همزمان با سفر دو روزه بوریس جانسون، وزیر خارجه بریتانیا به ایران، خانواده نازنین زاغری، زندانی دو تابعیتی در ایران خبر دادند که دادگاه او که قرار بود روز یکشنبه ۱۹ آذر در تهران برگزار شود، به تاخیر افتاده است.
بوریس جانسون درحالی ایران را ترک کرد که درباره وضعیت نازنین زاغری یا احتمال آزادی او در جمع خبرنگاران صحبتی نکرد. او با تعدادی از مقامهای جمهوری اسلامی دیدار کرد اما پس از این دیدارها به روال معمول دیدارهای رسمی در کنفرانس خبری حاضر نشد.
حسین علیزاده:«تصور میکنم فارغ از اینکه مذاکرات مثبت یا منفی بوده طرفین صلاح دیدهاند که تا زمانی که وزیرخارجه بریتانیا در خاک ایران باشد، آن را مطرح نکنند.»
حسین علیزاده، دیپلمات سابق و پژوهشگر مرکز مطالعات صلح دانشگاه تامپره فنلاند در هلسینکی، درباره اینکه چرا آقای جانسون پس از دیدار با همتای ایرانیاش محمد جواد ظریف و همچنین حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران، در کنفرانس خبری حاضر نشد، به رادیو فردا میگوید: «بنابر اخباری که بیشتر هم رسانههای بریتانیا آن را منعکس کردهاند، همه مذاکرات آقای جانسون در تهران با صراحت زیاد بوده یعنی هر آنچه مورد اختلاف دو طرف بوده با صراحت تمام روی میز مذاکره گذاشته شده بود. پروندههای متعددی در این سفر مطرح شده و درباره همه با صراحت تمام صحبت شده. تصور میکنم فارغ از اینکه جلسه مثبت یا منفی بوده طرفین صلاح دیدهاند که تا زمانی که وزیرخارجه بریتانیا در خاک ایران باشد، آن را مطرح نکنند.»
وزیر خارجه بریتانیا برای رایزنی درباره وضعیت نازنین زاغری، مدیر پروژههای بنیاد تامسون رویترز که در ایران به اتهامات امنیتی زندانی است به تهران سفر کرده بود.
خبرگزاریهای ایران درباره مذاکرات آقای جانسون با وزیرخارجه ایران درباره خانم زاغری خبری مخابره نکردهاند. سخنگوی وزارتخارجه بریتانیا اما اعلام کرد که بوریس جانسون و حسن روحانی در مذاکراتی که حدود یکساعت طول کشید، به صراحت درباره موانع بر سر رابطه تهران و لندن صحبت و توافق کردند که در تمام زمینهها باید پیشرفتهایی حاصل شود.
تلویزیون دولتی ایران گزارش داده که روابط دوجانبه، توافق هستهای و تحولات منطقهای محور اصلی گفتوگوها بوده است.
روزنامه گاردین، چاپ بریتانیا، هم گزارش داد در بیانیه کوتاهی که پس از دیدار بوریس جانسون و حسن روحانی منتشر شد به جزییاتی درباره ایجاد محدودیتهایی توسط بریتانیا و آمریکا برای بانکداری ایران و نگرانی بریتانیا از وضعیت شهروندان دو تابعیتی زندانی در ایران در این گفتوگوها اشاره شده است.
ریچارد رتکلیف:« میدانم که هیچ تضمینی نیست اما میدانم که سفر آقای جانسون به تهران قدم مثبتی است. البته مقامهای دفتر آقای جانسون به من گفتند که زیاد امیدوار نباشم که نازنین ایام کریسمس پیش ما باشد. من هم گفتم که چشمانتظار نخواهم بود اما امید خودم را به اینکه او در کریسمس در خانه در لندن باشد، حفظ میکنم.»
بوریس جانسون قبلا گفته بود نازنین زاغری در ایران آموزش روزنامهنگاری میداده است. این سخنان با انتقادهای زیادی روبهرو شد. خانم زاغری سال گذشته هنگام بازگشت از ایران به بریتانیا، در فرودگاه بازداشت و در نهایت به ۵ سال زندان محکوم شد. او به توطئه برای براندازی حکومت ایران متهم شده است. خانواده او و بنیاد تامسون رویترز میگویند که خانم زاغری برای دیدار خانوادهاش به تهران رفته بود.
ریچارد رتکلیف، همسر نازنین زاغری به رادیو فردا میگوید: «میدانم که هیچ تضمینی نیست. اما میدانم که سفر آقای جانسون به تهران قدم مثبتی است. او با این سفر تاکید میکند که خواستار یک راه بشردوستانه برای حل این پرونده است. البته مقامهای دفتر آقای جانسون به من گفتند که زیاد امیدوار نباشم که نازنین ایام کریسمس پیش ما باشد. من هم گفتم که چشمانتظار نخواهم بود اما امید خودم را به اینکه او در کریسمس در خانه در لندن باشد، حفظ میکنم.»
