دبیرکل ناتو روز دوشنبه ۱۹ تیرماه اعلام کرد رجب طیب اردوغان موافقت کرده است که روند عضویت سوئد در پیمان آتلانتیک شمالی را در پارلمان ترکیه به جریان بیاندازد.
ینس استولنبرگ در آستانه نشست ناتو در ویلینوس، پایتخت لیتوانی، گفت: «خوشحالم اعلام کنم... که رئیس‌جمهور اردوغان موافقت کرد روند پیوستن سوئد را حتی‌الامکان در پارلمان ترکیه تسریع بخشد و اطمینان حاصل کند که این عضویت در آن مجلس تصویب خواهد شد».
اظهارات دبیرکل ناتو ساعاتی پس از آن بیان می‌شود که رئیس‌جمهور ترکیه موضع غیرمنتظره‌ای اتخاذ کرده و گفته بود که اتحادیه اروپا باید راه را برای پیوستن ترکیه به این اتحادیه بگشاید تا پارلمان ترکیه درخواست سوئد برای پیوستن به ائتلاف نظامی ناتو را تأیید کند.
آقای اردوغان روز دوشنبه در حالی که راهی ویلنیوس، پایتخت لیتوانی، بود تا در نشست سران کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی شرکت کند، در پیامی در شبکه‌های اجتماعی، گلایه کرد که اتحادیه اروپا نیم قرن ترکیه را منتظر گذاشته است.
او نوشت: «روی سخن من با کشورهایی است که بیش از ۵۰ سال ترکیه را در مقابل دروازه‌های ورود به اتحادیه اروپا منتظر نگه داشته‌اند؛ آن‌ها باید پیش از هر کار، راه را برای ورود ترکیه به اتحادیه اروپا باز کنند، همان‌طور که ما راه را برای فنلاند هموار کردیم، بیایید آن را برای سوئد هم باز کنیم».
آقای اردوغان پیش از ترک آنکارا نیز همین سخنان را در جمع خبرنگاران تکرار کرد.
فنلاند و سوئد که دهه‌ها پس از تشکیل ناتو تمایلی به عضویت در این ائتلاف نظامی نشان نداده بودند، مدت کوتاهی پس از یورش نظامی روسیه به اوکراین، از بیم گسترش تجاوزگری مسکو، خواهان پیوستن به ناتو شدند.
پیوستن هر عضو جدید به ناتو نیازمند تأیید همه اعضای دیگر این پیمان نظامی است.
بیشتر در این باره: رهبر بزرگترین حزب در پارلمان اروپا خواستار پایان روند پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا شدترکیه چندی پیش با درخواست فنلاند برای عضویت در ناتو موافقت کرد اما از سوئد به دلایلی مانند اسکان مخالفین کرد و رویدادهایی مانند قرآن‌سوزی عمیقا خشمگین است.
رجب طیب اردوغان در سال‌های گذشته پس از دست رد اتحادیه اروپا به خواست دیرینه ترکیه جهت تصویب عضویت این کشور در اتحادیه اروپا، گفته بود که دیگر از این مطالبه صرفنظر کرده است.
به گزارش رویترز، سخنگوی کمیسیون اروپا در واکنش به اظهارات آقای اردوغان گفت گسترش ناتو و اتحادیه اروپا «فرآیندهای جداگانه» هستند و نمی‌توان آن‌ها را به هم ربط داد.
به گفته این سخنگو، ملاک پیوستن هر کشور به اتحادیه اروپا شایستگی‌های کشور درخواست‌کننده است.
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، نیز در خصوص سخنان رئیس‌جمهور ترکیه گفت خود او شخصا از الحاق آنکارا به اتحادیه اروپا حمایت کرده و ترکیه باید توجه کند که سوئد پیش‌شرط‌های لازم برای پیوستن به ناتو را فراهم کرده است.
بیشتر در این باره: فنلاند به پیمان آتلانتیک شمالی پیوست؛ مرزهای روسیه با ناتو دو برابر شدکاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد که واشینگتن همواره از اهداف عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا حمایت کرده است.
غیر از ترکیه، مجارستان نیز که عضو ناتو است، در خصوص درخواست سوئد برای عضویت در این ائتلاف ملاحظاتی دارد و آن را مشروط کرده است.
سینان اولگِن، یک دیپلمات پیشین و مدیر مرکز مطالعات اقتصادی و سیاست خارجی در استانبول، روز دوشنبه به خبرگزاری رویترز گفت اظهارات آقای اردوغان موقعیت ترکیه را در نشست ویلنیوس تقویت نمی‌کند و «به سختی بتوان گفت که به پیشرفتی در پذیرش خواسته ترکیه در اتحادیه اروپا منجر شود».
نشست ویلنیوس با حضور جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، و رهبران سایر کشورهای عضو ناتو برای بررسی امور نظامی این پیمان و حمایت آن از اوکراین در برابر حمله روسیه، از روز سه‌شنبه ۲۰ تیر برگزار می‌شود.
آقای اردوغان که هم با رهبر روسیه و هم با رهبری اوکراین مناسبات نزدیکی دارد، روز دوشنبه گفت خاتمه جنگ روسیه و اوکراین ، عضویت اوکراین در ناتو را تسهیل خواهد کرد.
جو بایدن روز جمعه به شبکه سی‌ان‌ان گفته بود که پیش از پیوستن اوکراین به ناتو، جنگ باید پایان یافته باشد. سران کشورهای دیگری در ناتو با آقای بایدن هم‌نظر هستند.
قرار است طرح‌های دفاعی ناتو که سال گذشته در مادرید ارائه شد، در اجلاس دو روزه امسال سران در پایتخت لیتوانی تصویب شود. این مصوبات، مرحله‌ای تازه از کوشش ناتو در مبارزه با تروریسم ارزیابی شده است.