راه آهن ایران از نظر تاریخی با آلمانیها پیوند خوردهاست حالا پس از سالها دوباره شرکتهای آلمانی سعی در مشارکت در ساخت و توسعه برخی خطوط در ایران دارند.
در قالب شش سند همکاری بین وزیر راه و شهرسازی ایران و وزیر ترابری آلمان قرار شدهاست آلمانیها شش پروژه از جمله افزایش سرعت قطار تهران ـ تبریز و همچنین حمل و نقل حومهای تهران و تبریز را در ایران پیادهسازی کنند.
الکساندر دوبرینت - وزیر ترابری آلمان - در جریان این دیدار در پاسخ به پرسشی درخصوص مشکلات بانکی ایران و نیز چگونگی تأمین مالی پروژهها گفتهاست: «در آینده عادیسازی هرچه بیشتر روابط بانکی و مالی بین دو کشور را شاهد خواهیم بود. همچنین گروه کاری را برای این منظور احیا کردیم تا مسائل مربوط به لیزینگ را پیگیری کند و تامین مالی پروژهها را بر عهده بگیرد.»
از سوی دیگر شرکتهایی از آلمان تفاهمنامههایی در زمینه سیگنالینگ قطار اصفهان ـ شیراز و همچنین کرمان ـ زاهدان امضا کردهاند.
یادداشت تفاهم همکاری بین شرکت راه آهن و شرکت تالس در زمینه محور پرسرعت تهران-قم-اصفهان، ایجاد چارچوب همکاری بین شرکت راه آهن و شرکت زیمنس در زمینه سیگنالینگ و همچنین یادداشت تفاهم همکاری بین شرکت راه آهن و شرکت زیمنس در زمینه ارتقای سرعت محور قطار تهران ـ تبریز از مهمترین قراردادهای راه آهن در ایران برای تحول خطوط ریلی است.
وزیر ترابری آلمان دراین باره گفتهاست: «ما قراردادهایی امضا کردیم که زیمنس بتواند فعالیت بین وزارتخانه و شرکتها را فعال کند. از جمله این پروژهها سریعسازی خط راه آهن تهران ـ تبریز به عنوان یک کار زیربنایی و دادن سیگنالینگ به خطوط راه آهن ایران است همچنین در اختیار قرار دادن ۷۰ لوکوموتیو دیزلی به راه آهن ایران در دستور کار قرار گرفتهاست.»
البته برای توسعه راه آهن به غیر از شرکتهای آلمانی قرار است شرکتهای کرهای هم فعال شوند.
یکی از بزرگترین قراردادهای فعلی بین ایران و کره جنوبی مربوط به راهآهن اصفهان -اهواز است که اعتبار مورد نیاز برای اجرایی شدن آن ۴٫۵ میلیارد یورو برآورد میشود.
علی نورزاد معاون وزیر راه و شهرسازی در این باره گفتهاست: «ساخت راهآهن اصفهان-اهواز به طول ۵۴۰ کیلومتر با کرهایها انجام خواهد شد. برآورد اولیه ساخت این خط آهن ۴٫۵ میلیارد یورو است.»
با اجرای این طرح فاصله ریلی بین دو استان خوزستان و اصفهان ۴۵۰ کیلومتر کاهش خواهد یافت.
کانگ هواین وزیر زمین، زیرساخت و ترابری کره جنوبی با اشاره به روشهای تأمین مالی پروژههای قابل همکاری با ایران نیز توضیح دادهاست: «پروژهای که زودتر از سایر پروژهها با مشارکت دو کشور عملیاتی میشود پروژه ریلی اصفهان-اهواز است. احداث راهآهن اصفهان-اهواز یکی از پروژههای مهم در حوزه راهآهن برای ایران است و خوشحالم که میتوانیم در این پروژه مشارکت کنیم.»
وی افزودهاست: «علاوه بر این قرار است یادداشت تفاهم بین شرکت راهآهن ایران و شرکت هیوندای جهت تأمین ۴۵۰ واگن برای ایران امضا شود. تلاش میکنیم فاینانس این دو پروژه از طرف بانک صادرات واردات (اگزیم بانک) و فاینانسهای کرهای تأمین شود، بسته مالی فاینانس پیشنهاد شده پروژههای اولویتدار بهویژه پروژه راهآهن اصفهان ـ اهواز را پوشش میدهد. علاوه بر این برای تأمین فاینانس سایر پروژهها با وزارت دارایی کره جنوبی مذاکره کردیم تا بستههای مالی دیگری را بررسی و پیشنهاد کنند.»
مدیران وزارت راه و شهرسازی ایران قصد دارند با کمک شرکتهای آلمانی، کرهای، ایتالیایی، فرانسوی و چینی راه آهن ایران را متحول کنند راه آهنی که برخی از زیرساختهای آن به دوران رضاشاه و محمدرضاشاه بازمیگردد.
هماکنون ایران درصدد توسعه شبکه راهآهن خود به ۲۵ هزار کیلومتر از ۱۰ هزار کیلومتر فعلی است و هفت هزار و پانصد کیلومتر آن در دست ساخت است.
راهاندازی خطوط تندروی جدید و سریعالسیر شدن برخی خطوط موجود از برنامههای اصلی دولت در توسعه ریلی ایران است. در حال حاضر در ایران برنامهریزی شده تا راهآهن تهران- اصفهان و تهران- مشهد سریعالسیر شود؛ که از این دو طرح، در حال حاضر نخستین قطار سریعالسیر در مسیر تهران- قم- اصفهان به طول ۴۱۲ کیلومتر در حال اجراست و برنامه حرکت آن بر مبنای سرعت ۳۳۰ کیلومتر بر ساعت در نظر گرفته شدهاست.
سیدحسن موسوینژاد، مدیرعامل رجا در گفتوگو با روزنامه دولتی ایران با اشاره به برنامه توسعه ریلی کشور گفتهاست: «آینده قطارهای مسافری متعلق به قطارهای سریعالسیر است و در کشورهای توسعهیافته در مسافتهای تا دو هزار کیلومتر قطار سریعالسیر جایگزین هواپیما و ترابری جادهای میشود.
با توجه به وسعت ایران، ما در کشور برای توسعه حمل و نقل ریلی نیازمند افزایش خطوط سریعالسیر هستیم و برای این برنامه، سرمایهگذاری خارجی یکی از راهکارها است. البته برای راهاندازی خطوط سریعالسیر نیازمند به سرمایهگذاری دولتی در زیرساختها هستیم به همین دلیل قرارداد سه و نیم میلیارد یورویی ایران و ایتالیا بین راهآهنهای دو کشور منعقد شد چون سرمایهگذاری در زیرساختها از نظر بنگاهها توجیهپذیر نیست اما در آینده بخش خصوصی در توسعه ناوگان ریلی نقش مهمی خواهد داشت.»
توسعه خطوط تندرو در ایران تنها به همکاری بین شرکتهایی از ایران، ایتالیا و آلمان محدود نمیشود بلکه قراردادی هم با شرکتهای چینی منعقد شدهاست.
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی ایران در این رابطه گفتهاست: «ارزش یادداشت تفاهم با چین حدود دو میلیارد دلار است که برای ارتقای قطار تهران- مشهد است. با این قرارداد سرعت طراحی قطار به ۲۵۰ کیلومتر در ساعت و سرعت عملیاتی آن به ۲۰۰ کیلومتر در ساعت میرسد و سیستم کل آن نیز از دیزلی به برقی تغییر میکند.»