خبرگزاری رویترز به نقل از منابع دیپلماتیک گزارش داد که سه کشور اروپایی امضاکننده برجام با هدف مجبور کردن ایران به اجرای تمام تعهدات هستهای خود احتمالا فرایند پیشبینی شده در این توافق برای رسیدگی به تخلفات آن را آغاز کنند، اما در این گام فعلا مانع بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران خواهند شد تا برجام کامل از بین نرود.
ایران به دنبال خروج ایالات متحده از توافق هستهای وین، سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان را بارها به نقض تعهدات خود در قبال این توافق متهم ساخته و در واکنش به این امر به طور تدریجی از برخی تعهدات خود در چارچوب برجام عدول کرده است.
هدف از توافق هستهای به تعویق انداختن پروژه احتمالی ایران برای دستیابی به بمب اتمی بوده به طوری که اگر زمانی بخواهد در این مسیر گام بردارد، به جای دو تا سه ماه، حدود یک سال زمان لازم داشته باشد. اروپاییها میگویند که آخرین اقدام ایران در جهت عدول از تعهدات آن باعث کوتاه شدن این بازه زمانی خواهد شد.
بیشتر در این باره: بریتانیا: ایران با برداشتن گامهایی، آینده برجام را به خطر انداخته استاز جمله گامهایی که ایران از اردیبهشت ماه امسال در راستای کاهش تعهدات هستهای خود برداشته، از سرگیری غنیسازی اورانیوم در سایت زیرزمینی فردو و افزایش سانتریفیوژهای پیشرفتهای بوده که توافق هستهای آن را ممنوع ساخته بود.
ایران اعلام کرده که روز ۱۶ دی ماه تعهدات خود را بار دیگر کاهش خواهد داد. این در حالی است که کشورهای اروپایی طرفهای برجام نسبت به این اقدام هشدار داده بودند.
رویترز به نقل از شش اروپایی و غربی نوشته که سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان به طور اصولی با هم توافق کردهاند که فرایند رسیدگی به تخلفات ایران را آغاز کنند، اگرچه آنها فعلا میخواهند صبر کنند تا ببینند اقدامات ایران چه خواهد بود و سپس تصمیم نهایی خود را بگیرند.
یکی از این منابع دیپلماتیک اظهار داشت: «هدف از آغاز این فرایند حل مسائل مشکلزا و حفظ برجام است. این طوری نیست که به طور خودکار تحریمهای سازمان ملل نیز از پی آن بیاید. اگر ما چنین تصمیمی گرفته بودیم (برقراری دوباره تحریمهای سازمان ملل)، آن وقت یعنی تصمیم گرفتهایم که آخرین میخ را بر تابوت آن بکوبیم.»
بر اساس توافق هستهای وین اگر هر کدام از طرفین به این نتیجه برسد که طرف دیگر به تعهدات خود پایبند نیست، میتواند موضوع را به کمیسیون مشترک برجام، متشکل از ایران، روسیه، چین، سه قدرت اروپایی و اتحادیه اروپا ارجاع دهد.
این کمیسیون سپس پانزده روز زمان برای حل و فصله مسئله خواهد داشت، اما میتواند این مهلت را با توافق طرفین تمدید کند. اگر این مهلت تمدید نشود، فرایند ادامه مییابد و در نهایت نیز تحریمهای سازمان ملل علیه ایران بازخواهد گشت.
دیپلماتها میگویند که سه کشور اروپایی فعلا به جای بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل قصد دارند این فرایند را طولانیتر کنند مگر آن که گام بعدی ایران برای کاهش تعهدات هستهای خود به معنای گذشتن از خط قرمزها باشد.