کنگره سراسری حزب حاکم بر جمهوری خلق چین، که هر ده سال دو بار برگزار، و در آن انتخاب یا ابقای رهبر جدید نیز اعلام میشود، از چهارشنبه با سخنرانی شی جینپینگ، رهبر فعلی آن کشور، آغاز به کار کرد.
رئیسجمهوری چین در مراسم بازگشایی این کنگره از تلاشها برای مقابله با فساد در نهادها و دستگاههای دولتی ستایش کرده و تاکید کرده پکن «درهای خود را به روی جهان نخواهد بست» و اقتصاد چین بیش از گذشته پذیرای جهان خواهد شد.
شی جینپینگ، در جمع ۲۳۰۰ تن از نمایندگان حزب کمونیست از سراسر چین، که در پکن گردآمدهاند، گفته است «گشایش، پیشرفت را برای ما ارمغان خواهد آورد… چین درهای خود را به روی جهان نمیبندد، ما فقط بازتر و بازتر خواهیم شد».
سخنان رهبر جمهوری خلق چین بهعنوان بدیلی برای سیاستهای رئیسجمهوری ایالات متحده برآورد شدهاست. رسانهها و خبرگزاریهای بینالمللی میگویند این اظهارات نشان میدهد پکن قصد دارد، با درپیشگرفتن سیاست «نخست: آمریکا» از سوی دونالد ترامپ، خود را به عنوان «پیشرو» در جهانیسازی معرفی کند.
شی جینپینگ گفته است همه کسانی که در آن کشور داد و ستد میکنند، «برابر تلقی خواهند شد».
این سخنان اما، منتقدانی در اروپا و آمریکا دارد که میگویند در عمل اینطور نیست. گزارشها حاکیست شرکتهای آمریکایی و اروپایی در مورد عدم دسترسی به بعضی از بخشها و اجبار در شراکت فناوری با رقبای داخل چین، انتقادهای مختلفی را مطرح کردهاند. دونالد ترامپ، که قرار است ماه آینده به چین سفر کند، در حال حاضر دستور به انجام تحقیقاتی در مورد نحوه برخورد با «مالکیت معنوی» در چین دادهاست. حقوق فکری یا مالکیت معنوی به صاحبان فکر یا مبتکران، حق بهرهوری از ایده خود را میدهد و هرچند عملا یک شی مادی نیست، قابل داد و ستد است.
رئیسجمهوری چین در بخشهای دیگری از سخنرانی خود، خواستار توسعه بیشتر در بخش فناوری شده و گفته کشورش ارتشی در سطح جهانی ایجاد خواهد کرد.
شی جینپینگ گفته است «با کوششی سخت در زمانی دراز، سوسیالیسم چینی، وارد عرصهای نو شدهاست؛ اکنون دوره تاریخی تازهای در توسعه کشور ما آغاز میشود».
تازهترین کنگره حزب کمونیست چین در حالی برپا میشود، که این کشور همچنان با انتقادهای گستردهای در مورد برخورد با آزادیهای سیاسی، عقیدتی، سانسور، فشار بر روزنامهنگاران و فضای مجازی و جامعه مدنی روبهرو است.
چین، یکی از گستردهترین و قویترین شبکههای سانسور فضای مجازی را دارا است که به «ابَـر دیوار آتشین» موسوم است؛ بازی کلامی با دیوار بزرگ چین و دیوار سانسور در فضای مجازی. لیو شیائوبو، برنده جایزه صلح نوبل، کنشگر مدنی چین، در حالیکه در بازداشت پلیس بود، از سرطان جان سپرد. گزارشهای مختلفی از فشارها بر باورمندان مختلف از جمله مسلمانان، بوداییان و دیگران در آن کشور منتشر شدهاست. طی چند روز در سال ۲۰۱۵، دهها تن از حقوقدانان مدافع حقوق بشر و کنشگران چین، بازداشت، بازجویی یا ناپدید شدند. این رویه که ادامه پیدا کرد و اکنون به «سرکوب ۷۰۹» موسوم شده، یکی از بدترینها از این دست در تقابل با جامعه حقوقدانان، در سالهای معاصر به شمار میرود.
چین با انتقاد از نحوه دخالت در امور دیگران، از جمله تایوان، که بهشکل مستقل و بهصورت دمکراتیک اداره میشود اما از منظر پکن، یک «استان سرکش» است، روبهرو است. کشورهای همجوار در دریای جنوبی چین نیز بارها پکن را به افزایش فعالیتهای نظامی و کنترل جزایری که کشورهای دیگر نیز مدعی مالکیت آنها هستند، متهم کردهاند.
در حال حاضر تردیدی وجود ندارد که شی جینپینگ برای پنج سال دیگر در مقام رئیسجمهوری چین ابقا خواهد شد. آنچه اما توجهات بیشتری را به خود جلب کرده این است که او تا چه سطح و مقامی همپیمانان خود را حفظ خواهد کرد، و یا اینکه آیا کنگره به سوی ادامه رهبری او پس از پایان دوره ده ساله پیش خواهد رفت. آیا شی جینپینگ در روزهای پیشرو لقب «لینگشیو» بهمعنی پیشوا یا رهبر را از آن خود خواهد کرد یا نه؛ لقبی که تا پیش از این تنها به مائو تسهتونگ و هوا گوئوفنگ داده شده بود. اولی بنیانگذار جمهوری خلق چین و دومی جانشین او بود.