وزیر انرژی، محیط زیست و دریاهای فرانسه می‌گوید، پاریس آماده همکاری با ایران برای اجرای روش‌های علمی آبیاری در حوضه آبریز دریاچه ارومیه است. دریاچه ارومیه دست‌کم بیست سال است که در حال خشک‌شدن و مرگ تدریجی است. چاه‌های غیرمجاز اطراف این دریاچه، سدسازی و کشاورزی نابسامان جان این دریاچه بزرگ و پرآب قدیمی را گرفته است.
این برنامه را به صورت کامل بشنوید:
Your browser doesn’t support HTML5
یک خانه، یک زمین ۱۱۵؛ همکاری محیط زیستی ایران و فرانسه در مورد دریاچه ارومیه
حالا سگولن رویال، وزیر محیط زیست فرانسه که بر فراز این جان نحیف در ارومیه در استان آذربایجان غربی پرواز کرده، این نوید را می‌دهد که به طور جدی پیگیر موضوع احیاء دریاچه ارومیه و حل مشکل ریزگردها در این منطقه خواهد بود.
به گفته خانم رویال، برای احیاء دریاچه ارومیه و افزایش راندمان بخش کشاورزی، روش‌های نوین و به روز آبیاری در این حوضه ضروری است و کشورش فرانسه در این زمینه آماده همکاری با استان آذربایجان غربی است؛ روش‌هایی که به گفته علی ناظمی، استاد رشته عمران و محیط زیست در دانشگاه کنکوردیا در کانادا می‌تواند در دنیا منحصر به فرد باشد اما برای پیاده شدن در ایران، با شایدها و بایدهایی روبه‌روست:
«فرانسه یکی از موفق‌ترین الگوهای کشاورزی جهان را دارد. بزرگ‌ترین تولیدکننده محصولات کشاورزی در کنار اسپانیاست و تولیدکننده عظیم گندم در دنیاست. برای همین با توجه به میزان کم بارندگی در نواحی مدیترانه شاید بتواند تجربیات موفقی را به صورت نرم‌افزاری در ایران پیاده کند. اما باید دید این شرایط چقدر با توجه به الگوی بومی ایران مطابق است. به هر حال تغییر الگوی کشاورزی در ایران مقداری مسایل زیرساختی دارد و باید بخشی از هزینه‌های اجتماعی و سیاسی هم پذیرفته شود».
هفت ماه پیش بود که یادداشت تفاهم بین ایران و فرانسه در حوزه محیط زیست با امضاهایی بر پیشانی چند قرارداد مقابل دوربین رسانه‌‌های دنیا در پاریس امضا شد؛ در سفری که حسن روحانی به فرانسه داشت و هیات اقتصادی و وزیران و معاونانش که او را همراهی کردند.
حالا وزیر محیط زیست فرانسه به عنوان رئیس دبیرخانه این نشست جهانی به یکی دیگر از کشورهای امضاکننده این توافق سفر کرده تا برای پیشرفت مسایل مرتبط با توافقنامه تاریخی پاریس بحث‌های تازه‌ای را مطرح کند؛ مواردی که به گفته علی ناظمی، پژوهشگر در زمینه مدیریت منابع آب، می‌تواند برای ایران بهره‌وری مناسبی داشته باشد:
«شرکت‌های فرانسوی در ایران در حال مذاکره هستند. این در جایگاه خودش در راستای بهینه‌سازی الگوی کشاورزی می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد. اما مشکل بسیار بزرگ‌تر است. ما مساله زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری مدیریت منابع آب داریم. برای همین جای بحث دارد که آیا قادریم این وضعیت را با شرایط فرانسوی‌ها تطبیق دهیم؟»
خانم رویال به عنوان وزیر محیط زیست فرانسه، در سفر سه‌روزه‌ای به ایران، در کنار مطرح کردن زمینه‌های همکاری کشورش با تهران در زمینه انرژی‌های نو، مقابله با گرد و غبار، اصلاح الگوی مصرف آب، کشاورزی نوین، دریاچه ارومیه را برای بازدید در نظر گرفته است. دریاچه‌ای که به گفته رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران، سرفصل فعالیت‌های زیست‌محیطی دولت است. دولت یازدهم، ستاد احیای این دریاچه را بناگذاشته و ده‌ها نفر در ایران و بیرون از کشور در حال بررسی وضعیت این دریاچه آب شوری هستند که گویا به مرگ متهم شده است.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان غربی می‌گوید، سطح تراز اکولوژیکی دریاچه ارومیه نسبت به تراز اکولوژیکی معمولش ۵۲ سانتی‌متر افزایش یافته است.
اما شرایط دریاچه ارومیه این روزها چگونه است که مسولان معمولا برای نشان دادن وضعیت محیط زیست کشور، آن را مثال می‌زنند؟
بر اساس تحقیقی، دو سال پیش تصاویر ماهواره‌ای دریاچه ارومیه در مدت چهار دهه، تحلیل شد و نتیجه این بود که آب دریاچه ارومیه در این مدت، ۸۰ درصد کاهش یافته است. علی ناظمی، پژوهشگر در زمینه مدیریت منابع آب در کانادا که عضو این گروه تحقیقاتی بود، می‌گوید:
«اگر بخواهیم وضعیت دریاچه ارومیه را با دو سال پیش مقایسه کنیم، فکر می‌کنم شرایط بهتر شده اما نبست به ۳۰ سال پیش وضعیت خیلی فرق می‌کند. دو سال پیش زمین‌های کشاورزی هنوز آبیاری می‌شدند و تمام سدها پر و خالی می‌شدند. اما در این مدت، با پیاده‌کردن طرح "نکاشت" در آذربایجان شرقی و غربی، مصرف آب کمتر شده است. برخی سدها باز شده‌اند و آب اضافی پشت سد به دریاچه می‌رسد. در نتیجه آب وارد دریاچه شده است.»
با این حال، وزیر انرژی، محیط زیست و دریاهای فرانسه در سفرش به ایران گفته، برای احیاء دریاچه ارومیه تصمیمات شجاعانه‌ای گرفته شده است. خانم رویال گفته، به‌ویژه تصمیم ایران برای تغییر شیوه کشاورزی، نحوه استفاده از منابع آبی و گیاهان کم‌آب‌بر در این منطقه قابل تحسین است. او گفته، فرانسه هم مثل ایران با مشکل کم‌آبی دست و پنجه نرم می‌کند و توانسته با استفاده از روش‌های نوین و تکنولوژی‌های روز کارایی و بهره‌وری از آب را بالا ببرد.