تأثیر صادرات خاک ایران بر محیط زیست منطقه

رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیرداری ایران، گفته کشورهای حوزه خلیج فارس به دنبال خاک ایران هستند؛ با تأکید بر اینکه ایران تا به حال با هر درخواستی در زمینه صادرات خاک مخالفت کرده است.

خاک یک سرزمین چه اهمیتی دارد که صادرات و فروش آن از سوی برخی نام و نشان مافیا و قاچاق را گرفته است؟

بعد از نزدیک به سه هفته که از آلودگی شدید هوای پایتخت و چند کلانشهر گذشت، برخی خبرگزاری‌ها از جمله فارس، با انتقاد از عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست در این روزها، از سفرهای معصومه ابتکار رئیس این سازمان و خروج او از تهران اعتراض کرده‌اند.

Your browser doesn’t support HTML5

یک خانه، یک زمین ۸۸؛ فروش و صادرات خاک ایران چه تاثیری بر محیط زیست منطقه می‌گذارد؟

صادرات خاک

«کشورهای حوزه خلیج فارس به دنبال خاک ایران هستند.» این را خداکرم جلالی، رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیرداری ایران، گفته است. او که در خبرگزاری خانه ملت حاضر شده بود، گفت ایران تا به حال با هر درخواستی در زمینه صادرات خاک مخالفت کرده است.

این مقام مسئول به طور مشخص از کشور قطر نام برده که برای برگزاری مسابقات جام‌جهانی فوتبال در سال ۲۰۲۲ میلادی، در حال ساخت‌وساز فضاهای سبز است و به دنبال خرید خاک مرغوب از ایران و عراق.

به گفته او ایران به این درخواست جواب رد داده است، اما یک سال و نیم پیش، معاون دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفته بود، شرکت‌های خصوصی خاک جزیره هرمز را به کشورهای حاشیه خلیج فارس که خاک مناسب و حاصلخیزی ندارند، صادر می‌کنند و به گفته او دولت نقشی در این صادرات ندارد.

صادراتی که از سوی مقام‌های مسئول در سازمان حفاظت محیط زیست و همچنین جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، قانونی خوانده نمی‌شود اما سال‌هاست انجام می‌شود.

حسین رئیسی، حقوق‌دان مقیم اتاوا در کانادا از قانون جنگل‌ها و مراتع می‌گوید، قانونی که گویا چندان شفاف نیست.

با اینکه مسئولان می‌گویند، صادرات خاک کشاورزی و خاک حاصلخیز ممنوع است و فروش و خروج آن از کشور قاچاق محسوب می‌شود، اما خبرگزاری‌های ایران هر از چندی از چیزی که مافیای خاک در کشور می‌نامند، به ویژه از صادرت خاک بندر بوشهر و جزیره هرمز خبر می‌دهند.

چندی پیش سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس از فروش غیرقانونی خاک‌های مرغوب ایران به امارات متحده عربی خبر داده بود. با وجود مخالفت در واگذاری خاک و زمین‌های کشاورزی به کشورهای منطقه، در مردادماه سال ۹۱ خبرگزاری فارس متن سه نامه از وزارت اقتصاد و دو نهاد دیگر را منتشر کرد که در آن برای معرفی و واگذاری زمین‌های کشاورزی مناسب ایران به طرف‌های قطری دستوراتی صادر شده‌ بود.

موضوعی که در پی تکذیب‌های مختلف برخی مسئولان کمرنگ‌تر شد اما حالا دوباره بحث ارزش خاک یک کشور و محدودیت‌های صادرات و فروش خاک یک سرزمین مطرح شده است. خاک چه اهمیتی دارد که صادراتش تا این حد در ایران پر رمز و راز شده و موضوع مافیا و قاچاق را به میان ‌آورده است؟

برخی از کارشناسان و متخصصات محیط زیست می‌گویند ایران با فروش خاکش کشاورزی را هم تضعیف می‌کند.

