نمایی از مرکز اتمی «فردو» در نزدیکی قم که توسط رشته‌کوه‌ها احاطه شده است.
دو دیپلمات غربی می‌گویند که غنی‌سازی اورانیوم در تاسیسات هسته‌ای فردو آغاز شده و افزوده‌اند که غنی‌سازی در فردو می‌تواند ایران را به تولید سلاح اتمی نزدیک کند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از دو دیپلمات که نخواستند نام شان فاش شود گزارش داده که در حال حاضر تنها ۳۴۸ ماشین سانتریفوژ در این تاسیسات مشغول به غنی‌سازی هستند.
این دو دیپلمات تاکید کرده‌اند که فعالیت‌ها در فردو می‌تواند ایران را به تولید سلاح اتمی نزدیک کند.
۱۷ دی‌ماه فریدون عباسی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران از آغاز به کار تاسیسات فردو در آینده نزدیک خبر داد، اما روزنامه کیهان روز یکشنبه نوشت گزارش‌هایی دریافت کرده است که نشان می‌دهد غنی‌سازی اورانیوم در فردو آغاز شده است.
روز دوشنبه دو دیپلمات غربی نیز در گفت‌و‌گو با آسوشیتد پرس خبر روزنامه کیهان را تایید کردند.
Your browser doesn’t support HTML5
گفت‌و‌گوی هانا کاویانی با مارک فیتزپاتریک، تحلیلگر موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک در لندن
مارک فیتزپاتریک، تحلیلگر موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک در لندن در خصوص آغاز به کار تاسیسات فردو به رادیو فردا گفته است: «ایران پیشتر بارها گفته بود که اگر این تاسیسات راه‌اندازی شود، نسل جدیدی از سانتریفوژها در آن استفاده خواهد شد و توانایی این سانتریفوژها چهار یا پنج برابر سانتریفوژهایی است که در نطنز استفاده می‌شود.»
آقای فیتزپاتریک تاکید کرده است که ایران در صورت در اختیار داشتن چنین سانتریفوژهایی می‌تواند اورانیوم را تا میزان بالایی غنی‌سازی کند.
اواسط خردادماه سال جاری رییس سازمان انرژی اتمی ایران گفته بود که ايران قصد دارد تا ميزان تولید اورانيوم ۲۰ درصدی خود را تا سه برابر افزايش دهد.
به گفته آقای فیتز پاتریک، غنای بیست درصدی اورانیوم به غنای اورانیومی که در تولید سلاح اتمی مورد استفاده قرار می‌گیرد «بسیار نزدیک است».
اگرچه ایران همواره تاکید کرده است که برنامه اتمی‌اش ماهیت صلح آمیز دارد، میزان توانایی ایران برای عملیاتی کردن تاسیسات فردو همواره مورد شک و شبهه کارشناسان اتمی بوده است.
روزنامه «نیویورک تایمز» روز یکشنبه، ۱۸ دی‌ماه، در این خصوص نوشت که ایران معمولا توانایی‌های اش را بزرگنمایی می‌کند، با این‌حال مارک فیتز پارک معتقد است که نگرانی در مورد برنامه اتمی ایران همچنان به قوت خود باقی است.
آقای فیتز پاتریک در این باره به رادیو فردا گفته است: «یکی از مسائلی که ما نمی‌دانیم توانایی ایران در تولید و عملیاتی کردن سانتریفوژهای نسل دوم یا P-2 است. من معتقدم که ایران در این زمینه با مشکلاتی مواجه است و احتمالا برای دسترسی به برخی تجهیزات با محدودیت روبرو است... حتی اگر این سانتریفوژها را راه اندازی کرده باشد، آن‌ها به سطح عالی و صد در صد مطلوب نرسیده‌اند. در نتیجه من فکر می‌کنم ایران هنوز نمی‌تواند سانتریفوژ نسل دوم را عملیاتی کند، اما در هر حال نگرانی همچنان پابرجاست.»
گمانه‌زنی در مورد فعالیت‌های تاسیسات فردو در حالی مطرح شده است که تنش میان ایران و جامعه بین‌الملی افزایش یافته است و در هفته‌های اخیر آمریکا و متحدان اش در تلاش برای افزایش شدت تحریم‌ها علیه ایران هستند و تهران نیز تهدید به مقابله کرده است؛ کشمکش‌هایی که تحلیل برخی محافل خبری را به سوی احتمال حمله نظامی سوق داده است.
مارک فیتز پاتریک معتقد است که در صورت حمله نظامی، تاسیسات فردو احتمالا آسیبی نمی‌بیند و می‌گوید: «در صورتی که وضعیت طوری پیش رود که ایران درگیر جنگ شود، استفاده از بمباران به شیوه معمول برای تاسیسات فردو که در میان کوه‌ها ساخته شده، کارآیی نخواهد داشت و این تاسیسات غیر قابل نفوذ است.»
افشای وجود تاسیسات غنی‌سازی فردو اواخر تابستان ۸۸ صورت گرفت که پس از آن تهران وجود این مرکز را تایید کرد.
پس از کشف این تاسیسات، کشورهای غربی اعلام کردند که ایران احتمالا این مرکز را فعال نخواهد کرد، با این‌حال از مدتی پیش ایران از آغاز فعالیت این سایت سخن به میان آورد.
پس از تایید وجود سایت فردو از سوی ایران، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از این سایت دیدن کردند. به گزارش آسوشیتدپرس، بازرسان آژانس آخرین بار یک‌هفته پیش از این منطقه دیدن کرده‌اند.
به گفته رییس سازمان انرژی اتمی ایران، سایت فردو توانایی تولید اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد، ۳.۵ درصد و چهار درصد را دارد و تعداد ماشین‌های سانتریفوژ آن می‌تواند به سه هزار دستگاه برسد.
