ادبیات در بهمن ماه؛ از انتشار رمان «آزادی» تا نخستین کتاب خارمس

  • سمیرا قرائی

رمان «آزادی» نوشته سعیده پاکروان که به زبان انگلیسی منتشر شده، در حال ترجمه به زبان فارسی است

در ماهی که گذشت جهان نشر ادبیات داستانی ایران یک خبر خوب شنید و آن آغاز به کار مجدد یکی از ناشرانی بود که برای ماه‌ها پروانه نشرش به حالت تعلیق درآمده بود.

هیات رسیدگی به تخلفات ناشران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی روز ۲۳ بهمن‌ماه با وصول لایحه اعتراضیه مدیر نشر چشمه اعلام کرد که تعلیق موقت پروانه نشر چشمه به مدت ۲۴ ماه بوده و این انتشارات با احتساب مدت سپری شده می‌تواند فعالیت خود را از سر بگیرد.

بر اساس گزارش‌ها نشر چشمه از روز ۲۴ اسفندماه سال جاری فعالیت خود را آغاز خواهد کرد. این نشر فعالیت خود را از سال ۱۳۶۴ آغاز کرد و با انتشار آثاری از احمد شاملو، هوشنگ ابتهاج، محمود دولت‌آبادی و دیگر چهره‌های سرشناس ادبیات معاصر ایران توانست به یکی از بزرگ‌ترین و موفق‌ترین ناشران ایرانی بدل شود.

در بهمن‌ماه بحث‌ درباره ماجرای ممیزی کتاب نیز همچنان ادامه پیدا کرد و هاشمی رفسنجانی در مراسم اهدای جایزه کتاب سال، روز ۲۰ بهمن‌ماه، در جریان سخنرانی‌اش گفت: «برخلاف نظام اسلامی است که دست و پای آزاداندیشان را در جامعه ببندیم و قلم آن‌ها را بشکنیم و کتاب‌ها را سانسور کنیم.»

علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در ماه‌های پس از انتخابات ریاست‌جمهوری از ممیزی کتاب در دولت گذشته انتقاد و بحث واگذاری ممیزی کتاب به ناشران را مطرح کرده بود. طرحی که با مخالفت بسیاری از نهادهای حکومتی مواجه شد. با این همه علی شجاعی صائین، مدیر دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ با توجه به روند کند اعطای مجوز به کتاب‌ها، در بهمن ماه وعده داد که سه کمیته برای رسیدگی به فرایند اعطای مجوز تشکیل خواهد شد و این کمیته‌ها تلاش خواهند کرد که به این فرایند سرعت ببخشند.

پرفروش‌های نیمه دوم بهمن

بر اساس لیستی که فروشگاه شهر کتاب مرکزی ارائه داده، لیست پرفروش‌ترین کتاب‌های ادبیات داستانی در نیمه دوم بهمن‌ماه به قرار زیر است:

ندای کوهستان (خالد حسینی/ مهدی غبرایی)، آپارتمان، دریا (نخستین رمان به قلم احمدرضا احمدی، شاعر صاحب‌نام)، بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم (نادر ابراهیمی)، مادر بزرگت رو از این جا ببر (دیوید سداریس/ پیمان خاکسار)، گتسبی بزرگ (اسکات فیتز جرالد/ کریم امامی)

تازه‌متولدان ماه

مجموعه داستان «پایان دوئل» نوشته خورخه لوییس بورخس با ترجمه کارگاه ترجمه زیر نظر علی معصومی بهمن ماه امسال توسط انتشارات بوتیمار منتشر شد. داستان‌های این مجموعه همگی از کتاب مجموعه داستان‌های Ficciones انتخاب شده‌اند.

بورخس از بزرگ‌ترین داستان‌نویس قرن بیستم و اهل آرژانتین است و بین مخاطبان ایرانی نیز محبوبیت بسیاری دارد. نخستین بار احمد میرعلایی با ترجمه مجموعه‌هایی چون «باغ‌گذرهای هزارپیچ» و «الف»، بورخس را به مخاطبان فارسی‌زبان معرفی کرد.

بلقیس سلیمانی از داستان‌نویسان ایرانی و خالق رمان «بازی عروس و داماد» و «بازی آخر بانو» هفته گذشته رمان تازه‌ای با نام «سگ‌سالی» منتشر کرد. این رمان بخشی از اتفاقات دهه ۶۰ مثل بازداشت‌ها یا فعالیت‌های مسلحانه گروهک‌های سیاسی را روایت می‌کند و تا سال ۸۴ پیش می‌آید. نشر زاوش این کتاب را چاپ کرده است.

مجموعه داستانی «امروز چیزی ننوشتم» نوشته دانیل خارمس در بهمن‌ماه با ترجمه رضا مرتضوی و توسط انتشارات ققنوس منتشر شد. این نخستین بار است که اثری از خارمس، از تاثیرگذارترین نویسندگان ادبیات روس، به زبان فارسی در قالب کتاب منتشر می‌شود.

