درگذشت برژینسکی، از طراحان سیاست جهان در چند دهه گذشته

  • جواد کوروشی

زبیگنیو برژینسکی

زبیگنیو برژینسکی در ۲۸ مارس ۱۹۲۸ در ورشو، پایتخت لهستان در خانواده‌ای به دنیا آمد که پدرش در جوانی‌اش علیه سلطه روسیه بر لهستان مبارزه مسلحانه می‌کرد.

با پایان یافتن جنگ دوم جهانی زبیگنو برژینسکی وارد دانشگاه مک‌گیل در مونترآل کانادا شد و سپس به آمریکا رفت و در ۱۹۵۳ از دانشگاه هاروارد در رشته علوم سیاسی دکترای خود را گرفت.

آقای برژینسکی در آمریکا به حزب دموکرات پیوست و گفته می‌شود که در پیدایش جنبش «سولیدارنش» در لهستان نقش داشته است. از برژینسکی همچنین به عنوان طراح کمربند سبز اسلامی برای مقابله با کمونیسم یاد می‌شود. کمربندی که با پیدایش طالبان آغاز می‌شود.

Your browser doesn’t support HTML5

زبیگنیو برژینسکی

آقای برژینسکی در جریان انقلاب ۱۳۵۷ ایران و سقوط شاه، مشاور امنیت ملی جیمی کارتر، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا بود. او همچنین در جریان گروگان‌گیری ۵۲ دیپلمات آمریکایی در تهران و در عملیات ناموفق طبس برای آزادی گروگان‌ها نقشی مؤثر داشت.

مهرداد خوانساری دیپلمات پیشین در بریتانیا پیرامون نقش برژینسکی در زمان انقلاب ۵۷ می‌گوید تلاش آقای برژینسکی، به عنوان مشاور امنیت ملی، جلوگیری از فروپاشی نظام سیاسی وقت بود.

فرخ نگهدار، فعال سیاسی در بریتانیا هم به رادیو فردا می‌گوید، آقای برژینسکی در تغییرات سیاسی در سطح جهان بسیار تأثیرگذار بود. آقای برژینسکی، به باور آقای نگهدار، معتقد بود که در کنار رقابت نظامی با بلوک شرق باید بر فشارهای سیاسی بر این بلوک هم تأکید شود.

از مهم‌ترین اقدامات برژینسکی در دوران کاری‌اش یکی موضوع قرارداد کمپ دیوید در سال ۱۹۷۸ بود که برای آن تلاش بسیاری کرد تا انور سادات رئیس جمهوری پیشین مصر و مناخیم بگین رهبر وقت اسرائیل را پای قرارداد صلح بکشاند. بعد از آن مهم‌ترین دستور کار وی عادی‌سازی روابط میان چین و آمریکا بود که سه ماه بعد از قرارداد کمپ دیوید به آن نائل شد.

زبیگنیو برژینسکی از جمله معدود تحلیل‌گرانی بود که در کتاب خود بنام شکست بزرگ در سال ۸۸ با ارائه پنج احتمال برای آینده اتحاد جماهیر شوروی، شکست اصلاحات میخائیل گورباچوف رئیس جمهور وقت شوروی و فروپاشی این کشور را پیش‌بینی کرد.