چنانکه رسانههای بریتانیا پیشتر گزارش داده بودند لندن درصدد است ۴۰۰ میلیون پوند پول بلوکه شده ایران را به تهران بپردازند. این پول بخشی از قراردادی نظامی است که در حکومت پهلوی منعقد شد و در دهههای گذشته بهدلیل تحریمها، بازپرداخت آن تاکنون محقق نشده است. برخی تحلیلگران بینالمللی و برخی اصولگرایان در داخل ایران همزمانی پرداخت این پول و درخواست آزادی نازنین زاغری را بیارتباط نمیدانند. اما ایران این تحلیل را رد میکند.
Your browser doesn’t support HTML5
دیگر زندانی دوتابعیتی ایرانی-بریتانیایی، کمال فروغی، ۷۷ ساله است که از هفت سال پیش در ایران به اتهام «جاسوسی» زندانی است.
مجتبی واحدی، تحلیلگر مسایل ایران در آمریکا به رادیو فردا میگوید: «در موارد کلی، نه فقط درباره زندانیها هر وقت که حاکمیت ناچار شده در عرصه بینالمللی امتیازی بدهد، برای جبران آن حقارت، متاسفانه فشار را در داخل اضافه کرده است. امیدوارم مساله خانم زاغری حل شود اما نگرانی من این است که برای جبران این مساله برای اینکه قدرت خود را نشان دهند در جای دیگر مشکل درست کنند. چه در روابط خارجی و چه بر مردم فشار بیاوردند.»
بوریس جانسون روز شنبه با همتای ایرانیاش محمدجواد ظریف دیدار کرد و در این دیدار به ویژه به تعهد بریتانیا بر توافق هستهای با ایران تاکید کرد. آقای جانسون پیش از سفر به تهران به عمان رفته بود و با سلطان قابوس، پادشاه این کشور، دیدار کرده بود. عمان بهعنوان میانجی ایران با کشورهای غربی شناخته میشود و پیشتر در زمینه مذاکرات هستهای و آزادی زندانیان غربی نقش داشته است.
سخنگوی وزارتخارجه بریتانیا پس از دیدار بوریس جانسون و حسن روحانی اعلام کرد که این احساس وجود دارد که هردو طرف میخواهند مشکلات بر سر روابط دو کشور را حل کنند. همچنین هردو طرف خواستار حفظ توافق هستهای ایران و شش قدرت جهانی هستند.
رضا تقیزاده:« دولت بریتانیا موافق حفظ توافق اتمی است و در این مورد با دولت آمریکا اختلاف دارد. جمهوری اسلامی ایران میخواهد از این موضوع استفاه کند.»
رضا تقیزاده، تحلیلگر مسایل سیاسی در گلاسکو بریتانیا به رادیو فردا میگوید:« دولت بریتانیا موافق حفظ توافق اتمی است و در این مورد با دولت آمریکا اختلاف دارد. جمهوری اسلامی ایران میخواهد از این موضوع استفاه کند اما دولت بریتانیا با مشکلات جدی در خانه روبهرو است».
او می افزاید: «آقای جانسون هم در هفتههای اخیر زیر فشارهای زیادی بوده است. به این علت باید انتظار داشته باشیم که بریتانیا نفوذ خیلی کمی برای تاثیرگذاری بر روی ایران داشته باشد. بعید بهنظر میرسد که شرکتهای نفتی بریتانیایی بخصوص بیپی علاقهای به سرمایهگذاری در تهران نشان دهد. در مورد شرکتهای بریتانیایی بزرگ هم این موسساتی هستند که باید علاقه خود را نشان دهند و با توجه به اقتصاد آزاد بریتانیا، دولت در آن مورد هم خیلی نفوذ ندارد.»
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، توافق هستهای با ایران را بدترین توافق ممکن نامیده و روز ۲۲ مهر نیز از تایید دوباره پایبندی تهران به مفاد برجام خودداری کرد. آقای ترامپ به کنگره دستور داده در مهلتی ۶۰ روزه درباره تحریم دوباره ایران یا ادامه برجام تصمیم بگیرد.
حمید بعیدینژاد، سفیر ایران در لندن، سفر آقای جانسون را سفر خاصی خوانده است که در آن همه ابعاد روابط دو کشور ازجمله مباحث اقتصادی، سیاسی، منطقهای و مباحث بینالمللی مورد بحث و گفتوگو قرار گرفت.
بوریس جانسون در سفر دو روزه خود به تهران علاوه بر حسن روحانی، با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه، علی لاریجانی، رئیسمجلس، علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و علیاکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دیدار کرد.