یادداشتی از رضا تقی‌زاده: تفاوت اظهارات روز سه‌شنبه حسن روحانی، با فرماندهان سپاه در معرفی عامل سقوط بوئینگ مسافربری اوکراین بر فراز تهران که به کشته شدن ۱۷۶ سرنشین پرواز پی اس ۷۵۲ منجر شد، در پذیرفتن نظریه «اشتباه یک فرد» و یا «دست داشتن یک گروه» در پس ماجرا است؛ همسویی با آنچه وادیم پریستایکو وزیر خارجه اوکراین نیز مطرح کرده است.
در نخستین اطلاع‌رسانی نیمه‌رسمی، حسن روحانی روز ۱۱ ژانویه (۲۱ دی ماه) در یک پیام توئیتری مدعی شد: «خطای انسانی و شلیک اشتباه پدافند سپاه موجب سقوط هواپیمای اوکراینی و قربانی شدن ۱۷۶ انسان بیگناه شده است که این نظر مو به مو با ادعای حسن سلامی فرمانده سپاه مطابقت داشت.
طی یک چرخش آشکار نسبت به موضع چهار روز گذشته خود، رئیس دولت روز سه‌شنبه با استناد بر «آشنایی با پدافند هوایی» مدعی است که «در این داستان نمی‌تواند فقط یک فرد مقصر باشد- دیگرانی هم هستند» و متعاقباً خواستار تشکیل «دادگاه ویژه» در این رابطه شده است.
حسن روحانی به عنوان «رئیس شورای عالی امنیت ملی» ایران، بر خلاف الکسی دانیلوف، دبیر شورای امنیت ملی و دفاعی اوکراین، که گفته است: «کی‌‌یف یک روز پس از سرنگونی هواپیما به طور قطع می‌‌دانست دلیل سقوط هواپیما چیست» سه روز مشغول انحراف افکار عمومی بود و ظریف وزیر خارجه او تا آنجا پیشرفت که آمریکا را مقصر ماجرای دردناک سقوط هواپیما معرفی کرد.
به دنبال تظاهرات گسترده مردم خشمگین و اعتراض‌های تند طبقات مختلف علیه مجموعه حکومت بخصوص شخص علی خامنه‌ای به عنوان «فرمانده کل قوا»، در فاصله ۱۱ تا ۱۴ ژانویه موج خبری گسترده‌ای در سراسر دنیا به انعکاس خواسته‌های مردم ایران اختصاص یافت و شبکه عصبی نظام را به شدت مختل ساخت.
در این سونامی خبری که طی آن روی لبه تیغ قرار گرفتن حاکمیت اسلامی ایران به موضوع روز تبدیل شد، علاوه بر شبکه‌های تلویزیونی بزرگ دنیا که از بد حادثه برای حکومت، نمایندگان آنها در ایران حضور داشتند، نشریات معتبر جهان نیز از جمله نیویورک تایمز و ساندی تایمز و صدها نشریه دیگر به موضوع تظاهرات اعتراضی در ایران پرداخته و صفحات متعددی را به آن اختصاص دادند، به طوری که حتی روزنامه چینی انگلیسی زبان «چاینا دیلی» چاپ لندن نیز در صفحه نخست روز دوشنبه خود به عکس بزرگی از تظاهرات تهران را چاپ کرد و شبکه تلویزیونی «راشیا تودی» متعلق به دولت روسیه، در ساعات مختلف به موضوع پرداخت.
در اوج این رویدادها، و در روزی که نظامیان حضور در صحنه را به خود اختصاص دادند، حسین سلامی فرمانده سپاه که به تندگویی علیه «قدرت‌های استعمارگر» و لاف‌زنی نظامی شهره است، در اجرای یک طرح تبلیغاتی مطالعه نشده و کودکانه دیگر به مجلس رفت تا ضمن نرم سخن گفتن و جلب پشتیبانی «نمایندگان مردم» در تکمیل توضیحات انحرافی قبلی حاجی‌زاده فرمانده هوا فضای سپاه، ظاهراً اطلاعات بیشتری مبنی بر پاک بودن دامان سپاه در کشتار قربانیان فاجعه به زیر کشیدن ارائه کند.
حسن روحانی که خود فردی امنیتی است و حالا مدعی اشراف بر نحوه کارکرد پدافند هوایی هم شده از روز بروز فاجعه که هنوز ابعاد پشت پرده آن کاملاً آشکار نشده، سه روز وقت می‌خواست تا از نسبت دادن سانحه به «نقص فنی» عبور و به قبول «خطای فردی» برسد، چنانکه در اعلامیه‌ای رسمی روز ۲۱ دی ماه اعلام داشت «ساعاتی قبل از نتیجه تیم تحقیقاتی ستاد کل نیروهای مسلح مطلع شده» و اینکه اعلام کند: «در فضای تهدید و ارعاب رژیم متجاوز آمریکا علیه ملت ایران، متأسفانه خطای انسانی و شلیک اشتباه، به یک فاجعه بزرگ منجر شد»!
رئیس دولت از زمان اعلام «خطای فردی» نیز ۳ روز دیگر وقت می‌خواست که تا در ۲۴ دی ماه با عبور از فرضیه قبلی که همزبانی با ادعاهای سپاه بود و با قاطعیت به دست داشتن یک گروه در کار فاجعه بپردازد و خواستار تشکیل «دادگاه ویژه» برای رسیدگی به موضوع شود و بگوید: «نه این که یک نفر که دکمه را فشار داده مقصر بوده است. دیگرانی هم هستند»!
تغییر خط حسن روحانی در رابطه با فاجعه سقوط هواپیما و نشانه رفتن انگشت اتهام از سوی او به سمت سپاه پاسداران که همین چند هفته پیش از خستگی کشتار تا ۱۵۰۰ نفر (بنا بر برآورد خبرگزاری رویترز و رئیس‌جمهور آمریکا) مردم معترض و بیگناه ایران در آمده و به همین دلیل از جانب همین رئیس دولت مورد تقدیر گرم قرار گرفته بود را می‌توان دست کم به دو گمانه نسبت داد:
۱. فرار به جلو به منظور تغییر جهت دادن به افکار عمومی جهان و ساکت کردن موج های اعتراض در داخل از راه قرار دادن مجموعه حاکمیت در حاشیه ماجرا؛ امتداد راهی که علی خامنه‌ای با اختیار کردن سکوت در پیش گرفته و انگاری کمترین سهمی در این ماجرا و پیامدهای آن ندارد.
۲. تسویه حساب دولت با سپاه در وضعیت دشوار روحی و عصبی که فرماندهان سپاه این روزها به شدت از آن رنج می‌برند.
اشتباه محاسبه روحانی اینجاست که مردم ایران او و دولت را هرگز از بدنه حاکمیت اسلامی جدا نمی‌دیدند و دعوت شتابزده به تشکیل «دادگاه ویژه» را نیز پیش از انتشار نتیجه دقیق تحقیقات شفاف، سریع و مستقل به «آغاز فرار موش‌ها از عرشه کشتی در حال غرق شدن» نسبت می‌دهند.