مذاکره درباره پرداخت غرامت از سوی کشورهای ثروتمند به کشورهای فقیر برای نخستین بار در کنفرانس سالانه تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد مورد توافق قرار گرفت.
بیست‌وهفتمین کنفرانس تغییرات آب‌وهوایی سازمان ملل متحد از روز یکشنبه ۱۵ آبان در شرم الشیخ، مصر، با حضور ۹۰ رهبر و ۱۰۰ مقام ارشد کشورهای عضو سازمان ملل به مدت دو هفته برگزار می‌شود و ریاست آن با سامح شکری وزیر خارجه این کشور است.
خبرگزاری رویترز روز یکشنبه گزارش داد که هیات‌های مذاکره‌کننده شامگاه شنبه توافق کردند که درباره موضوع پرداخت خسارت از سوی کشورهای ثروتمند به کشورهای فقیر و آسیب‌پذیر مذاکره شود.
طی یک دهه گذشته کشورها ثروتمند همواره از مذاکرات رسمی پیرامون این موضوع و تعهد نسبت به پرداخت غرامت به کشورهای فقیر برای مواجهه با عواقب تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین طفره می‌رفتند و اگرچه هشت سال پیش در کنفرانس اقلیمی پاریس قول کمک صد میلیارد دلاری به کشورهای فقیر را داده بودند، اما هرگز به آن عمل نکردند.
آقای شکری می‌گوید: بحث‌های مربوط به جبران ضرر و زیان‌ها که اکنون در دستور کار کنفرانس قرار دارد، نه غرامت را تضمین می‌کند و نه لزوماً مسئولیت کشورها را تأیید می‌کند، بلکه بستری فراهم می‌سازد تا این موضوع «حداکثر تا سال ۲۰۲۴» به یک تصمیم قطعی منجر شود.
در اجلاس پارسال که در گلاسکو اسکاتلند برگزار شد، کشورهای ثروتمند موضوع جبران ضرر و زیان‌ها به کشورهای فقیر را بایکوت کردند و فقط پذیرفتند که یک گفت‌وگوی سه ساله برای بحث‌های تامین مالی انجام شود.
به گزارش خبرگزاری رویترز، موضوع پرداخت غرامت می‌تواند تنش بیشتری نسبت به کنفرانس‌های قبلی ایجاد کند، زیرا جنگ اوکراین، افزایش قیمت‌های جهانی انرژی و خطر رکود اقتصادی موجب بی‌میلی بیشتر دولت‌ها در زمینه دادن تعهد به اختصاص بودجه برای نیاز کشورهای فقیر شده است.
هارجیت سینگ، مسئول امور استراتژی سیاسی جهانی در «شبکه غیرانتفاعی بین‌المللی اقدام اقلیمی»، می‌گوید مذاکرات شنبه شب، قبل از تصویب دستور کار «بسیار چالش برانگیز بود» و کشورهای ثروتمند در وهله اول هرگز نمی‌خواستند موضوع جبران ضرر و زیان‌ها در دستور کار قرار گیرد.
با این‌حال، آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان، بعد از توافق پیرامون این موضوع اعلام کرد: «آن‌ها به درستی انتظار همبستگی بیشتری از کشورهای ثروتمند دارند و آلمان هم در زمینه تأمین مالی امور اقلیمی و هم در رابطه با جبران ضرر و زیان‌ها آماده است».
ایالات متحده آمریکا نیز قبلا اعلام کرده بود مصمم به حمایت از مذاکرات رسمی سازمان ملل در مورد غرامت و کمک احتمالی به کشورهایی است که از ویرانی ناشی از طوفان، سیل و خشکسالی ناشی از تغییرات آب و هوایی آسیب می‌بینند.
تغییرات اقلیمی عمدتا نتیجه استفاده افسارگسیخته از منابع انرژی فسیلی و انتشار گازهای گلخانه‌ای است که کشورهای ثروتمند طی دو قرن گذشته بیشترین نقش را در انتشار آن داشته‌اند و کماکان سهم چشمگیری در تولید گازهای گلخانه‌ای دارند.
سیل ویرانگر امسال پاکستان که منجر به کشته شدن ۱۷۰۰ نفر و زیان ۳۰ میلیارد دلاری به این کشور شد، موضوع پرداخت غرامت توسط کشورهای ثروتمند را برجسته کرده است. پاکستان سهم اندکی در تولید گازهای گلخانه‌ای جهان دارد، اما عواقب گرمایش زمین زیان هنگفتی به آن وارد کرده است.
بر اساس آمارهای پروژه جهانی کربن، پاکستان با ۲۲۵ میلیون نفر جمعیت، سالانه تنها ۲۳۵ میلیون تن گازهای گلخانه‌ای منتشر می‌کند، در حالی که چین سالانه ۴۵ برابر، آمریکا ۲۰ برابر، هند ۱۰ برابر، روسیه ۶.۷ برابر، ژاپن ۴.۵ برابر و آلمان ۲.۷ برابر پاکستان گازهای گلخانه‌ای منتشر می‌کنند.
ایران با انتشار سالانه ۷۴۵ میلیون تن گازهای گلخانه‌ای مقام هفتم را در جهان دارد که بیش از سه برابر تولید گازهای گلخانه‌ای توسط پاکستان است.
اخیرا داریوش گل‌علیزاده، سرپرست مرکز هوا و تغییر اقلیم، اعلام کرد ایران در کنفرانس تغییرات آب‌وهوایی سازمان ملل متحد به دنبال «مطالبه‌گری» است و قصد امضای سندی را ندارد.
علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، به نمایندگی از ایران برای شرکت در این کنفرانس به مصر سفر کرده است.