سنای آمریکا، روز پنج‌شنبه ۲۵ خردادماه، با اکثریت قاطع آرا به طرح تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی ایران موسوم به طرح «مقابله با اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران» رای داد.
این طرح تحریم‌های الزام آوری را علیه هر فرد و نهاد مرتبط با برنامه موشک‌های بالستیک ایران و همچنین طرف‌های تجاری با این برنامه اعمال می کند.
این تحریم‌ها به دلیل توسعه موشک‌های بالیستیک ایران، حمایت از تروریسم و گروه‌های شبه‌نظامی و نقض حقوق بشر در کشور در نظر گرفته شده است که نمایندگان مجلس سنا با ۹۸ رأی موافق و تنها ۲ رأی مخالف آن را به تصویب رساندند.
پس از تایید سنا اکنون این طرح در مجلس نمایندگان برای رایگیری مطرح خواهد شد. در صورت تصویب مجلس نمایندگان، این طرح با امضای دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، تبدیل به قانون خواهد شد.
طرح تحریم‌های ایران در چهارم خردادماه سال جاری در کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا به تصویب رسید و هفته گذشته نیز اعضای سنا به کفایت مذاکرات در این باره رای دادند.
پیش از این رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا، از طرح تحریم‌های سنای این کشور علیه ایران استقبال کرده بود.
وزیر امور خارجه آمریکا که برای ارائه توضیحات درباره بودجه پیشنهادی دولت در کمیته روابط خارجی سنا حاضر شده بود، بر ضرورت مقابله با جاه طلبی ایران در منطقه تاکید کرد.
روز دوشنبه اعلام شد نمایندگان سنا برای تصویب طرح تحریم‌های ایران به توافقی دست یافته‌اند و قرار است این تحریم‌ها در هفته جاری در صحن علنی سنا به رای گذاشته شود.
تحریم هم‌زمان روسیه و ایران
سنای آمریکا چهارشنبه ۲۴ خرداد ماه با اکثریت قاطع یک متمم به طرح تحریم‌های ایران تصویب کرد که بر اساس آن تحریم‌های تازه‌ای علیه روسیه اعمال خواهد شد. این مصوبه رییس جمهوری آمریکا را موظف می‌کند برای کاهش تحریم‌های روسیه از کنگره اجازه بگیرد.
به گزارش رویترز، ۹۷ سناتور به متمم تحریم‌های روسیه رای مثبت دادند و تنها دو سناتور با آن مخالفت کردند.
طبق این گزارش هدف این تحریم‌ها تنبیه روسیه به دلیل مداخله در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا، الحاق شبه جزیره کریمه و حمایت از حکومت سوریه است.
سناتور چاک شومر گفته بود، حزب دمکرات خواستار آن است که تحریم‌های روسیه به موازات تحریم‌های ایران پیش برود.
دو مخالف در برابر ۹۸ موافق
در جلسه رایگیری روز پنج‌شنبه که با حضور تمامی صد عضو مجلس سنا صورت گرفت، تنها دو تن، برنی سندرز سناتور مستقل و راند پال سناتور جمهوری‌خواه، مخالف تصویب این تحریم‌ها بودند.
ساعاتی پس از تصویب این طرح در مجلس سنا برنی سندرز در بیانیه‌ای نوشت:«من نگرانی‌های عمیقی در مورد سیاست‌ها و فعالیت‌های حکومت ایران به ویژه حمایتشان از رژیم بی‌رحم اسد در سوریه دارم. من پیشتر به تحریم‌هایی علیه ایران رای دادم و معتقدم تحریم‌ها ابزار مهمی بودند برای آوردن ایران بر سر میز مذاکره.»
برنی سندرز، سناتور مستقل مجلس سنا، با تاکید بر این که معتقد است «این تحریم‌های جدید می‌تواند توافق هسته‌ای بسیار مهم آمریکا و متحدانش با ایران در سال ۲۰۱۵ را به خطر بیندازد» نوشته است:« این خطری است که ارزش تجربه کردن ندارد به ویژه در زمانی که تنش میان ایران و عربستان سعودی و متحدانش تشدید شده است.»
