سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه ۲۵ اردیبهشت گفت: «ایران به دنبال افزایش تنش با عربستان نیست.»
بهرام قاسمی تاکید کرد: «امیدواریم که آنها متوجه اشتباهات خود بشوند و در راستای جبران خطاهای گذشته اقدام کنند.»
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه این سخنان را یک روز پس از آن مطرح کرد که اعلام کرده بود در صورت توقف «اظهارات و سیاستهای ضد ایرانی عربستان» تهران آماده گفتوگوی دوجانبه با ریاض است.
وی روز یکشنبه، این موضع ایران را در گفتوگو با «العربی جدید» روزنامه قطری چاپ لندن عنوان کرده بود.
قاسمی همچنین تاکید کرده است که «گفتوگو و تفاهم با هر کشوری به معنی تأیید رفتارها و یا همه رفتارهای آن کشور نیست».
به گفته آقای قاسمی «عربستان نیز دچار اشتباهات استراتژیکی به خصوص در منطقه شده است و باید آنها را جبران کند.»
قاسمی با تاکید بر این که «ایران با هرگونه تنش و جنگطلبی مخالف است»، گفت: «منطقه کشش خشونت را ندارد و نیازمند فقرزدایی و توسعه است.»
سفر ترامپ به منطقه
اعلام آمادگی ایران برای گفتوگو با عربستان در حالی اعلام شده است که قرار است شنبه ۲۹ اردیبهشت، عربستان میزبان دونالد ترامپ در اولین سفر خارجیاش باشد.
روز جمعه ژنرال هربرت مکمستر، مشاور امنیت ملی آمریکا، در نشست مطبوعاتی کاخ سفید درباره سفر هفته آینده رئیس جمهوری آمریکا به خاورمیانه و اروپا، گفت: «آقای ترامپ در جریان سفر به عربستان کشورهای منطقه را تشویق خواهد کرد تا گامهای جدی برای مقابله با ایران، گروه حکومت اسلامی (داعش)، القاعده و حکومت بشار اسد، عوامل هرج و مرج و خشونت در منطقه بردارند.»
همزمان با این سفر، ملک سلمان ، پادشاه عربستان سعودی ، با ارسال دعوتنامههای رسمی، رهبران ۱۷ کشور مسلماننشین را برای دیدار و گفتوگو با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا به ریاض دعوت کرده است.
رهبران اردن، الجزایر، ترکیه، یمن، نیجریه، مراکش، تونس، پاکستان و عراق از جمله شخصیتهایی هستند که به ریاض دعوت شدهاند.
بهرام قاسمی روز دوشنبه در واکنش به سفر ترامپ به عربستان، برگزاری اجلاس ریاض را موضوعی دانست که «مسائل حاشیهای آن، ریاض را با حساسیت بیشتر مواجه میکند.»
سخنگوی وزارت خارجه ایران همچنین به رئیس جمهور آمریکا «توصیه کرد» که «وارد دامهای جدید در منطقه نشود» چون به گفته او «آثار آن در آینده متوجه دولت آمریکا خواهد بود.»
قرار است دونالد ترامپ در سفر دو روزه خود به ریاض با اعضای شورای همکاری خلیج فارس، پادشاه عربستان و دیگر رهبران کشورهای مسلمان نشستهای جداگانه برگزار کند.
همزمان، یک مقام ارشد کاخ سفید به رویترز گفت که مذاکرات آمریکا و عربستان در مورد یک مجموعه از قراردادهای تسلیحاتی به ارزش بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار مراحل نهایی خود را میگذارند.
طبق این گزارش، نحوه زمانبندی قراردادهای این بسته تسلیحاتی به گونهای است که همزمان با سفر دونالد ترامپ به عربستان باشد.
شکایت به سازمان ملل
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، روز دوشنبه ۲۵ اردیبهشت همچنین با اشاره به شکایت ایران علیه عربستان به سازمان ملل گفت: «موضع ایران روشن است و امیدواریم این گونه سخنان تکرار نشود چون عواقب نامطلوبی برای آنها خواهد داشت.»
محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد و وزیر دفاع عربستان، چندی پیش در مصاحبهای گفته بود ریاض منتظر ورود جنگ به درون عربستان نخواهد ماند و برای کشیدهشدن نبرد به ایران تلاش میکند.
این مقام سعودی در گفتوگو با شبکه خبری امبیسی، ایران را متهم کرده بود به دنبال «دسترسی» به مکه بهعنوان کانون جهان اسلام است، و افزوده بود مذاکره با حکومتی که در انتظار ظهور مهدی و تسلط بر دنیای اسلام است، ممکن نیست.
اظهارات مقام سعودی با واکنش مقامهای ایران روبهرو شد. وزارت خارجه ایران این سخنان را «سند گویایی برای پیگیری سیاستهای تنشساز» عربستان سعودی در منطقه توصیف کرده بود.
سفیر ایران در سازمان ملل متحد، نیز در نامهای به دبیرکل این سازمان، اظهارات محمد بن سلمان را «تهدیدی آشکار» و «اعتراف به همکاری با گروههای تروریستی در داخل ایران» نامید.
روابط ایران و عربستان طی دهههای گذشته با فراز و نشیبهای مختلفی روبهرو شدهاست.
در سالهای اخیر، این روابط تیرهتر شد و اعدام یک روحانی شیعه در عربستان و حمله گروهی به اماکن دیپلماتیک عربستان در تهران و مشهد بر شدت تنشها افزود.
در پی حمله به سفارت و کنسولگری عربستان در تهران و مشهد، ریاض روابط دیپلماتیک خود را با تهران قطع کرد.
عربستان و نیز شماری از کشورهای متحد آن در منطقه، ایران را متهم به دخالت در امور کشورهای عربی کردهاند.
ایران این اتهامها را رد کردهاست. ریاض و تهران در جنگ داخلی سوریه و نبردهای یمن، از طرفهای درگیر علیه یکدیگر حمایت میکنند.