سایه ایران بر نشست سران عرب در دوحه

ملک عبدالله (وسط)، پادشاه عربستان، در کنار رئیس جمهور مصر و امیر کویت (راست)

تلاش برای پایان دادن به اختلافات میان اعراب بر سر نحوه تعامل با ایران و نیز پشتیبانی از رئیس جمهور سودان مهم‌ترین موضوعات مورد بحث در نشست سران اتحادیه عرب در دوحه خواهد بود که روز دوشنبه آغاز به کار می‌کند.

نشست سران اتحادیه عرب در حالی برگزار می‌شود که کشورهای عربی به ویژه مصر و عربستان همچنان خود را در مقابل چالشی به نام افزایش روزافزون نفوذ ایران در منطقه می‌بینند. به گزارش رویترز از زمان لشکرکشی آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ و به قدرت رسیدن شیعیان طرفدار ایران در این کشور کشورهای عربی در صدد مقابله با نفوذ ایران در عراق برآمده‌اند. این در حالی است که برخی کشورهای عربی از جمله سوریه و قطر روابط دوستانه‌ای با ایران دارند.

حمله اخیر اسراییل به غزه به شکاف میان اعراب در این خصوص دامن زده است. چرا که برخی به دنبال این واقعه نشست فوق‌العاده سران برخی از کشورهای عرب به میزبانی قطر برگزار شد که در آن علاوه بر محمود احمدی نژاد رییس جمهور ایران نمایندگانی از سوی گروه حماس هم شرکت داشتند.

برگزاری این نشست تلاش‌های متحدان عرب واشنگتن را برای صلح با اسرائیل به چالش کشیده است. البته مصر و عربستان سعودی به عنوان دو کشور مهم عربی از شرکت در نشست یاد شده خودداری کرده بودند ولی از آن زمان به بعد شکاف میان اعراب بیشتر شده است که این امر بر نشست پیش روی سران عرب در دوحه سایه افکنده است.

در این میان تصمیم ناگهانی حسنی مبارک رئیس جمهوری مصر برای عدم شرکت در نشست دوحه تلاش‌های عمر موسی دبیرکل اتحادیه عرب و مقام‌هایی قطری را برای برقرای آشتی میان اعراب با موانع تازه‌ای روبه‌رو کرده است.

از این رو خبرگزاری رویترز به نقل از یک صاحب‌نظر سعودی از نشست دوحه به عنوان عرصه‌ای برای تقابل میان ائتلاف موجود میان قطر، سوریه و ایران از یک سو و عربستان، مصر و اردن از سوی دیگر یاد کرده است. البته هنوز معلوم نیست که آیا نمایندگانی از ایران به عنوان ناظر در نشت سران عرب شرکت خواهند کرد یا خیر.

به گفته سردبیر روزنامه سعودی الوطن عدم شرکت حسنی مبارک در نشست دوحه به تلاش کشورهای عمده عرب برای تشکیل دولتی واحد در فلسطین خدشه وارد نمی‌کند و در نشست دوحه نیز این رویکرد دنبال خواهد شد.

همچنین گفته می‌شود، مسایلی نظیر سیاست‌های سوریه در قبال لبنان و هم‌پیمانی این کشور با ایران در دستور کار نشست دوحه قرار ندارد. چرا که ظاهراً در جریان گردهمایی برخی از سران عرب در ریاض در اوایل ماه مارس تصمیم گرفته شده است که از طرح این گونه مسایل در دوحه خودداری شود.

صدور حکم بازداشت عمر البشیر رئیس جمهوری سودان از سوی دادگاه بین‌الملی لاهه چالش دیگری برای ۲۲ کشور عضو اتحادیه عرب به شمار می‌آید. انتظار می‌رود کشورهای عربی در نشست دوحه در باره نحوه حمایت از رئیس جمهوری سودان نیز به رایزنی بپردازند.