برنی سندرز در بخش دیگری از بیانیه خود آورده است:«معتقدم ایالات متحده باید نقش منصفانه‌تری در خاورمیانه ایفا کند و راه‌هایی را بیابد که نه تنها به فعالیت‌های ایران بلکه به چندین دهه حمایت عربستان از افراط‌گرایی رادیکال هم پاسخ دهد.»
ایران پیشتر تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه برنامه موشکی خود را به عنوان نقض توافق هسته‌ای با شش قدرت جهانی، برجام، دانسته بود.
این در حالی است که رابرت منندز، سناتور دمکرات، و سناتور باب کورکر، رئیس جمهوری‌خواه کمیته روابط خارجی سنا تهیه‌کنندگان طرح تحریم‌های تازه علیه ایران گفته‌اند، این تحریم‌ها نقض توافق هسته‌ای با ایران نیستند.
با این همه جان کری، وزیر خارجه ایالات متحده در دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما، فردی که از سوی واشینگتن هدایت گفت‌وگوهای اتمی با ایران را برعهده داشت، در مورد وضع تحریم‌هایی که ممکن است به توافق اتمی ضربه بزند، هشدار داده بود.
آقای کری گفته بود در دستیابی به «برنامه جامع اقدام مشترک» فراز و نشیب‌های زیادی وجود داشته و او از گفت‌وگو در این مورد استقبال می‌کند.
کری به انتخاب دوباره حسن روحانی در مقام ریاست‌جمهوری اشاره کرده و گفته است «اکنون زمان مناسبی برای طرح (تحریم) تازه ایران نیست».
واکنش ایران و اتحادیه اروپا
روز دوشنبه ۲۲ خرداد ماه، محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران که به برای شرکت در مجمع اسلو فروم به نروژ سفر کرده بود گفت دولت دونالد ترامپ در نهایت به توافق هسته‌ای وین پایبند خواهند بود. با این همه وی گفت:«متأسفانه رفتار دولت جدید در واشینگتن خیلی امیدوارکننده نیست.»
محمدجواد ظریف اقدام سنای آمریکا برای تدوین تحریم‌های جدید علیه ایران را «کوته‌نظری» خواند و آن را «نشان‌دهنده سیاست غلطی» دانست که «دولت آمریکا به خصوص بعد از انتخابات اخیر دنبال کرده است.»
یک روز پیش از آن نیز عباس عراقچی، رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام، اعلام کرد کمیسیون مشترک برجام احتمالا در تیرماه امسال تشکیل می‌شود و گفت در صورت اجرایی شدن تحریم‌های جدید آمریکا، ایران آن را در راستای نقض برجام می‌بیند.
کمیسیون مشترک برجام، شامل نمایندگان گروه ۱+۵ و ایران است که بر روند اجرای توافق اتمی وین نظارت دارد.
در جریان سفر به نروژ، آقای ظریف در دیدار با فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز تصریح کرد که ایران هیچگاه به طور یکجانبه ناقض برجام نخواهد بود.
گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا از این دیدار حاکی است که خانم موگرینی هم بر «تعهد و مسئولیت اتحادیه اروپا در اجرای برجام» تأکید کرده است.
«طرح مقابله ایران با مصوبه سنای آمریکا»
علی لاریجانی از کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خواست که «طرح مقابله با مصوبه سنای آمریکا» درباره بسته تحریمی تازه علیه جمهوری اسلامی را هر چه سریع‌تر ارائه کند.
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، علی لاریجانی رئیس مجلس، روز یکشنبه ۲۱ خرداد، گفت که این نهاد «واکنش جدی» به مصوبه سنای آمریکا نشان خواهد داد و «پاسخ روشنی» به این مصوبه می‌دهد.
او از کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خواست تا در اولین فرصت «طرح مقابله» با این مصوبه را تهیه و به مجلس ارائه کند.