پژوهشگران، با رویکردی تازه، آزمایش‌های بالینی بر دارویی نسبتا قدیمی را برای مقابله با ویروس کرونای سارس-۲ آغاز می‌کنند. دارویی که سال‌هاست برای درمان التهاب لوزالمعده در کره جنوبی و ژاپن استفاده می‌شود.
آزمایش بالینی تازه بر این داروها با نام «کاموستات مسیلات» یا «نافاموستات مسیلات» در عین حال از آن جهت حائز اهمیت است که تنها یک ماه پس از انتشار نتایج تحقیقات علمی پژوهشگران آلمانی در مورد «کاموستات» انجام می‌گیرد.
کم‌تر از دو هفته پیش هم دانشگاه توکیو اعلام کرده بود ترکیب مشابهی شاید برای درمان کووید-۱۹ کاربرد داشته باشد.
البته در ژاپن تحقیقات روی «نافاموستات» انجام شده، که با نام تجاری «فوسان» در دسترس است و این کشور سال‌هاست آن را تجویز می‌کند.
در کره جنوبی نیز، تجویز «کاموستات مسیلات» با عنوان تجاری «فویپان» به دهه‌های پیش باز می‌گردد. هرچند در این کشور هم مانند ژاپن دارو برای «نکروز حاد لوزالمعده» تجویز می‌شود.
از آنجایی که دستیابی احتمالی به واکسن برای مقابله با شیوع ویروس کرونای جدید ممکن است ماه‌ها طول بکشد، روش‌های درمانی و دارویی، برای مقابله با بیماری ناشی از ویروس و نیز برای کاستن از فشار بر خدمات درمانی از اهمیت زیادی برخوردار است.
ژورنال علمی ساینس گزارش داده است که پژوهشگران دانمارکی آزمایش‌های بالینی را از امروز ۱۵ فروردین آغاز می‌کنند.
تاریخ دقیق تحقیقات پژوهشگران در ژاپن مشخص نشده، هرچند احتمالا آن‌ها نیز در همین بازه زمانی دست به کار خواهند شد. پژوهشگران در توکیو ظاهرا بر این عقیده هستند که «نافاموستات» تاثیر بیشتری از «کاموستات» دارد.
میزبان ویروس، به‌جای ویروس
نکته مورد اهمیت در مورد این داروها، عملکردی‌ست که با نحوه عملکرد داروهای ضد ویروس متفاوت است.
نتیجه تحقیقات علمی در آلمان و ژاپن حاکی‌ست این ترکیب می‌تواند جلوی روند ورود و انتشار ویروس کرونای جدید به سلول‌های انسان را بگیرد و در نتیجه مانع از ایجاد بیماری کووید-۱۹ شود.
دانشمندان و پژوهشگران به این نتیجه رسیده‌اند که این ترکیب احتمال دارد آنزیم پروتئین مورد نیاز کرونا برای ورود به سلول، و اتصال به سلول‌های ریه، را غیرفعال کند. این پروتئین TMPRSS2 نام دارد.
بسیاری از تحقیقات و آزمایش‌های فعلی با هدف درمان کووید-۱۹ با ضد ویروس‌ها صورت می‌گیرد. اما «کاموستات» یا «نافاموستات» به جای هدف گرفتن خود ویروس، قرار است پروتئین‌های میزبان را غیرفعال کند؛ یعنی خود ما را هدف بگیرند.
آن‌طور که نوان کورگان، زیست‌شناس دانشگاه کالیفرنیا، سن‌فرنسیسکو، در گفت‌وگو با «ساینس» یادآوری می‌کند «ویروس برای زنده ماندن و تکثیر، به ژن‌ها و پروتئین‌های بدن میزبان نیاز دارد».
به گزارش «ساینس» آزمایش بالینی دارو در دانمارک قرار است در بازه زمانی پنج روزه روی بیماران صورت گیرد. انتظار می‌رود پژوهشگران طی سه ماه در مورد کاربردی بودن دارو به نتیجه برسند.
کای کوپفرشمیت، خبرنگار علمی و نویسنده گزارش «ساینس»، در پاسخ به پرسشی در مورد زمان تحقیقات، در حساب کاربری خود در توئیتر نوشته که با شمار فعلی بیماران مبتلا به کووید-۱۹، پژوهشگران انتظار دارند طی دو ماه آزمایش‌ها پایان یابد و نتایج طی سه ماه و چه بسا کم‌تر اعلام شود.
چرا صدور مجوز برای دارو در ژاپن و کره اهمیت دارد؟
از آنجایی که مجوز دارو قبلا در دو کشور شرق آسیا صادر شده بود، رسیدن به چنین سرعت بالایی در انجام آزمایش‌های بالینی اهمیت زیادی دارد.
پرفسور جون ایچیرو اینوئه، از دانشگاه توکیو، با اشاره به همه‌گیری جهانی ویروس کرونای جدید و سرعت این همه‌گیری تاکید کرده «بازتعریف داروهایی که سابقه استفاده و ایمنی دارند، اهمیتی فوق‌العاده پیدا کرده‌است».
کارآزمایی بالینی داروها مراحل مختلفی دارند که از پیش‌بالینی و فاز صفر تا فاز سه و چهار، یعنی درمان بیمار، و کارآزمایی پس از ارائه به بازار، را در برمی‌گیرد.
تحقیقات بر دارو معمولا تا به فاز کارآزمایی بالینی با تمرکز بر «درمان» برسد زمان‌بر است. اما ترکیب دارویی در کره جنوبی و ژاپن (هرچند برای درمان التهاب لوزالمعده) مجوز گرفته است. یعنی داده‌ها و اطلاعات کافی در مورد ایمن‌بودن این ترکیب، برای آغاز فوری آزمایش‌های بالینی در دسترس بود، و پژوهشگران مستقیما متمرکز بر فازهای «درمانی» می‌شوند.
این‌که آیا این دارو موفق خواهد شد جلوی ویروس را بگیرد و مانع از ورود به آن سلول‌های بدن ما شود، هنوز مشخص نیست. همان‌طور که هنوز نتیجه قطعی آزمایش‌های بالینی ضد ویروس‌های پیشتاز دیگری مانند «رمدسویر» مشخص نشده‌است.
با این حال، در شرایطی که کشورها یکی پس از دیگری قوانین سخت فاصله‌گیری را به کار گرفته‌اند، ویروس هنوز با سرعت در حال انتشار است، و رسیدن به واکسن به حداقل یک سال و حتی بیشتر زمان نیاز دارد، عملا روش‌های درمانی و دارویی می‌توانند کمک زیادی به مقابله با کرونا بکند.
کم نیستند پژوهشگرانی که می‌گویند سرعت بی‌سابقه در آزمایش واکسن‌ها و داروها در جریان یک همه‌گیری جهانی، روزنه‌ای از امید است؛ که در نهایت علم و دانش، راهی برای مقابله با کرونا خواهد یافت.