سرمایه‌گذاری چین در بخش روسی بزرگترین پروژه ترانزیت جهان به صفر رسید

برای اولین بار سرمایه‌گذاری چین در بخش روسی «ابتکار کمربند و جاده»، بزرگترین پروژه ترانزیت جهانی که توسط چین در ده‌ها کشور جهان اجرا می‌شود، به صفر رسید.

فایننشال تایمز، دوشنبه ۳ مردادماه با استناد به گزارش «مرکز توسعه و مالی سبز» در دانشگاه فودان شانگهای گزارش داده است که چین در نیمه ابتدایی امسال هیچ قراردادی با نهادهای روسی در توسعه پروژه‌های ابتکار کمربند و جاده در این کشور نداشته است.

کریستف ندوپیل وانگ، مدیر این مرکز می‌گوید تهدید تحریم‌های جهانی علیه روسیه به رهبری غرب می‌تواند عامل توقف سرمایه‌گذاری چینی‌ها در روسیه باشد.

این گزارش می‌افزاید در حالی که چین سرمایه‌گذاری در روسیه را متوقف کرده، توسعه پروژه‌هایش در خاورمیانه، خصوصاً عربستان را شدت بخشیده است.

ابتکار کمربند و جاده که در سال ۲۰۱۳ توسط چین رونمایی شد، پروژه‌هایی در بیش از صد کشور جهان را به ارزش ۱.۳ تریلیون دلار پوشش می‌دهد و تاکنون چین در ۹۳۲ میلیارد دلار پروژه، شامل ۵۶۱ میلیارد دلار پروژه عمرانی و ۳۷۱ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری وارد شده‌است.

این گزارش می‌افزاید روسیه قبلاً یکی از کشورهایی بود که بیشترین سود را از پروژه ابتکار کمربند و جاده چین می‌برد.

پارسال روسیه و چین در راستای توسعه ابتکار کمربند و جاده دو میلیارد دلار قرارداد امضا کرده بودند، اما در نیمه ابتدایی امسال هیچ قراردادی امضا نشده است.

بر اساس آمارهای مرکز تحقیقات «اِید دیتا» در کالج «ویلیام و مری» ویرجینیا، از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۷ کل تعهدات ارائه وام چین به روسیه ۱۲۵ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بوده که هم شامل وام‌هایی برای توسعه پروژه‌های مربوط به ابتکار کمربند و جاده و هم خارج از این پروژه است.

۵۸ میلیارد دلار از این رقم توسط بانک توسعه چین و ۱۵ میلیارد دلار توسط «اگزیم بانک» چین ارائه شده است.

فایننشال تایمز در ادامه می‌نویسد ۱۵ درصد از نفت و ۸ درصد از گاز وارداتی چین از روسیه تأمین می‌شود.

طرح بزرگ اقتصادی گروه ۷ برای رقابت با چین

چند روز قبل از تهاجم نظامی روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه، مسکو و پکن توافقنامه‌های جدیدی برای توسعه روابط تجاری و مالی امضا کرده بودند.

این گزارش می‌افزاید اگرچه چین از زمان تهاجم کرملین به اوکراین مخالفت خود با تحریم‌های غرب علیه روسیه را اعلام کرده، اما بسیاری از شرکت‌های چینی مواظب هستند تا تحریم‌ها را نقض نکنند.

اطلاعات دانشگاه فودان شانگهای نشان می‌دهد هم‌اکنون عربستان به بزرگترین ذی‌نفع پروژه ابتکار کمربند و جاده چین تبدیل شده‌است.

پکن تنها در چهارچوب این پروژه، طی نیمه ابتدایی امسال ۵.۵ میلیارد دلار قرارداد با عربستان امضا کرده که بالاترین حجم قرارداد در میان کشورهای خارجی درگیر در این پروژه طی دوره یادشده است.

پارسال عراق با ۱۰.۵ میلیارد دلار قرارداد، در رتبه اول بزرگترین ذی‌نفع ابتکار کمربند و جاده بود.

در مجموع طی نیمه ابتدایی سال جاری میلادی، چین ۲۸.۴ میلیارد دلار قرارداد با کشورهای خارجی برای توسعه این پروژه امضا کرده‌است. در دور مشابه پارسال این رقم ۲۹.۶ میلیارد دلار بود.

انتقادها از افزایش نفوذ چین

حضور پررنگ و نفوذ چین در خاورمیانه مورد انتقاد ایالات متحده آمریکا و اروپا است.

جو بایدن رئیس‌جمهوری ایالات متحده ۲۵ خرداد در اجلاس سران کشورهای عربی اعلام کرد آمریکا از خاورمیانه کنار نخواهد کشید تا منجر به ایجاد خلاء قدرتی شود که روسیه، ایران و چین آن را پر کنند.

هفت کشور پیشرفته و صنعتی جهان موسوم به «گروه هفت» پنجم تیرماه امسال تعهد کردند که برای رقابت با پروژه ابتکار کمربند و جاده چین، طی پنج سال آینده ۶۰۰ میلیارد دلار در پروژه‌های بین‌المللی سرمایه‌گذاری کنند.

اتحادیه اروپا نیز پارسال یک طرح ۳۰۰ میلیارد یورویی را برای رقابت با پروژه «ابتکار کمربند و جاده» چین تصویب کرد.

رئیس‌جمهوری آمریکا اعلام کرده که ۲۰۰ میلیارد دلار از این رقم توسط دولت و نهادهای خصوصی آمریکا برای کشورهای در حال توسعه و فقیر اختصاص خواهد یافت: این رقم خیریه نیست و همه طرفین مزایا و سود آن را دریافت خواهند کرد.

او در ادامه گفت این مبالغ سود همکاری با دموکراسی‌های جهان را نشان خواهد داد؛ اشاره‌ای به چین که پرونده تاریکی در زمینه حقوق بشر دارد و از طرفی گزارش‌های زیادی از «تله وامی» چین منتشر شده است.

«تله وامی» اشاره به وام‌هایی است که چین به‌صورت «محرمانه و بدون انتشار جزئیات» به کشورهای فقیر یا در حال توسعه می‌دهد و در صورت عدم بازپرداخت، دارایی‌ها و زیرساخت‌های آن کشور را تحت مالکیت خود درمی‌آورد. نمونه آن، وام ۳۶۱ میلیون دلاری سری‌لانکا از اگزیم‌بانک چین و جذب دو شرکت چینی برای توسعه بندر هامبانتاتو است که نهایتاً به خاطر عدم بازپرداخت بدهی، سری‌لانکا این بندر را در سال ۲۰۱۷ به مدت ۹۹ سال به چین اجاره داد؛ موضوعی که به نظریه «تله وامی» مشهور شد.

تاکنون ده‌ها نمونه از چنین وام‌هایی که منجر به واگذاری دارایی کشورها به چین شده، از تاجیکستان گرفته تا آفریقا، در رسانه‌ها و محافل آکادمیک و سیاسی بازتاب یافته است. ونزوئلا مورد دیگری است که نفت خود را در ازای دریافت وام از چین، به این کشور پیش‌فروش کرده است. ایران نیز سند همکاری ۲۵ ساله با چین امضا کرده، اما تاکنون مفاد آن محرمانه مانده است.

با استفاده از گزارش‌های فایننشال تایمز، رادیو فردا؛ د.خ . پ.پ