شرکت محمود احمدی‌نژاد در کنفرانس کشورهای کمتر توسعه یافته که به دعوت سازمان ملل و میزبانی ترکیه در استانبول برگزار شده است، فرصتی است برای عادی جلوی دادن امور دولت در تهران، علیرغم ادامه واکنش‌ها ی اصولگرایان به ماجرای عزل و ابقای حیدر مصلحی از منصب وزارت اطلاعات، و همچنین از دست ندادن فرصت حضور رییس دولت در یک گردهمایی خارجی.
مجتبی ثمره‌هاشمی، مشاور با نفوذ محمود احمدی‌نژاد که چندی شایعه انتصاب او به وزارت خارجه جمهوری اسلامی نیز شنیده می‌شد، اسفندیار رحیم‌مشائی، رییس دفتر رییس جمهور، علی نیکزاد، وزیر مسکن و همچنین علی‌اکبر صالحی، وزیر خارجه، رییس دولت ایران را در سفر استانبول همراهی می‌کردند.
کنفرانس استانبول که تا روز جمعه ۱۳ ماه مه جاری ادامه خواهد یافت، با وجود تعداد کثیر شرکت کنند گان در آن ( تا هشت هزار نفر از ۱۷۵ کشور مختلف ) به دلیل عدم شرکت روسای دولت‌های بزرگ جهان، کمتر خبر ساز بوده و عملاً در سطح یک مجمع منطقه‌ای برگزار می‌شود.
هدف از برگزاری این کنفرانس، جمع‌بندی اقداماتی است که طی ۱۰ سال گذشته به منظور کمک به فقیرترین کشورهای جهان، و خارج ساختن آنها از خط فقر صورت گرفته است. طی جلسه پایانی کنفرانس، خط مشی سازمان ملل برای ادامه این تلاشها در ۱۰ سال آینده انتشار خواهد یافت.
سابقه تاریخی
گروه کشور های کمتر توسعه یافته، با ابتکار سازمان ملل و به منظور یافتن راه‌های کمک به آنها، در سال ۱۹۷۱ تشکیل شد . در آن تاریخ گروه یاد شده متشکل از ۲۵ کشور بود. در حال حاضر شمار اعضای این گروه به ۴۸ کشور افزایش یافته است.
تعیین خط فقر برای کشورها، در وضعیت کنونی، بر پایه داشتن درآمد سرانه کمتر از ۹۰۵ دلار در سال صورت گرفته. از شمول این گروه، کشورهای دارای جمعیت بیشتر از ۷۵ میلیون نفر ( مانند مصر و پاکستان ) و یا کشور های فقیر دارای اقتصاد حجیم ( به علت کثرت جمعیت ) حذف شده‌اند.
آمار موجود، که عبدالله گل، رییس جمهور ترکیه، نیز طی سخنان افتتاحیه خود در استانبول به پاره‌ای از آنها اشاره کرد، حاکی از قرار داشتن ۹۰۰ میلیون نفر از مردم جهان در زیر خط فقر است. درآمد مردم در کشورهای فقیر در حدود یک دلار و ۲۵ سنت در روز است.
این گروه ۱۳ در صد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد، در حالی که سهم آنها از تجارت جهانی مجموعا حدود یک درصد است. از تعداد ۴۸ کشور فقر زده جهان ۳۳ کشور در قاره آفریقا و ۱۴ کشور در قاره آسیا قرار دارند.
آنگولا، چاد، کامرون، اتیوپی، گینه، نیجر، سنگال، سیرالئون، موزامبیک، سومالی، سودان، زامبیا و تانزانیا از جمله ۳۳ کشور فقیر افریقا، و کشورهای افغانستان، بنگلادش، کامبوج، نپال و یمن در ردیف ۱۴ کشور فقیر آسیا قرار دارند.
در طول ۴۰ سال گذشته تنها سه کشور گروه کشورهای را ترک گفته اند: بوتسوانا در سال ۱۹۹۴ ، کیپ ورده در سال ۲۰۰۷ و کشور مالدیو در ژانویه سال جاری.
در تعیین خط فقر، فقدان ساختارهای زیر بنایی، اقتصاد ضعیف، فقر غذایی، نسبت مرگ زود رس کودکان و سطح آموزش در کنار پاره‌ای عوامل دیگر، مورد توجه قرار می‌گیرد.
در کنار این عوامل، وجود فساد گسترده و حضور کادرهای اداری فاسد از مهمترین دلایل باقی ماندن این کشورها زیر خط فقر بشمار می‌رود.
