پژوهش بانک جهانی که نتایج آن روز دوشنبه ۱۲ شهریور منتشر شد، نشان میدهد اگر انتشار گازهای گلخانهای و شکاف در زمینه توسعه بین کشورهای ثروتمند و فقیر کاهش نیابد تا سال ۲۰۵۰ حدود ۲۰۰ میلیون نفر مهاجرت خواهند کرد.
در بخش دوم گزارش پژوهشی «گراندزول» پیامدهای تدریجی تغییرات اقلیمی در سراسر جهان از جمله کاهش منابع آب، کاهش حاصلخیزی و بهرهوری اراضی کشاورزی و بالا آمدن سطح دریاها و تاثیر آنها بر مهاجرت در داخل کشورها بررسی شده است.
این پژوهش سه سناریو گوناگون متناسب با شدت تغییرات اقلیمی در سه دهه آینده را در نظر گرفته است.
در بدبینانهترین حالت که محصول افزایش شدید انتشار گازهای گلخانهای و توسعه ناعادلانه کشورهای جهان است حدود ۲۱۶ میلیون نفر در خاک کشورهای خود مهاجرت خواهند کرد. بخش اعظم این پدیده در آمریکای لاتین، سراسر آفریقا، اروپای شرقی، آسیای میانه ، جنوب آسیا و شرق آسیا و اقیانوسیه روی خواهد داد.
در خوشبینانهترین سناریو که نتیجه کاهش چشمگیر گازهای گلخانهای و روند عادلانه و فراگیر توسعه در سطح جهان است، رقم مهاجرت تقریبا به یک پنجم که حدود ۴۴ میلیون نفر است کاهش خواهد یافت.
در این پژوهش پیامدهای کوتاه مدت و موردی تغییرات اقلیمی از جمله پدیدههای جوی شدید بررسی نشده است.
یکی از تنظیمکنندگان این گزارش و کارشناس ارشد تغییرات اقلیمی در بانک جهانی گفت: «نتایج این تحقیقات تاثیر شدید شرایط اقلیمی بر مهاجرت داخلی را به خوبی نشان میدهد.»
این پژوهش نشان می دهد که بالاترین رقم مهاجرت داخلی در نیمه جنوبی قاره آمریکا روی خواهد داد که بیش از سایر نقاط جهان از تخریب جنگلها، آسیبپذیری نواحی ساحلی و وابستگی معیشت مردم به کشاورزی محلی آسیب خواهد دید. در بدبینانهترین سناریو تعداد مهاجران در این بخش از جهان ممکن است به ۸۶ میلیون نفر برسد.
البته اگر درصد مهاجران به نسبت جمعیت هر بخش از جهان را در نظر بگیریم بالاترین ضریب مهاجرت بر اثر تغییرات اقلیمی در شمال آفریقا و کشورهایی نظیر تونس، الجزایر و مراکش روی خواهد داد و ممکن است به حدود ۹ درصد جمعیت برسد.
این پژوهش پیشبینی میکند که در جنوب آسیا، بنگلادش به دلیل آسیب دیدن از سیلاب و کاهش بهرهوری اراضی کشاورزی با حدود ۱۹ میلیون مهاجرت بیش از هر کشور دیگری آسیب خواهد دید.
پروفسور مارتن فان اسلات، رییس مرکز تغییرات اقلیمی صلیب سرخ و هلال احمر به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: «این واقعیتی است که جامعه بشری با آن روبرو است و نگرانی ما این است که کشورهای فقیر بیش از همه آسیب خواهند دید.»
در این پژوهش مهاجرت بین کشورها و یا قارههای مختلف بررسی نشده است. به گفته یکی از تهیه کنندگان این پژوهش، معمولا ۷۵ درصد از مهاجرتها در داخل مرزها صورت میگیرد.
تجربه نشان داده که اقشار آسیبپذیر و یا جمعیتهایی که از درگیریهای نظامی یا فقر رنج میبرند معمولا برای انطباق خود با پیامدهای تغییرات اقلیمی امکانات کمتری دارند و ناگزیر میشوند به کشورهای دیگر مهاجرت کنند.
این پژوهش تاکید میکند که طی سه دهه آینده کانونهای جدیدی از مهاجرت پرشمار در نقاط مختلف جهان به وجود خواهد آمد. برای کمک به مهاجرانی که به این کانونها مهاجرت میکنند و همینطور افرادی که نتوانستهاند مهاجرت کنند و در مناطق آسیب دیده باقی میمانند باید برنامهریزیهای لازم صورت بگیرد.
کارشناسان بانک جهانی تاکید کردند که اگر اقدامات لازم برای کنترل تغییرات اقلیمی از جمله کاهش مصرف سوختهای فسیلی به خصوص در دهه آینده انجام نشود وقوع سناریوی بدبینانه کاملا محتمل است.