بدن جانوران را خالی می‌کنند و جای حفره‌های چشم را با پلاستیک فشرده شبیه چشم پستانداران یا پرندگان پر می‌کنند. این مرحله بعد از گندزدایی و سفیدکردن جمجمه، شاخ و اسکلت یک جانور شکارشده، انجام می‌شود.
Your browser doesn’t support HTML5
یک خانه، یک زمین۱۰۳؛ گوزن، خرس و جغدهایی که تاکسیدرمی می‌شوند
در نهایت یک گوزن با شاخ‌هایی بلند و گردنی کشیده بر تخته چوبی چسبیده و بر دیواری نصب می‌شود که برای این تکه از جانور تاکسیدرمی‌شده در نظر گرفته شده است. وضعیتی که فقط مختص ایران نیست اما این روزها فراگیرتر شده است، به طوریکه در چند هفته گذشته چند روباه تاکسیدرمی شده در مغازه‌ای در اسلامشهر کشف شده و در کنار آمار ضبط و کشف‌شده سر خرس و گوزن قرمز، بدن کامل یک قوچ وحشی، جغد سفید، طاووس و گراز نابالغ و تعدادی طوطی از گونه‌های در معرض خطر، در شهرستان پردیس قرارمی‌گیرد.
مواردی که ایمان معماریان، دامپزشک کلینیک حیات‌وحش پردیسان در تهران می‌گوید از سوی همین نهاد ضبط شده‌اند: «این کار برای برخی جذابیت دارد و از دید آنها نشان‌دهنده قدرت و توانایی در شکار است. آنها می‌خواهند تاکسیدرمی حیوان را در معرض دید بگذارند تا از دید خودشان به بقیه بگویند حیوانی با شاخ‌های بلند و زیبا و قوی‌ای را شکار کرده‌اند. در برخی از کشورها این حیوانات برای همین کار پرورش داده می‌شوند اما درایران این شکارها غیرقانونی است و خرید و فروش حیات‌وحش جرم محسوب می‌شود.»
به گفته ایمان معماریان، دامپزشکی که این روند را از نزدیک پی‌گیری کرده، روند قانونی درباره دارندگان این تاکسی‌درمی‌ها آغاز شده است: «دادگاهی تشکیل می‌شود و از متهمان درخواست مجوز و گواهینامه می‌شود. اگر این مدارک را نداشته باشند، از آنها شکایت می‌شود و جریمه می‌شوند.»
جریمه یکسان برای اسکلت، پوست یا لاشه کامل حیوان
اما نگهداری لاشه یا جسد بی‌جان این حیوانات زیبا و گاه وحشی که جایشان در مرغزار و طبیعت و جنگل‌های محدود ایران است، چه پیامدهای قانونی می‌تواند داشته باشد؟
محمدهادی حیدرزاده، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران، به خبرگزاری مهر گفته است، بر اساس آخرین مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست، مبلغ ضرر و زیان بابت هرقلاده خرس قهوه‌ای ۵۰۰ میلیون ریال، مرال ۳۵۰ میلیون ریال، قوچ و میش وحشی ۱۰۰ میلیون ریال، لیست یک گونه‌های مشمول کنوانسیون سایتیس ۳۰ میلیون ریال و لیست دو ۲۰ میلیون ریال است. مبالغی که روند حساب و کتاب به گفته ایمان معماریان، با ثابت شدن شکار غیرقانونی شروع می‌شود: «جریمه‌ها افزایش یافته و تاکسیدرمی بدن کامل با یک عضو یا اجزای بدن حیوان جریمه لاشه کامل را خواهد داشت و به یک میزان جریمه می‌شوند.»
ماموران حفاظت محیط زیست استان تهران، معمولا در مواجهه با چنین شرایطی با حیوانات زنده‌ای هم روبه‌رو می‌شوند که در این محل نگهداری می‌شوند. جانورانی که یا در صف تاکسیدرمی‌شدن هستند، یا برای فروش غیرقانونی از آنها نگهداری می‌شود یا برای تکثیر و تولیدمثل.
