خصوصی‌سازی تئاتر در ایران؛ فخر یا تفاخر؟

سهراب سلیمی، کارگردان تئاتر

مدت‌هاست که اهالی تئاتر وضعیت تئاتر در ایران را غم‌انگیز، بی‌سروسامان و گرفتار در چنبره مشکلات بسیار وصف می‌کنند. وضعیت به‌گونه‌ای است که حتی شماری از پیشکسوتان این هنر هشدار داده‌اند که آژیر قرمز برای هنر تئاتر مدت‌هاست که به صدا درآمده است.

تجاری شدن تئاتر، نبود انسجام فکری و وحدت عملی میان اعضای خانۀ تئاتر، ضرورت ایجاد تغییر در اساسنامۀ خانۀ تئاتر و شکسته شدن حرمت تئاتر در ایران از جمله مهم‌ترین مسائل و معضلاتی است که اهالی تئاتر از آن‌ها سخن می‌گویند.

با این اوصاف، خصوصی‌سازی تئاتر و پروژه استقلال تئاتر ایران در سال‌های اخیر ظاهراً به وضعیتی بحرانی رسیده و، آن‌طور که اهل صحنه می‌گویند، احتمالاً به پرهیز روافزون از تئاتر خواهد انجامید.

Your browser doesn’t support HTML5

خصوصی‌سازی تئاتر در ایران؛ فخر یا تفاخر؟

با اجرایی‌شدن قانون واگذاری تئاتر به بخش خصوصی گفته می‌شود هر شب نزدیک به هفتاد نمایش در تهران اجرا می‌شود، اما صندلی‌ها شب به شب، به دلیل افزایش قیمت بلیت‌ها، خالی و خالی‌تر می‌شوند.

مرکز هنر‌های نمایشی طی سالیان گذشته حمایت خود از تئاتر را به حداقل رسانده و با شعار خصوصی‌سازی همه‌چیز را به تهیه‌کنندگان و سالن‌های خصوصی سپرده است. نتیجه این اقدام در حال حاضر گران شدن بلیت تئاتر، هجوم بازیگران مشهور با دستمزدهای سرسام‌آور به صحنه نمایش و ریزش مخاطبان اصلی از این هنر بوده است.

سهراب سلیمی، کارگردان تئاتر و از اعضای کانون کارگردانان تئاتر در تهران، در گفت‌وگو با رادیوفردا تأکید کرد که بحث خصوصی‌سازی تئاتر در حال به بیراه رفتن است: «بحث نهادینه کردن بخش خصوصی، چون پشتوانه نداشتیم، به‌خصوص در زمینه‌های فرهنگی ظاهراً بیشتر به سمتی می‌رود که به جای کارهای ارزشی و یا تولیدات تأثیرگذار، فرصت‌هایی در اختیار بخش خصوصی گذاشتند به لحاظ درآمدسازی با استفاده از لاکچری‌ها و... وقتی به عمق ریشه می‌پردازی، می‌بینی بیش از آن‌که تأثیرگذار باشد جریان‌ها، انحراف‌سازی است برای صرفاً درآمدسازی که گروه شرافتمند و اصلی را از جریان تئاتر دور می‌کند.»

در هفته‌های گذشته این بحث بالا گرفت که تئاتر ایران در حال تبدیل شدن به تئاتر لوکس است. بلیت بعضی نمایش‌ها با قیمت‌های بین صدوپنجاه تا دویست‌وپنجاه هزار تومان در تهران به فروش رسید و صدای شکایت شماری از علاقمندان این هنر، به‌خصوص دانشجویان ئتاتر، درآمد که دیگر توانایی خرید بلیت تئاتر را ندارند.

بهزاد فراهانی کارگردان و بازیگر نیز در گفت‌وگو با رادیو فردا، با انتقاد از خصوصی شدن تئاتر و بالا رفتن قیمت بلیت‌ها گفت: «این تصمیم‌گیری‌های از پیش تعیین‌شده فقط برای یک قشر سرمایه‌گذار است وگرنه که تئاتر ما همیشه با فقر زندگی کرده و فقرِ تئاتر فخرِ تئاتر بوده است.»

تئاتری‌ها می‌گویند این وضعیت خطرناک‌ترین وضعیت برای تئاتر در ایران است و بودجه و حمایت دولتی فقط شوخی است.

به‌گفته اهالی تئاتر، راه برون‌رفت از وضعیت فعلی ایجاد تغییر در اساسنامه و آیین‌نامۀ خانۀ تئاتر، نظارت اداره کل هنرهای نمایشی بر روند تعیین قیمت بلیت تئاترها و حمایت مالی و تغییر در سیاست‌های کلان دولت است.

تئاتری‌ها می‌گویند: تئاتر در ایران دولتِ دلسوز و متعهد می‌خواهد و هنرمندان عاشق.