دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید نیروهای شبه نظامی مورد حمایت سازمان سی‌آی‌ای آمریکا در افغانستان در بسیاری موارد حقوق بشر را نقض کرده و از جمله به مراکز درمانی حمله کرده و دست به «اعدام‌های صحرایی و بدون تشریفات قانونی» زده‌اند.
این نهاد مدافع حقوق بشر در گزارشی که روز پنجشنبه ۹ آبان منتشر شد از دولت افغانستان خواست که بلادرنگ واحدهای شبه نظامی طرفدار دولت را که ورای «سلسله مراتب نظامی عادی» فعالیت می‌کنند، منحل کند.
بیشتر در این باره: استقبال آمریکا از مذاکرات بین افغان‌ها در چین
دیده‌بان حقوق بشر در عین حال از دولت افغانستان خواست «در مورد اتهامات مربوط به نقض حقوق بشر توسط نیروهای دولتی» به سرعت تحقیق کرده و «مسئولین جنایات جنگی و آزارهای جدی را محاکمه کند».
این نهاد افزود دولت‌های آمریکا و افغانستان باید «با تحقیقات مستقل در مورد تمامی ادعاهای مربوط به ارتکاب جرایم جنگی و سایر موارد نقض حقوق بشر همکاری کنند».
دیده‌بان حقوق بشر در ادامه این بیانیه عنوان کرد دولت آمریکا باید در رابطه با «دخالت پرسنل نظامی آمریکا در این موارد تحقیق کند و حمایت از نیروهای افغان را که در نقض حقوق بشر دخالت داشته‌اند، متوقف کند».
این نهاد ۱۴ مورد از عملیات نیروهای موسوم به «گروه‌های ضربت» را که مورد حمایت سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سی‌آی‌ای، هستند در فاصله اواخر سال ۲۰۱۷ تا اواسط سال ۲۰۱۹ مستند کرده است.
در یکی از این موارد که در ولایت پکتیا در جنوب افغانستان روی داد نیروهای شبه نظامی ۱۱ مرد از جمله هشت نفر را که برای تعطیلات عید به زادگاه خود آمده بودند به قتل رسانده‌اند.
دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید در برخی موارد این واحدهای شبه نظامی افراد را بازداشت کرده و محل نگهداری آنها را به خانواده‌ها اطلاع نمی‌دهند.
بیشتر در این باره: شمار کشته‌های انفجار در مسجدی در ولایت ننگرهار به بیش از ۶۰ تن رسید
اما سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا ضمن رد گزارش دیده‌بان حقوق بشر گفت بسیاری از اتهامات علیه واحدهای نیروی مخصوص افغانستان «نادرست و یا اغراق شده هستند».
با این حال پاتریسیا گاسمن، تنظیم کننده این گزارش و از مسئولین بخش آسیای دیده‌بان حقوق بشر عنوان کرد: «سی‌آی‌ای برای تشدید عملیات علیه گروه طالبان به نیروهای افغان این امکان را داده که مرتکب جنایت شوند.»
وی افزود «در موارد متعددی این نیروها افراد تحت بازداشت را کشته و با حملات شبانه یا حملات هوایی که بین اهداف نظامی و غیرنظامی تفاوتی قایل نمی‌شود تمام اهالی یک محله را مورد آزار و خشونت قرار داده‌اند.»
حملات شبانه که در آن از عنصر غافلگیری و تهاجم سنگین با تجهیزات دید در شب استفاده می‌شود، یکی از تاکتیک‌های اصلی واحدهای نیروی مخصوص است.
دیده‌بان حقوق بشر در گزارش خود می‌افزاید در چندین مورد از این عملیات‌ها که معمولا در مناطق تحت کنترل طالبان اجرا می‌شوند «حملات هوایی در ابعاد نامتناسب و بدون تمایز قایل شدن بین اهداف نظامی و غیرنظامی» انجام شده است.
طبق اطلاعاتی که هفته جاری توسط ناتو منتشر شد، نیروهای آمریکایی در ماه سپتامبر هزار و ۱۱۳ حمله هوایی و توپخانه انجام داده‌اند که به نسبت ماه‌های قبل از شکست مذاکرات با طالبان بسیار بیشتر است.
سخنگوی سی‌آی‌ای گفت عملیات این سازمان در خارج از کشور «طبق قانون و تحت نظارت دقیق انجام می‌شوند».
او طالبان را به انتشار اطلاعات نادرست متهم کرد و افزود که پیکارجویان این گروه هیچ قانونی را رعایت نمی‌کنند.
سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا در بخشی از بیانیه خود گفت: «برخلاف طالبان، آمریکا به قانون متعهد است. ما به هیچ عنوان اقدامات غیرقانونی را تایید نکرده و یا آگاهانه در چنین اقداماتی شرکت نمی‌کنیم و در همکاری با همکاران خارجی خود همواره بر تابعیت از قانون تاکید داریم.»
شبه نظامیان افغان مورد حمایت سی‌آی‌ای که سابقه آنها به دوران جنگ با ارتش شوروی در دهه هشتاد میلادی می‌رسد در نبرد با طالبان و گروه «خلافت اسلامی» یک ابزار مهم تلقی می‌شوند.
اين گروه‌های شبه نظامی رسما زير نظر مديريت امنيت ملی افغانستان هستند ولی در اکثر موارد تقريبا مستقل فعاليت می‌کنند.
يک ديپلمات که نام او ذکر نشده در گفت‌وگو با ديده‌بان حقوق بشر آنها را «جوخه‌های مرگ» ناميد. اما مديريت امنيت ملی افغانستان حاضر نشد در اين مورد اظهار نظر کند.
نهاد بازرسی ويژه بازسازی افغانستان (سيگار) يک نهاد نظارتی دولت آمريکا، می‌گويد واحدهای نيروی مخصوص افغانستان از آغاز سال ميلادی جاری تا پايان سپتامبر بيش از دو هزار و پانصد عمليات زمينی انجام داده‌اند در حالي که تعداد عمليات اين واحدها در طول سال گذشته ميلادی دو هزار و ۳۶۵ مورد بوده است.
سازمان ملل متحد در گزارشی که ماه جاری منتشر شد گفت از ماه ژوئيه تا پايان سپتامبر حداقل هزار و ۱۳۹ غيرنظامی در افغانستان کشته شده‌اند که این آمار نسبت به همين دوره در سال گذشته ۴۲ درصد افزايش يافته است.