آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، صبح روز چهارشنبه، هشتم اردیبهشت ماه، در سخنرانی در جمع گروهی از کارگران، گفت که آمریکاییها با ایحاد ایران هراسی، در راه معاملات ایران با دیگر کشورها مانعتراشی میکنند.
به گزارش وبسایت رسمی آقای خامنهای، رهبر ایران آمریکاییها را غیرقابل اعتماد خوانده و گفته است که آنها با ادامه روند تحریمهای گوناگون علیه ایران و ایجاد ایرانهراسی، به شکلی عملی مانع از برقراری مناسبات اقتصادی میان ایران و دیگر کشورها میشود.
این سخنان در حالی بیان میشود که در چهارم اردیبهشت ماه، جان کری، وزیر خارجه آمریکا در کنفرانس خبری مشترک با همتای ایرانیاش در آمریکا گفته است که واشنگتن مانع معاملات مالی و اقتصادی بانکهای جهانی با ایران نخواهد شد. وی اطمینان داد که هیچ شرکت یا بانکی نباید از معامله با ایران هراس داشته باشد. این درحالیست که بانکهای آمریکایی خود حق هیچ معاملهای با ایران یا بالعکس را ندارند.
عباس عراقچی، معاون حقوقی و بینالملل وزارت خارجه ایران، نیز در این رابطه گفته است که تحریم دلار «هم خواست ایران و هم خواست آمریکاییهاست» و تأکید کرده که جمهوری اسلامی «تمایلی به استفاده از نظام بانکی آمریکا» ندارد.
از چندین ماه گذشته برخی از مقامهای ایران از حمله محمد جواد ظریف گفته بودند که موسسات مالی و اعتباری و بانکها همچنان در مورد معامله با ایران سردرگم هستند. در انتهای بهمنماه و پس از سفر حسن روحانی به فرانسه و انعقاد چندین قرارداد تجاری، یکی از مدیران اجرایی ایرباس در نشستی از بانکهای اروپایی و فرانسوی خواسته بود تا بر هراس خود غلبه کنند و معامله با ایران را آغاز کنند.
حال رهبر ایران میگوید که آمریکا با ایرانهراسی راه این معاملات را سد کرده است. آیتالله خامنهای پیشتر در ۲۴ فرودین ماه باز با اشاره به غیرمتعهد بودن آمریکا به توافق اتمی و ترساندن کشورهایی که قصد همکاری با ایران را دارند، گفته بود که نتیجه رفتوآمدها دولتها و شرکتهای اروپایی و مذاکرات آنان با ایران تاکنون نامحسوس بوده است.
بسیاری از کمپانیهای اروپایی برای انجام معامله و صادرات به ایران نیازمند حمایتهای مالی و وامهای موسسات پولی هستند و از آن سو ایران نیز برای برخی فعالیتهای خود نظیر خرید نفتکش که به شدت به آن نیاز دارد، نیازمند حمایت این شرکتها از یک سو و توانایی انجام معامله با دلار است. در ماههای پس از تحریم ایران پول نفت خود را در واحد پولی یورو و نه دلار دریافت میکند.
هراس بانکها از معامله با ایران روز پنجم اردیبهشتماه مورد اشاره ولیالله سیف، رئیس کل بانک مرکزی ایران، نیز قرار گرفت. آقای سیف گفته بود که تنها بانکهای بزرگ به دلیل جرائم سنگین که پیشتر پرداخته شده، از معامله با ایران هراس دارند و بانکهای متوسط و کوچک مشکلی با ایران ندارند.
در سالهای تحریم، بانکهای بزرگی نظیر بانپپاریبا (فرانسه) و ایانخ (هلند) مجبور به پرداخت غرامتهای سنگین و بیسابقه شده بودند.
بانک بانپ در تابستان دو سال پیش متهم به پرداخت نزدیک به ۹ میلیارد دلار شده بود. رقمی که بزرگترین جریمه پرداختی به وازرت دادگستری آمریکا به شما رمیرود. بانک اچ اس بی سی (بریتانیا) نیز یک میلیارد و سیصد میلیون دلار جریمه بابت تجارت با کشوری نظیر ایران پرداخت کرده بود. ایانخ (هلند) نیز مبلغی نزدیک به ۶۲۰ هزار دلار غرامات پرداخت کرده بود.
دیگر بانکهای جریمهشده توسط آمریکا بابت تجارت با ایران شامل این بانکها میشود: کردیت سوئیس (۵۳۶ میلیون دلار)، تیاسبی (۳۵۰ میلیون دلار) بارکلیز (۲۹۸ میلیون دلار) و استندارد چارترد (۲۲۷ میلیون دلار)
ارقامی که بنا به گفته آقای سیف میتواند نشان دهنده هراس بانکها از معامله با ایران داشته باشد.