یک نظرسنجی جدید نشان می‌دهد که پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا توجه شهروندان روسیه را بیشتر از موضوع جنگ در اوکراین به خود جلب کرده و خشنودی نسبی بسیاری از آنان را هم در پی داشته است.
این در حالی است که مقامات رسمی مسکو می‌گویند امید چندانی به بهبود روابط مسکو و واشینگتن ندارند و برخی گزارش‌ها هم حاکی است کرملین حتی به رسانه‌های تحت کنترلش دستور داده ورود مجدد ترامپ به کاخ سفید را «کم‌اهمیت» جلوه دهند.
و همزمان، مرکز کارنگی تحلیل را منتشر کرده و در آن به بررسی تأثیر احتمالی ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ بر مناسبات مسکو و تهران پرداخته است.
نگرانی کرملین از «علاقۀ بیش از حد» شهروندان روسی به ترامپ
از تازه‌ترین نظرسنجی «مرکز دولتی مطالعات جامعه‌شناختی روسیه» برمی‌آید که ۶۹ درصد شهروندان روسیه با دقت روند انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا را پیگیری کرده‌اند و تنها یک‌پنجم جمعیت روسیه پیگیر تحولات جبهه و جنگ روسیه علیه اوکراین هستند.
همچنین این نظرسنجی نشان داده که کمتر از پنج درصد شهروندان روسیه فعالیت رئيس‌جمهورشان در هفته‌های اخیر را دنبال کرده‌اند و کمتر از دو درصد به جلسهٔ چهارساعتهٔ پرسش‌وپاسخ ولادیمیر پوتین در نشست باشگاه والدای که به‌گفتهٔ سخنگوی‌اش دارای «پیام‌های مهم دربارهٔ تحولات جهان» بود، گوش داده‌اند.
پوتین طی این سخنرانی به ترامپ تبریک گفت و «شجاعت» رئيس‌جمهور آیندهٔ آمریکا را ستود.
نظرسنجی جدید «مرکز دولتی مطالعات جامعه‌شناختی روسیه» همچنین حاکی است پس از پیروزی دونالد ترامپ، اضطراب در جامعهٔ روسیه اندکی کاهش یافته و دست‌کم ۳۳ درصد امیدوارند که در دورهٔ ترامپ روابط روسیه و آمریکا بهبود یابد.
این در حالی است که به‌عقیدهٔ کارشناسان «مرکز تحقیقات اجتماعی»، که پژوهشکده‌ای مرتبط با دفتر ریاست‌جمهوری روسیه است، «نباید انتظارهای زیادی از دونالد ترامپ داشته باشیم».
ضمناً به گفتهٔ کارشناسان این مرکز، «روشن نیست آیا دونالد ترامپ واقعاً بتواند به وعدهٔ خود مبنی بر متوقف کردن جنگ در اوکراین عمل کند یا نه».
همزمان از گزارش‌های متعدد چنین برمی‌آید که کرملین به رسانه‌های طرفدار دولت دستور داده این پیام را به مخاطبان روس برسانند. روزنامهٔ «کامرسانت» به نقل از منابع خود در دفتر پوتین پیام‌هایی را برشمرده که در دستورالعمل کرملین برای رسانه‌های روس آمده است:
- «ترامپ، یک تک‌قهرمان است و ممکن است سیستم سیاسی آمریکا که مملو از دشمنان روسیه است، به او اجازه ندهد تا روابط مسکو و واشینگتن را بهبود بخشد»؛
- «دورهٔ پیشین ریاست‌جمهوری‌دونالد ترامپ در میان اتهامات دربارهٔ تبانی او با روسیه گذشت و اتهاماتی دربارهٔ مداخلهٔ روسیه در دورهٔ کنونی انتخابات نیز مطرح شده؛ از این رو تعریف از ترامپ در رسانه‌های روسی به ضرر همه است»؛
- «ترامپ طرفدار برتری آمریکا در عرصهٔ بین‌الملل است و این خواسته مغایر مطالبات روسیه است»؛
- «بعید نیست دونالد ترامپ در راستای تضعیف چین برای تفرقه‌اندازی بین اعضای بریکس تلاش کند که این امر به ضرر منافع روسیه است و حتی خروج احتمالی آمریکا از ناتو به منافع روسیه ضربه وارد می‌کند چراکه باعث نظامی‌گری بیشتر همسایگان روسیه در اروپا و اقیانوس آرام می‌شود».
