در ادامه واکنشها به لغو مجوز برخی بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی از سوی ایران، سه قدرت اروپایی اعلام کردند جمهوری اسلامی مجوز بازرسان کشورهایی را لغو کرده که اظهارات انتقادی درباره پرونده هستهای ایران مطرح میکنند.
فرانسه، آلمان و بریتانیا که سه قدرت اروپایی امضاکننده برجام به شمار میروند، روز پنجشنبه با صدور بیانیهای نوشتند: «این غیرقابل قبول است که ایران در برابر اظهارات [برخی] کشورهای عضو آژانس بینالمللی انرژی اتمی، با پس گرفتن مجوز بازرسان آژانس با تابعیت همان کشورها، دست به اقدام تلافیجویانه بزند.»
این سه کشور به مقامهای تهران هشدار دادند: «کار فنی مستقل آژانس نمیتواند مشمول تفسیر سیاسی ایران از دیدگاههای دیگر کشورهای عضو به این شکل باشد.»
دولتهای پاریس، لندن و برلین در بیانیه مشترک خود ضمن تکرار موضع رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در محکومیت شدید اقدام ایران در لغو مجوز فعالیت برخی از بارزسان آژانس در تأسیسات اتمی ایران، از این کشور خواستند که فوراً مجوز این بازرسان را صادر کند.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران روز چهارشنبه، ۱۲ مهر اعلام کرده بود که جمهوری اسلامی فعالیت ۱۲۷ بازرس آژانس بینالمللی انرژی اتمی را تأیید کرده، اما «سه یا چهار بازرس اروپایی مغرض» را از ادامه فعالیت در سایتهای ایران منع کرده است.
محمد اسلامی بازرسانی را که از ادامه رصد تحرکات هستهای جمهوری اسلامی و ورود به ایران منع شدهاند، دارای پیشینه «رفتارهای تند سیاسی» توصیف کرد.
در واکنش به این اقدام جمهوری اسلامی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز چهارشنبه اول آذرماه در نشست خبری خود بار دیگر از لغو مجوز ورود چند بازرس این سازمان برای ورود به ایران انتقاد کرد و آن را «ضربهای جدی» به کار سازمان خواند.
بیشتر در این باره: گروسی لغو مجوز بازرسان آژانس توسط ایران را «ضربهٔ جدی» به توانایی راستیآزمایی خواندآقای گروسی در این نشست خبری که روز چهارشنبه پس از آغاز نشست فصلی شورای حکام آژانس برگزار شد اقدام ایران در لغو مجوز بازرسان را «ضربهای جدی بر توانایی آژانس برای راستیآزمایی» فعالیت اتمی ایران توصیف کرد.
همچنین نمایندگی آمریکا در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین روز پنجشنبه دوم آذر با انتشار بیانیهای در سایت خود اعلام کرد آژانس برای راستیآزمایی برنامه هستهای جمهوری اسلامی نیاز به ۲.۲ میلیون یورو دارد و ما یک میلیون یورو خارج از منابع تعهدات بودجهای آمریکا به این نهاد بینالمللی را برای این منظور اختصاص میدهیم.
سه کشور اروپایی عضو برجام همچنین در بیانیه روز پنجشنبه خود یادآوری کردند که پیشتر تصمیم گرفتهاند لغو تحریمها علیه جمهوری اسلامی ایران را ادامه ندهند.
بریتانیا، فرانسه، و آلمان در بیانیه خود خطاب به شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، این اقدام خود را «پاسخ مستقیم به عدم پایبندی جدی و فزاینده» جمهوری اسلامی و منطبق با برجام و قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت سازمان ملل عنوان کردهاند.
اواسط مهرماه، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، اعلام کرد نامهای از وزاری خارجه سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان در مورد اجرای تعهدات ایران ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) دریافت کرده است.
جوزپ بورل در بیانیهای گفت: «وزاری خارجه این سه کشور میگویند که ایران از سال ۲۰۱۹ تاکنون به تعهدات خود در چارچوب این توافق پایبند نبوده و معتقدند که این موضوع از طریق مکانیسم حل اختلاف برجام (DRM) حل نشده است.»
بیشتر در این باره: آیا تمدید تحریم تسلیحاتی اروپا علیه ایران جایگزین مکانیسم ماشه است؟او افزود که سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان قصد ندارند تحریمها علیه ایران را که قرار بود ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳ منقضی شوند، لغو کنند.
جمهوری اسلامی در سالهای اخیر روابط پرتنشی با آژانس بینالمللی انرژی اتمی داشته و فعالیت هستهای خود را خارج از چارچوب برجام ادامه داده است.
بر اساس گزارش اخیر خبرگزاری رویترز، حجم اورانیوم با غلظت ۶۰ درصدی ایران همچنان نسبت به ماههای اخیر افزایش یافته و به حدود ۱۲۸ کیلوگرم رسیده است.