در برابر خشکسالی در ایران چه می‌توان کرد؟

مشاور معاون اول رئیس‌جمهوری در امور آب، کشاورزی و محیط زیست، روز شنبه گفت ایران ظرف چند سال آینده به کویری خشک تبدیل خواهد شد.

به گزارش خبرگزاری مهر عیسی کلانتری تاکید کرد در صورت تداوم وضعیت موجود، این اتفاق رخ خواهد داد و در نقاطی غیر از شمال کشور و غرب زاگرس، تقریبا آبی برای کشاورزی نخواهد بود.

گزارش شاهین بشیری در مورد خشکسالی ایران

وزیر اسبق کشاورزی خواستار جیره‌بندی آب در مصارف کشاورزی شد و افزود تولید گندم در مناطق سردسیری نباید بیش از ۴ هزار متر مکعب آب مصرف کند، یا تولید ذرت در مناطق سردسیری حداکثر آبی که نیاز دارد ۶ هزار مترمکعب است، همچنین نظام کشت هم باید تغییر کند و محصولات آب‌بر باید از چرخه تولید خارج شوند.

عباس محمدی کارشناس کشاورزی و فعال محیط زیست ساکن تهران در مورد تغییر نظام کشت و تاثیرش بر میزان آب مصرفی در بخش کشاورزی معتقد است:

«به‌صورت کلی و ساده حرف ایشان درست است ضمن این‌که ۹۰ درصد آب شیرین ایران در کشاورزی مصرف می‌شود یا نه این قابل بحث است. ما باید تغییر الگوی کشت بدهیم یعنی شاید لازم باشد در خیلی مسائل کشاورزی خودمان را کنار بکشیم و به تولید کالاهای دیگر با ارزش افزوده بیشتر بپردازیم. در کشاورزی به راحتی می‌توانیم مصرف آب را ۳۰ درصد تا نصف تنها ظرف یک سال تقلیل بدهیم. برای مثال پسته در ایران می‌تواند یک مزیت اقتصادی بالا برای ما داشته باشد. زعفران هم همینطور چون این‌ها ارزش بالا و مصرف آب کم دارند ولی هندوانه یا بسیاری از سبزیجات که آب زیادی مصرف می‌کنند نه. ضمن این‌که روش‌های دیگر کشاورزی هست مثل کشاوری گلخانه‌ای، کشاورزی هیدروپونیک که مصرف آب به حدود یک‌دهم می‌رسد ولی یک سرمایه‌گذاری اولیه لازم دارد».

عیسی کلانتری همچنین با دفاع از افزایش قیمت آب چه برای مصرف‌کننده شهری و چه برای کشاورز گفت قیمت آب نه به دلیل افزایش درآمد بلکه برای جلوگیری از اسراف باید گران شود.

بهروز عبدالوند محقق انرژی و مسائل زیست‌محیطی، ساکن آلمان فرهنگ مصرف را در کمبود آب در ایران مهم می‌داند و می‌افزاید:

«ما یک فرهنگ مصرف بی‌رویه در ایران داریم که هرچه بیشتر به مسئله نزدیک می‌شویم متوجه می‌شویم مقدار زیادی به عادت‌های مصرف مردم بستگی دارد که مسئولیت اجتماعی در باره مصرف ندارند. مصرف شهری و خانگی‌مان مسئله کوچکترمان است. مسئله اساسی‌تر که به ذخایر آب‌های زیرزمینی‌ صدمه سنگینی زده مسئله کشاورزی است که یک مقدار چاه‌های بی‌رویه زده شده و کشاورزان از آب‌های فسیل استفاده کرده‌اند برای تولید کشاورزی و این تولید هم به اندازه کافی مدرن نیست با وجود آن‌که در این حوزه شده ولی نه به آن اندازه که به صورت کارآمد از ذخایر آب موجود استفاده بشود. من فکر می‌کنم هر برنامه‌ای در صورت عدم سرمایه‌گذاری در مدرنیزه کردن بخش کشاورزی با شکست مواجه خواهد شد».

عیسی کلانتری پیش از این در مطلبی که روز دوشنبه هفتم اردیبهشت در روزنامه شهروند منتشر شد با تأکید بر این‌که «بحران خشکسالی در ایران به وضعیتی رسیده‌است که حیات و تمدن سرزمین در معرض تهدید قرار گرفته‌است» از دولت حسن روحانی خواست تا در طرح‌های آبی خود «نگران واکنش مجلس و بقیه» نباشد.

اسماعیل کهرم استاد دانشگاه و کارشناس محیط زیست در مصاحبه‌ای که پیش از این با رادیو فردا داشته در مورد وضعیت کلی آب در ایران از دوردست تاریخ تا کنون می‌گوید:

«ایران با کمال تاسف در یک کمربند خشک و نیمه‌خشک قرار گرفته و این گفته مشهور هست که یکی از پادشاهان هخامنشی از خداوند خواست این کشور را از دروغ و خشکسالی و دشمن حفظ کند. ظاهرا هرسه این‌ها هنوز با ما هستند. ما به‌طور متوسط یک‌سوم معدل جهان باران دریافت می‌کنیم یعنی جهان به‌طور متوسط ۸۵۰ میلی‌متر دریافت می‌کند ما ۲۵۰ میلی‌متر و کمتر از یک‌سوم و تازه این در شرایط عادی است. اگر در شرایط خشکسالی قرار داشته باشیم که الان چند سال است گرفتارش هستیم این شرایط بحرانی‌تر می‌شود».

سخنان مشاور معاون اول رئیس‌جمهوری در امور آب، کشاورزی و محیط زیست در حالی منتشر می‌شود که معاون وزیر نیرو چهارشنبه گذشته در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا گفت وضعیت آب در کشور بی‌هیچ اغراقی به حالت بحرانی رسیده است.

رحیم میدانی معاون امور آب و آبفای وزیر نیرو همچنین از احتمال درگیری به خاطر بحران آب یاد کرد و افزود خشکسالی کشور ۲۰ سال دیگر ادامه خواهد داشت.