به گزارش «کامرسانت»، کرملین نگران است که بهبود نیافتن روابط مسکو و واشینگتن دیدگاه‌های منفی دربارهٔ حکومت روسیه را تشدید می‌کند، «گویا اگر انتظارهای بهبود این روابط تحقق نیابد، شهروندان روسیه در صورت علاقه بیش از حد به ترامپ ممکن است تصور کنند که ترامپ خواستار احیای مناسبات با مسکو بوده اما کرملین نتواسنته گام‌های متقابل بردارد».
براساس این گزارش، کرملین «انتظارهای محتاطانه اما مثبت دارد». ولادیمیر پوتین و بسیاری از مقامات دیگر روسیه به‌تازگی تأکید کرده‌اند که «روسیه آمادهٔ تعامل با آمریکا است اما توپ در زمین واشینگتن است».
بیشتر در این باره: روس‌ها کدام نامزد ریاست‌جمهوری آمریکا را ترجیح می‌دهند؟تأثیر احتمالی ریاست‌جمهوری ترامپ بر روابط روسیه و ایران
نهادهای اطلاعاتی آمریکا که در دورهٔ رقابت‌های انتخابات ایالات متحده در مورد مداخلهٔ روسیه و ایران هشدار می‌دادند، معتقدند روسیه طرفدار ترامپ بود و ایران مخالف بازگشت او به کاخ سفید.
سخنان دونالد ترامپ و نزدیکانش حاکی است که رئيس‌جمهور آیندهٔ آمریکا مایل به بهبود روابط واشینگتن و مسکو و آمادهٔ تشدید فشار بر تهران است. به گزارش مرکز کارنگی، «اکنون سؤال این است که آیا این رویکرد می‌تواند اتحاد روسیه و ایران را بر هم بزند؟»
نیکیتا سماگین، تحلیلگر سیاسی، در مقاله‌ای که به تأثیرهای احتمالی پیروزی ترامپ بر روابط روسیه و ایران می‌پردازد، اشاره کرده که توجه به ایران در مسکو، که پس از وضع تحریم‌های گسترده علیه روسیه دوچندان شده بود، اکنون فروکش کرده است.
روابط تجاری-اقتصادی دو کشور همچنان در حد چهار تا پنج میلیارد دلار در سال ارزیابی می‌شود و تجربه‌های تهران برای دور زدن تحریم‌ها راه‌گشای مشکلات روسیه نبوده است.
به باور این تحلیلگر، بعید است ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید از همگرایی بی‌سابقهٔ روسیه و ایران که طی جنگ علیه اوکراین آغاز شد، ممانعت کند، مگر این‌که گام‌های دولت او «پیچیده و خلاقانه» باشد؛ به عنوان نمونه، آمریکا در ازای انصراف روسیه از حمایت از ایران، پیشنهاد کاهش تحریم‌ها علیه روسیه را مطرح کند.
براساس این گزارش، روسیه به ایران به عنوان «میدان آزمایش ابزارهای جذب طرفداران خود» می‌نگرد و همان‌گونه که پیش‌تر با احداث نیروگاه اتمی در بوشهر قراردادهای جدید با همسایگان ایران را به دست آورد، اکنون به دنبال امضای توافق تجارت آزاد با مصر و امارات متحدهٔ عربی است؛ توافقی مشابه آن‌چه به‌تازگی بین ایران و اتحادیهٔ اقتصادی اوراسیا امضا شد.
این اتحادیهٔ «منطقهٔ تسلط و اعمال نفوذ اقتصادی روسیه» خوانده شده است.
گزارش مرکز کارنگی به این نتیجه می‌رسد که «ایران همتای ایدئال برای روسیه شده چراکه روابط هر دو کشور با غرب به پایین‌ترین سطح رسیده و هر پیشرفت در روابط با تهران بر امیدهای مسکو می‌افزاید که به‌مرور بتواند با کشورهای دیگر نیز چنین مناسبات عاری از تأثیر غرب را پیش ببرد».
بیشتر در این باره: گزارش پولیتکو از عزم تیم دونالد ترامپ برای بازگشت «فشار حداکثری» علیه ایران