علاوه بر نداشتن قدرت تولید و ظرفیت صادرات و تجارت خارجی و فساد اداری، افزایش قیمت مواد غذایی و بهای سنگین سوخت نیز از جمله عوامل تشدید فقر در کشورهای کمتر توسعه یافته است.
بی اعتنایی ثروتمندان
در سال ۲۰۰۱ کشورهای ثروتمند جهان در دوحه پایتخت قطر گرد هم آمده و برای کمک به کشورهای فقیر در هزاره جاری، برنامه‌ای تدوین کردند. بخشی از این برنامه دادن اجازه دسترسی کشورهای فقیر به بازار کشورهای بزرگ با تعرفه‌های ترجیحی و آزادی‌های بیشتر تجارت خارجی به آنها بود.
این برنامه طی ۱۰ سال گذشته به دلیل عدم همکاری کافی کشور های کلیدی مانند آمریکا، چین، هند، روسیه و برزیل به نتیجه چشمگیری نرسیده است. کشورهایی نیز که متعهد به دادن کمک مستقیم به کشورهای فقیر شده بودند، تاکنون عموما از انجام این تعهدات سرباز زده اند.
روش دیگری که می‌تواند به افزایش ارزش کالاهای تجاری کشورهای فقیر بیانجامد، کمک به آنها برای تبدیل مواد خام صادراتی خود به اقلام ساخته شده است. کشور مالی از راه تبدیل مانگو به آب‌مانگو و اتیوپی با تولید قهوه آماده، به جای فروش قهوه خام، نشان داده‌اند که دست یافتن به این هدف عملی است.
کشور های بزرگ و اعضاء گروه ۲۰ ( ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان ) تا کنون از دادن کمک کافی به کشورهای فقیر و حتی برداشتن موانع توسعه تجارت با آنها خودداری ورزیده اند.
کشور های بزرگ صادر کننده نفت نیز، مانند کشورهای عضو گروه ۲۰ ، از دادن کمک کافی به این کشور های خودداری می‌ورزند، در حالی که بسیاری از آنها در صورت نداشتن ذخایر طبیعی نفت و گاز، عملا در ردیف کشورهای فقیر قرار می‌گرفتند.
کشورهای کوچکتر نیز تنها استفاده از تریبون کنفرانس را توسط نمایندگان خود هدف قرار داده و بعد از ترک آن، هدف‌های حضور در کنفرانس را فراموش می‌کنند.
مجتبی ثمره‌هاشمی، مشاور با نفوذ محمود احمدی‌نژاد که چندی شایعه انتصاب او به وزارت خارجه جمهوری اسلامی نیز شنیده می‌شد، اسفندیار رحیم‌مشائی، رییس دفتر رییس جمهور، علی نیکزاد، وزیر مسکن و همچنین علی‌اکبر صالحی، وزیر خارجه، رییس دولت ایران را در سفر استانبول همراهی می‌کردند.
کنفرانس استانبول که تا روز جمعه ۱۳ ماه مه جاری ادامه خواهد یافت، با وجود تعداد کثیر شرکت کنند گان در آن ( تا هشت هزار نفر از ۱۷۵ کشور مختلف ) به دلیل عدم شرکت روسای دولت‌های بزرگ جهان، کمتر خبر ساز بوده و عملاً در سطح یک مجمع منطقه‌ای برگزار می‌شود.
هدف از برگزاری این کنفرانس، جمع‌بندی اقداماتی است که طی ۱۰ سال گذشته به منظور کمک به فقیرترین کشورهای جهان، و خارج ساختن آنها از خط فقر صورت گرفته است. طی جلسه پایانی کنفرانس، خط مشی سازمان ملل برای ادامه این تلاشها در ۱۰ سال آینده انتشار خواهد یافت.
سابقه تاریخی
گروه کشور های کمتر توسعه یافته، با ابتکار سازمان ملل و به منظور یافتن راه‌های کمک به آنها، در سال ۱۹۷۱ تشکیل شد . در آن تاریخ گروه یاد شده متشکل از ۲۵ کشور بود. در حال حاضر شمار اعضای این گروه به ۴۸ کشور افزایش یافته است.
تعیین خط فقر برای کشورها، در وضعیت کنونی، بر پایه داشتن درآمد سرانه کمتر از ۹۰۵ دلار در سال صورت گرفته. از شمول این گروه، کشورهای دارای جمعیت بیشتر از ۷۵ میلیون نفر ( مانند مصر و پاکستان ) و یا کشور های فقیر دارای اقتصاد حجیم ( به علت کثرت جمعیت ) حذف شده‌اند.