رمان «زندگی سخت» نوشته مارک تواین با ترجمه امیر حسین وزیری توسط انتشارات زاوش در ۶۳۰ صفحه منتشر شد. این کتاب پیشتر در ایران ترجمه نشده بود.

«زندگی سخت» اثری نیمه اتوبیوگرافیک و نوعی سفرنوشت است که بین سال‌های ۱۸۷۰ و ۱۸۷۱ و در جریان سفر تواین به «غرب وحشی» نوشته شده است. در سال ۲۰۰۲ بر اساس این رمان یک فیلم تلویزیونی به کارگردانی چارلز مارتین اسمیث ساخته شد. آن‌طور که خبرگزاری‌ها از قول امیرحسین وزیری، مترجم این اثر نوشته‌اند او در حال حاضر مشغول ترجمه رمان «ویلسون کله پوک»، اثر ترجمه نشده دیگری از مارک تواین، است.

نشر نیلوفر به تازگی اثر دیگری از اورهان پاموک، داستان‌نویس اهل ترکیه و برنده جایزه نوبل ادبی منتشر کرده است. این کتاب با عنوان «رمان‌نویس ساده‌نگر و رمان‌نویس اندیشمند» توسط علیرضا سیف‌الدینی ترجمه شده است.

این اثر مجموعا شش گفتار دارد و شامل سخنرانی‌های پاموک در دانشگاه هاروارد، تحت عنوان «درس‌های نورتن» است.

رمانی درباره اتفاقات ایران در سال ۸۸

رمان «آزادی» نوشته سعیده پاکروان، رمانی است که به روزهای پس از انتخابات مناقشه‌برانگیز سال ۸۸ می‌پردازد. رمانی که به زبان انگلیسی نوشته و منتشر شده و نویسنده‌اش در حال حاضر و به شکل تدریجی مشغول ترجمه آن به زبان فارسی و انتشار آن است. ماه گذشته، فصل سی و هشتم این رمان به فارسی ترجمه و روی وبسایت کتاب منتشر شد.

«آزادی» به نوشته ایاسن آتاناسیادیس، خبرنگار روزنامه واشنگتن تایمز، رمانی است که نسبت به فردای انقلاب هشدار می‌دهد. هر فصل این رمان از زاویه دید شخصیت‌های مختلف روایت می‌شود که در میان آن‌ها یک شخصیت که به حکومت وابسته است و در سرکوب‌های خیابانی نقش دارد نیز وجود دارد که چهره‌ای واقعی و قابل‌تامل از او ترسیم شده است.

هاله اسفندیاری، پژوهشگر، درباره رمان «آزادی» می‌نویسد: «سعیده پاکروان رمانی گیرا و زیبا درباره جنبش مردمی ایران پس از انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۸ نوشته است. ما این اتفاقات پرآشوب را از دریچه دید سه جوان و خانواده‌های‌شان دنبال می‌کنیم. کسانی که همگی در گرداب پس از انتخابات اسیر شده‌اند. پاکروان در روایت‌های فردی این شخصیت‌ها به خوبی توانسته امیدها و آرزوها برای تغییر آینده و سپس نابودی آن‌ها را به خواننده منتقل کند.»

خانم پاکروان، داستان‌نویس و سردبیر مجله «چنته»، پیش از این برای نگارش رمان «دستگیری هویدا: داستان‌هایی از انقلاب ایران» (۱۹۹۸، چاپ بوف کور) برنده جایزه ادبی اسکات فیتزجرالد شده بود.

محمود دولت آبادی: یک کتاب تازه و یک جنجال

در ابتدای بهمن‌ماه، خبرگزاری ایسنا از انتشار آخرین اثر محمود دولت آبادی خبر داد. بازخوانی و تحلیل «تاریخ بیهقی» که با نام «وزیری امیر حسنک» توسط انتشارات فیروزی منتشر شده، ۲۹ هزار تومان قیمت دارد و یک لوح صوتی فشرده با صدای آقای دولت آبادی آن‌را همراه می‌کند.

در آخرین روزهای بهمن‌ماه، روزنامه آسمان که تازه منتشر شده بود (و پس از انتشار شش شماره توقیف‌شد) در تیتر یک خود از انتشار رمان «زوال کلنل» توسط نشر چشمه در پنجاه شماره خبر داده بود که اندکی بعد این خبر توسط خود نویسنده تکذیب شد و معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد نیز خبر صدور مجوز برای این کتاب را تکذیب کرد.

حمیدرضا مقدم‌فر، معاون فرهنگی و اجتماعی سپاه پاسداران در واکنش به خبر انتشار «کلنل» از این موضوع ابراز نگرانی کرده و گفته بود که این کتاب «ضدانقلابی‌ترین» کتاب پس از پیروزی انقلاب اسلامی است و وزارت ارشاد باید جلوی انتشار آن را بگیرد.