«ظریف دنبال کاهش تحریم‌ها است، نه صحبت از ارزش‌های اسلامی»

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، می‌گوید ایران در شرایط متفاوت، بر اساس وضعیت داخلی و تحولات بین‌المللی، سیاست‌های خارجی خود را تبیین کرده و سیاست‌ها را تصحیح می‌کند.

وی که در برنامهٔ تلویزیونی «دیروز، امروز، فردا» درباره سیاست خارجی دولت تازه صحبت می‌کرد اصول سیاست خارجی ایران را تغییر ناپذیر دانست و این اصول را به «دفاع از تمامیت ارضی، استقلال و آزادی مردم و خدمت در جهت بهبود وضعیت معیشتی مردم از طریق برقراری روابط عادلانه در سطح بین المللی» محدود کرد.

مهران براتی، تحلیل‌گر مسایل سیاسی ایران، در آلمان، در گفت‌و‌گو با رادیو فردا نخست به ارزیابی کلی سخنان وزیر خارجه می‌پردازد:

گفت‌و‌گوی علیرضا کرمانی با مهران براتی، تحلیل‌گر مسایل سیاسی ایران

مهران براتی: به نظر من ایشان مصاحبه بسیار هوشمندانه‌ای داشتند که خطوط کلی سیاست خودشان را از آغاز تا زمانی که می‌خواهند به نتیجه برسند روشن کردند.

آقای براتی، ایشان می‌گویند ما روش‌هایمان را متناسب با تحولات بین‌المللی تنظیم و آزمایش می‌کنیم. همچنین بر اساس وضعیت داخلی. چه تفاوتهایی می‌شود دید در دستگاه سیاست خارجی در این دولت با دولت آقای احمدی‌نژاد؟

چند نکته اساسی در صحبت‌هایشان هست. یکی اینکه با دیپلماسی سنتی نمی‌شود کار کرد و باید یک کوکتل از دیپلماسی گوناگون داشت بدون اینکه اجزاء این دیپلماسی‌های گوناگون در تضاد با هم قرار گیرند. معنی‌اش این است که صحبت دیگر از ارزش‌های فراگیر اسلام در جهان و منطقه نیست. صحبت در این است که می‌گویند باید قدم به قدم در مسیر نرم کردن تحریم‌ها و از بین بردن زمینه‌های تحریم کار کرد. باز واقع‌بینانه به این اشاره دارند که همه اینها نیازمند زمینه سازی مذاکرات بسیار هوشمندانه‌ای است که یک کار میان مدت و دراز مدت نیاز دارد. یعنی ایشان انتظار این را اصلا ندارند که تحریم‌ها بلاواسطه در کوتاه مدت از میان بروند.

خب از یک طرف دیگر الان جمهوری اسلامی ایران با فشار شکننده تحریم‌ها رو به رو است. فکر می‌کنید در کوتاه مدت قدم‌های عملی دستگاه سیاست خارجی برای نرم‌تر کردن تحریمها چه می‌تواند باشد؟

اول همان چیزی است که درمذاکرات آلماتی هم مورد نظر بود. گام اول می‌تواند اقدامی از طرف ایران باشد. به طور مثال همان چیزی که در آلماتی خواسته شده بود، یعنی راکد گذاشتن غنی سازی ۲۰ درصدی بلاواسطه، با نتیجه اینکه قطع روابط مالی و بانکی ایران با دنیا از میان برداشته شود تا ایران بتواند اصلا واردات یا صادراتی داشته باشد.

فعلا هیچگونه امکانی نیست برای خرید کالاهای مورد نیاز. تنها راهش این است که شما چمدان‌های متعدد پر از یورو یا دلار کنید و دور دنیا بگردید با هواپیمای مسافری‌تان تا بتوانید جنسی را به ایران بیاورید و یا نیاورید.

یا حتی دریافت پول فروش نفت؟

بله. آن که خود به خود الان ممکن نیست. یکی از عوارض‌اش این است که شما نمی‌توانید حتی جنسی را که فروختید و صادر کردید در مقابلش بتوانید ارز لازم را بگیرید و به بانک ملی‌تان تزریق کنید. این یکی از گام‌های اولیه است. این فکر می‌کنم شدنی باشد.

آقای علی‌اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل آیت‌الله علی خامنه‌ای چند روز پیش اشاره کرد نه تنها گفت‌وگوها با گروه ۵+۱ باید ادامه داشته باشد بلکه باید با تک تک آن کشورها به صورت دوجانبه هم مذاکره کرد. خب حالا آقای ظریف می‌گوید آمریکا باید نگاهش را به «برد برد» تغییر دهد. فکر می‌کنید اگر مذاکراتی در پیش باشد در این صحبت پیامی برای آمریکا نهفته است؟

وقتی ایشان می‌گویند الان بازی باید برد برد تمام شود، آن طرف که همیشه حاضر بوده که بازی برد برد تمام شود. چون پیشنهاداتی که بار اول در مذاکرات شش هفت سال پیش انجام گرفت، آنچه که ۵+۱ به ایران در مقابل تعلیق غنی‌سازی حتی میان مدت و موقت شده ارائه کرد، برد برد خیلی بالایی بود. حالا همان را باید جمهوری اسلامی با دیپلماسی جدید به دست بیاورد.

خب این امکان هم الان به وجود آمده، به ویژه در رابطه با مشکلاتی که در منطقه خاورمیانه پیدا شده، مساله سوریه هست، مساله مصر هست و مشکلات دیگری که در افغانستان و در عراق هست. همه اینها کمک می‌کند به اینکه هر دو طرف بخواهند این وضع موجود را در رابطه با مشکلی که با ایران هست پایان دهند.