در یکی از این کشف و ضبط‌ها در روزهای گذشته، ۳۰ طاووس، ۹۰ نوع طوطی که تعداد زیادی از آنها در معرض انقراض قرار دارند، حمل و نگهداری می‌شدند. بعضی از این پرندگان تخم‌گذاشته بودند و برخی جوجه‌های نحیف و ظریفی داشتند که در اثر حمل و نقل از بین می‌رفتند. برای همین این پرندگان وحشی بومی و غیربومی در محل مانده‌اند تا تکلیف قضایی آنها روشن شود. اما ایمان معماریان می‌گوید دست ماموران در این زمینه به شکل جدی بسته است: «هنوز در ایران مشخص نیست چه حیواناتی برای نگهداری مجاز هستند. در این محل‌ها که محیط‌بان‌ها بازرسی کرده‌اند، حیوانات دیگری هم وجود داشته‌اند که قانون به طور مشخص درباره آنها موضعی ندارد و نگفته باید ضبط شوند، جریمه دارند یا کدام حیوان خانگی است و مشکلی ندارد.»
باغ پرندگان تهران محلی برای پرکردن جیب سرمایه‌گذاران
اگر هم شرایط قانونی این پرندگان و حیواناتی که به شکل غیرمجاز نگهداری می‌شوند، روشن شود، این اولین و آخرین باری نخواهد بود که یک سری از این حیوانات که باید در طبیعت رها باشند، در قفس‌های کوچک خانگی نگهداری می‌شوند. وظیفه سازمان حفاظت محیط زیست در این زمینه چیست؟
اسماعیل کهرم، استاد دانشگاه و پژوهشگر در رشته محیط زیست و زیست‌بوم و مشاور این سازمان در تهران در این مورد می‌گوید: «قانون در زمینه حفظ حیات وحش داریم اما برخی از این جانوران مثل طوطی و طاووس حیات وحش محسوب نمی‌شوند. وقتی حیات وحش به خطر می‌افتد و سازمان حفاظت محیط زیست وارد عمل می‌شود که مثلا یک پرنده وحشی شکاری در قفس در خیابان مولوی فروخته شود.»
اما تنها این محل‌ها نیستند که با نگهداری غیرمجاز پرندگان و حیوانات یا فروختن پوست و پرآنها یا تاکسیدرمی‌کردن آنها، نگرانی فعالان محیط زیست و حیات وحش را برانگیخته‌اند. مکان‌هایی در تهران و بسیاری از شهرها هستند که به صورت باغ و بوستان از این حیوانات وحشی و پرندگان نگهداری می‌کنند. جاهایی که به گفته اسماعیل کهرم، مشاور سازمان حفاظت محیط زیست، مکان‌های خطرناکی هستند که قوی و استوار به کارشان ادامه می‌دهند.
در پایتخت ایران باغی است که در چند سال گذشته رونق فراوانی گرفته است. باغی که خود را نگهدارنده پرندگان آبزی و گرمسیر و شکاری و اهلی می‌داند و مردم برای دیدن یا سپردن پرندگانشان به آنجا سر می‌زنند. محلی که به گفته اسماعیل کهرم، برای کسب و کار راه افتاده، نه حمایت از پرندگان: «پشت تاسیس باغ پرندگان تهران، هدف و آرزوی راه‌اندازی مرکز تفریحی، علمی و تحقیقاتی بود اما همه این اهداف از بین رفته و باغ تبدیل به مرکز تجاری شده که عده‌ای فقط جیب‌هایشان را پرمی‌کنند.»
حساسیت داشتن در مورد بقیه موجودات در محیط زیست ما، می‌تواند وضعیت زندگی ما را سرو سامان بدهد. تخریب زیستگاه‌ها، رهاکردن زباله و پساب کارخانه‌ها در طبیعت و کشتار و شکار حسات وحش، ضربه‌های مهلکی به تنوع زیستی وارد کشور وارد کرده است. تنوع که از بین برود، چرخه زندگی ناقص می‌شود و ضررش به انسان‌ها هم می‌رسد.