آمار موجود، که عبدالله گل، رییس جمهور ترکیه، نیز طی سخنان افتتاحیه خود در استانبول به پاره‌ای از آنها اشاره کرد، حاکی از قرار داشتن ۹۰۰ میلیون نفر از مردم جهان در زیر خط فقر است. درآمد مردم در کشورهای فقیر در حدود یک دلار و ۲۵ سنت در روز است.
این گروه ۱۳ در صد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد، در حالی که سهم آنها از تجارت جهانی مجموعا حدود یک درصد است. از تعداد ۴۸ کشور فقر زده جهان ۳۳ کشور در قاره آفریقا و ۱۴ کشور در قاره آسیا قرار دارند.
آنگولا، چاد، کامرون، اتیوپی، گینه، نیجر، سنگال، سیرالئون، موزامبیک، سومالی، سودان، زامبیا و تانزانیا از جمله ۳۳ کشور فقیر افریقا، و کشورهای افغانستان، بنگلادش، کامبوج، نپال و یمن در ردیف ۱۴ کشور فقیر آسیا قرار دارند.
در طول ۴۰ سال گذشته تنها سه کشور گروه کشورهای را ترک گفته اند: بوتسوانا در سال ۱۹۹۴ ، کیپ ورده در سال ۲۰۰۷ و کشور مالدیو در ژانویه سال جاری.
در تعیین خط فقر، فقدان ساختارهای زیر بنایی، اقتصاد ضعیف، فقر غذایی، نسبت مرگ زود رس کودکان و سطح آموزش در کنار پاره‌ای عوامل دیگر، مورد توجه قرار می‌گیرد.
در کنار این عوامل، وجود فساد گسترده و حضور کادرهای اداری فاسد از مهمترین دلایل باقی ماندن این کشورها زیر خط فقر بشمار می‌رود.
علاوه بر نداشتن قدرت تولید و ظرفیت صادرات و تجارت خارجی و فساد اداری، افزایش قیمت مواد غذایی و بهای سنگین سوخت نیز از جمله عوامل تشدید فقر در کشورهای کمتر توسعه یافته است.
بی اعتنایی ثروتمندان
در سال ۲۰۰۱ کشورهای ثروتمند جهان در دوحه پایتخت قطر گرد هم آمده و برای کمک به کشورهای فقیر در هزاره جاری، برنامه‌ای تدوین کردند. بخشی از این برنامه دادن اجازه دسترسی کشورهای فقیر به بازار کشورهای بزرگ با تعرفه‌های ترجیحی و آزادی‌های بیشتر تجارت خارجی به آنها بود.
این برنامه طی ۱۰ سال گذشته به دلیل عدم همکاری کافی کشور های کلیدی مانند آمریکا، چین، هند، روسیه و برزیل به نتیجه چشمگیری نرسیده است. کشورهایی نیز که متعهد به دادن کمک مستقیم به کشورهای فقیر شده بودند، تاکنون عموما از انجام این تعهدات سرباز زده اند.
روش دیگری که می‌تواند به افزایش ارزش کالاهای تجاری کشورهای فقیر بیانجامد، کمک به آنها برای تبدیل مواد خام صادراتی خود به اقلام ساخته شده است. کشور مالی از راه تبدیل مانگو به آب‌مانگو و اتیوپی با تولید قهوه آماده، به جای فروش قهوه خام، نشان داده‌اند که دست یافتن به این هدف عملی است.
کشور های بزرگ و اعضاء گروه ۲۰ ( ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان ) تا کنون از دادن کمک کافی به کشورهای فقیر و حتی برداشتن موانع توسعه تجارت با آنها خودداری ورزیده اند.
کشور های بزرگ صادر کننده نفت نیز، مانند کشورهای عضو گروه ۲۰ ، از دادن کمک کافی به این کشور های خودداری می‌ورزند، در حالی که بسیاری از آنها در صورت نداشتن ذخایر طبیعی نفت و گاز، عملا در ردیف کشورهای فقیر قرار می‌گرفتند.
کشورهای کوچکتر نیز تنها استفاده از تریبون کنفرانس را توسط نمایندگان خود هدف قرار داده و بعد از ترک آن، هدف‌های حضور در کنفرانس را فراموش می‌کنند.