خبرگزاری مهر در تابستان امسال از قول «یک مقام مسئول سفارت قطر در تهران» خبر داد که اجاره بخشی از زمین‌های کشاورزی ایران به قطر قطعی شده و «زمین‌های مورد نیاز در حدود ۷ تا ۸ ماه پیش از ایران اجاره شده‌است.

یکی از وظایف سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور که وابسته به وزارت جهاد کشاورزی است،‌ حفاظت از منابع طبیعی است. یک مقام مسئول که نخواست نامش در این گزارش گفته شود، اعلام کر با اینکه خرید و فروش خاک جنگلی کشور خلاف قانون است، اما مدت‌هاست خاک معدنی و زراعی و حاصلخیز کشور به صورت خاک جنگلی و خاک‌برگ صادر می‌شود.

خاکی که به گفته او برای باغداری و تولید نهال و گل و گیاه، به کشورهای دیگر فروخته می‌شود. با این حال، رئیس سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور به خبرگزاری خانه ملت گفته است: «هیچ خط قرمزی در برخورد با متخلفان تخریب منابع طبیعی وجود ندارد و هرگونه ادعایی مبنی براینکه سازمان جنگل‌ها با افراد متخلف وابسته به نهادها و سازمان‌های مختلف هیچ برخوردی نمی‌کند اشتباه است..

انتقاد از سفرهای رئیس سازمان محیط زیست در اوج آلودگی هوا

بعد از نزدیک به سه هفته که از آلودگی شدید هوای پایتخت و چند کلانشهر گذشت، برخی خبرگزاری‌ها از جمله فارس، با انتقاد از عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست در این روزها، از سفرهای معصومه ابتکار رئیس این سازمان و خروج او از تهران اعتراض کردند.

معصومه ابتکار در هفته‌ای که گذشت برای حضور در جلسه شورای اداری استان آذربایجان غربی و بازدید از دریاچه ارومیه به این استان رفت.

او همچنین از جمله اعضای هیات همراه معاون اول رئیس جمهور برای حضور در همایش و نمایشگاه بین المللی صنایع دریایی و دریا نوردی به جزیره کیش سفر کرد.

خبرگزاری فارس اما سفر او را به ارومیه و جزیره کیش که از سوی برخی خبرگزاری‌ها به عنوان هواخوری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اوج‌گیری آلودگی هوای تهران خواندند، با عنوان مردم در خطر ابتکار در سفر زیر سوال برد. این خبرگزاری خانم ابتکار را یک فرد نمایشی خواند که توانایی امور اجرایی را ندارد و عملکرد سازمانش مشخص نیست.

این فقط برخی از خبرگزاری‌ها نیستند که این روزها به سمت سازمان حفاظت محیط زیست شلیک می‌کنند.

بعد از اوج گرفتن انتقادهای مشابه برخی نمایندگان در مجلس و ماسک زدن نماینده‌ای در صحن علنی، کار به جایی رسید که بالاخره ۱۰۶ نماینده مجلس به حسن روحانی، رئیس جمهور ایران تذکر دادند.

اما سایت خبری سازمان حفاظت محیط زیست در واکنش به این برخوردها نوشت،برخی اعتراض و انتقادها به آلودگی هوا نه برای حل معضلی اینچنین در تهران است؛ بلکه این ماجرا به بهانه‌ای سیاسی برای انتقاد از عملکرد دولت تبدیل شده و همه مشکلات هوای آلوده تهران را قصوری از سوی سازمان محیط زیست بخوانند.

سایت خبری سازمان حفاظت محیط زیست اما در واکنش به برخی انتقادهای اصولگرایان و نمایندگان، با اشاره به این موضوع که آلودگی هوا، دستپخت سازمان محیط زیست نیست، نوشته است این مسئله نتیجه سیاست‌های غلط همه دولت هاست. هم از این رو، باید دولت قبلی را به اندازه هشت سال در این وضعیت مقصر دانست و هم دولت کنونی را به اندازه دو نیم سالی که بر سر کاراست، گناهکار قلمداد کرد.