیابانی افزوده میشود.
Your browser doesn’t support HTML5
رئیس انجمن دفاع از حقوق حیوانات به روزنامه اعتماد گفته، حدود پنج، شش سال پيش دستورالعملی به شهرداریها ابلاغ شد که باید سگها را «زندهگيری» کنند، با داروی بيهوشی از حيوان آزمايش بگيرند و سپس حیوان را راحت كنند. به گفته این انجمن کشتن سگها با تیر، خلاف قوانين شهرداری و وزارت كشور است.
هومن ملوکپور، دامپزشک و جراح حیوانات در تهران، میگوید همراه با همکارانش تا امروز راههایی را به شهرداری پیشنهاد کرده و تلاش کردهاند با همکارانشان در پروژههای زندهگیری به شکل رایگان شرکت کنند: «چند سال است که به مسئولان در شهرداری میگوییم فقط یک مکان آماده کنند تا ما بدون گرفتن هیچ هزینهای، عقیمسازی و درمان انگل این حیوانات را انجام دهیم. بقیه شرایط را مردم با علاقه کمک خواهند کرد. اما این روش همچنان در بدترین شرایط انجام میشود و حیوانها با شلیک گلوله کشته میشوند. همه سگهایی که تیر میخورند، کشته نمیشوند و ممکن است مسافتی را به شکل زخمی و در حال خونریزی طی کنند و بهداشت محیط را به خطر بیاندازند. دیدن این صحنهها اصلاً برای کودکان و شهروندان درست نیست.»
شهرداری شهری مثل کلاردشت از شکارچیان دعوت میکند تا برای شکار سگهای در سطح شهر یا آن طور که در اطلاعیه شهرداری ذکر شده، برای کنترل جمعیت «سگهای ولگرد» همکاری کنند. در رشت شهرداری اعلام میکند که از ساعت ۱ تا ۵ بامداد عملیات سگکشی را در سطح شهر انجام میدهد.
این یعنی تیراندازی به سمت حیواناتی که در فقه و تفکر عمومی، نجساند و کشتنشان هیچ ایرادی ندارد. هر چند که در سه سوره کهف و اعراف و مائده در قرآن، کتاب مقدس مسلمانان، از سگ گفته شده و به طهارت و نجاست این حیوان، اشارهای نشده است. هر چند که در فقه و رسالههای مختلف شیعه، حکم سگ آموزشدیده، جدا در نظر گرفته شده که از آن برای نگهبانی مزرعه، کارخانه و گله یا در شکار و جستوجوی قاچاق استفاده میشود، که با حفظ بهداشت، از نظر حکم اسلامی اشکال ندارد.
هر چند که در رسالههای مراجع تقلید تاکید شده، «آزار و اذیت حیوانات جایز نیست و اسلام اجازه نمیدهد، حتی سگهای ولگرد آزار و اذیت شوند مگر آنکه به صورت خطر درآیند.»
این سگها معمولا حیواناتی سالم هستند که به راحتی زاد و ولد میکنند. آنها متهم به داشتن بیماری هاری و کزار هستند که ممکن است انسانها را مبتلا کنند.
بیماریهایی که باید در انستیتو پاستور یا آزمایشگاهها تشخیص داده شود و فعالان حقوق حیوانات میگویند سالهاست در میان سگها در ایران دیده نشده است.
بخشی که به گفته هومن ملوکپور، جراح و دامپزشک در تهران، قابل درمان و پیشگیری است و برای حیواناتی که کشته میشوند، نیازی به هزینه در این سطح نیست.