خیابان پاسداران، گلستان هفتم نام محله و خیابانی است که بهمن ماه ۹۶ با دراویش گنابادی و درگیری‌های آنان با نیروهای امنیتی و انتظامی پیوند خورد و حالا بیش از سه ماه می‌گذرد از وقایعی که به کشته‌شدن دست‌کم چهار تن، زخمی‌شدن ده‌ها تن و بازداشت صدها تن از دراویش گنابادی منجر شد.
دراویشی که در اعتراض به آنچه اعمال محدودیت‌ها علیه خود و نورعلی تابنده، قطب این سلسله، دست به تجمع زده بودند.
Your browser doesn’t support HTML5
وضعیت دراویش گنابادی زندانی در زندان‌های تهران بزرگ و قرچک در گفت‌وگو با خانواده‌ها
بر اساس برخی از گزارش‌ها تعداد دراویش بازداشتی بیش از ۴۰۰ نفر بود، اما مشخص نیست هم‌اکنون چه تعدادی از آنان هنوز در زندان به سر می‌برند. همزمان گزارش‌هایی هم از ضربوشتم دراویش بازداشت شده، مصدومیت و شکستگی سر، فک و دندان تعدادی از آنان منتشر شده است.
سپیده مرادی یکی از این افراد است که هم‌اکنون در زندان قرچک به سرمی‌برد و مادرش صدیقه خلیلی نگران وضعیت اوست:
« دو پای دختر من در زمان بازداشت بر اثر برخورد گاز اشک‌آور سوخت. به دلیل ضربوشتم او توسط باتوم، دست، آرنج و انگشتانش نیز آسیب دیده و برای اینکه من نگران نشوم بعد از دو ماه به من گفت که دو پای او سوخته است. الان پس از سه ماه هنوز هاله‌ای سیاه روی پاهای اوست و دستش نیز خوب نشده است. او را به دکتر نبرده‌اند. الان هم دندان‌درد دارد، ما برای او از دندانپزشک وقت گرفته‌ایم اما اجازه نمی‌دهند او را به دکتر ببریم».
براساس گزارش عفو بین‌الملل و شماری از مدافعان حقوق بشر، سیما انتصاری، آویشا جلال‌الدین، شکوفه یدالهی، مریم فارسیانی، نازیلا نوری، مریم براکوهی، الهام احمدی و صدیقه صفابخت و شیما انتصاری هم دیگر زنان درویش گنابادی هستند که از اول اسفندماه۹۶ همچنان در زندان قرچک ورامین به سر می‌برند.
زندانی که مهیار شالچی همسر شیما انتصاری شرایطش را نامناسب توصیف می‌کند:
« زندان قرچک از نظر بهداشتی شرایط خوبی ندارد. برای ملاقات‌ها به خصوص ملاقات حضوری هم خیلی سخت می‌گیرند. لوازمی را که این افراد از بیرون نیاز دارند مثل کتاب و دارو، خیلی سخت قبول می‌کنند. غذای زندان هم اصلاً خوب نیست. ما کارت‌های آنها را شارژ می‌کنیم و مواد غذایی را با دو یا سه برابر قیمت از زندان تهیه می‌کنند».
در زندان تهران بزرگ یا همان فشافویه هم شرایط مشابهی برقرار است، این را الهه نعمت‌الهی می‌گوید مادر رضا نعمت‌الهی یکی از دراویش محبوس دراین زندان:
« از نظر بهداشتی و غذایی شرایط خیلی بدی دارند. آنجا شپش و موش وجود دارد و رسیدگی صورت نمی‌گیرد. بیشتر این افراد مریض هستند. دچار عفونت ریه شده‌اند و زخم‌هایشان عفونت کرده است. الان هم مدتی است که به خانواده‌ها ملاقات حضوری نمی‌دهند و در ملاقات کابینی، کابین‌ها به حدی کثیف است که نمی‌توانیم صورت فرزندانمان را ببینیم».
«وضعیت جسمی نامناسب و عدم دسترسی به دارو و درمان و امکانات پزشکی» از دیگر مواردی است که برخی از خانواده‌ها در توصیف شرایط این افراد می‌گویند.
نیلوفر دولتشاه همسر محسن عزیزی از دراویش محبوس در زندان تهران بزرگ:
« ما تا یک ماه و نیم اجازه ملاقات نداشتیم، ملاقات نمی‌دادند تا ما وضعیت آنان را نبینیم. این افراد را دکتر نبردند. سر شوهر من گوشت اضافه آورده است. زانوی او هم ترک خورده اما دکتر نبردند و گچ نگرفتند. نه تنها همسر من، همه این افراد! تعدادی از این افراد در ناحیه سر، انگشتان، دست یا پا دچار شکستگی شدند، خیلی از آنان مشکلات روحی دارند، خیلی از آنان مشکل فشار خون دارند یا ... حتی به ما اجازه نمی‌دهند که برای آنان دارو ببریم».
مقام‌های زندان درباره وضعیت جسمی دراویش زندانی و گزارش‌ها درباره ضربوشتم آنان در زمان بازداشت اظهارنظری نکرده‌اند.
طی سه ماه گذشته شماری از مدافعان حقوق بشر و برخی نهادهای فعال در این زمینه از جمله دیدبان حقوق بشر، عفو بین‌الملل، فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر و کمپین حقوق بشر در ایران نسبت به وضعیت دراویش بازداشت‌شده هشدار دادند و خواستار رعایت حقوق قانونی آنان در زندان شدند.
محمد مصطفایی وکیل ساکن نروژ درباره حقوق قانونی بازداشت‌شدگان می‌گوید:
« حق داشتن وکیل، حق ملاقات با خانواده و حق ارتباط با شهود از حقوق هر فرد بازداشتی است. در رابطه با دراویش گنابادی چون این موضوع سیاسی است، از نظر عدالت قضایی، این افراد باید از حقوق بیشتری برخوردار باشند مثل دسترسی به رسانه‌ها، دسترسی به کتاب و محیط بازداشت افراد سیاسی باید با محیط بازداشت متهمان دیگر متفاوت باشد».
جدیدترین خبرها از ایران حاکی است روند محاکمه این دراویش از دو هفته پیش آغاز شده است و برخی از آنان به خانواده‌هایشان گفته‌اند که برای گرفتن اعترافات اجباری تحت فشار قرار دارند.
«اجتماع و تبانی جهت اقدام علیه امنیت ملی، اخلال در نظم عمومی و تمرد از دستور پلیس» اتهامات یکسانی است که درباره تعدادی از دراویش مطرح شده است. در حالی که خانواده‌هایشان می‌گویند این افراد همچنان از دسترسی به وکیل محروم هستند.
محمد مصطفایی در این باره می‌گوید:
« براساس قانون اساسی ایران و قانون آیین دادرسی کیفری، یکی از مهم‌ترین حقوقی که یک فرد بازداشت‌شده باید از آن برخوردار باشد، حق دسترسی به وکیل است. پیامد عدم دسترسی به وکیل این است که پایه‌های دادرسی عادلانه در چنین مواردی سست می‌شود و می‌توان گفت حکمی که صادر می‌شود قانونی نیست و پایه‌های آن به صورت اصولی چیده نشده است».
و هم‌اکنون ده‌ها تن از دراویش گنابادی همچنان در انتظار تشکیل دادگاه در زندان‌های تهران بزرگ و قرچک ورامین به سر می‌برند.
درحالی که مقام‌های قضایی ایران در سخنان خود درباره وضعیت پرونده این افراد تنها به یک جمله کوتاه اکتفا کردند: «اتهام دراویش امنیتی است».