مرکز پژوهشهای مجلس با انتشار گزارشی در سایت رسمی این نهاد نسبت به کسری تزریق گاز به میادین نفتی ایران هشدار داده و میگوید که زیان این کار میتواند به ۱۳۵ میلیارد دلار بالغ شود.
ذخایر نفت ایران کمی بیش از ۷۰۰ میلیارد بشکه است که حتی با تزریق آب و گاز نیز ضریب بازیافت نفت ایران به زحمت به حدود ۲۵ درصد میرسد. به عبارتی تنها ۲۵ درصد از ذخایر نفت ایران با روشهای سنتی قابل استخراج هست.
ایران برای افزایش میزان نفت قابل استخراج (ضریب بازیافت نفت) باید به میدانهای نفتی خود گاز تزریق کند. بر اساس آمارهای رسمی وزارت نفت، ایران از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵ بایستی حداقل ۸۲۹ میلیارد متر مکعب گاز به این میدانها تزریق میکرد، اما در عمل تنها ۲۹۰ میلیارد متر مکعب تزریق گاز انجام داده است.
آمارهای مرکز پژوهشهای مجلس نیز مؤید کسری قابل توجه تزریق گاز به میادین نفتی ایران است.
این گزارش میافزاید که مطالعات صورت گرفته در شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب (که ۷۵ درصد تولید نفت ایران را انجام میدهد) ثابت میکند که تزریق گاز به موقع و طبق برنامه، موجب افزایش ضریب بازیافت نفت در این مخازن به میزان بیش از ۹ درصد خواهد شد که معادل افزایش بیش از ۱۶ میلیارد بشکه نفت به ذخایر قابل برداشت است.
«در صورت عدم تأمین گاز مورد نیاز برای تزریق و ادامه روند کنونی برآورد میشود، ۲٫۳ الی ۲٫۷ میلیارد بشکه نفت خام در مخزن به دام افتاده و این میزان نفت دیگر قابل استحصال نخواهد بود که با احتساب هر بشکه به ارزش ۵۰ دلار، ۱۱۵ الی ۱۳۵ میلیارد دلار ثروت از دسترس خارج میشود».
یکی از شاخصهای مهم برای ارزیابی عملکرد پروژههای تزریق گاز، شاخص نسبت تزریق به تولید است. این شاخص حاصل تقسیم حجم انباشتی گاز مورد نیاز به حجم ذخایر نفت تولیدی است.
این گزارش میافزاید که مطابق آنچه از ابتدا برنامهریزی شده است، متوسط حجم گاز مورد نیاز برای تولید یک بشکه نفت در پروژههای تزریق گاز مناطق نفتخیز جنوب در حدود ۷۶ مترمکعب است.
«با وجود این محاسبات نشان میدهد که تاکنون به طور متوسط برای تولید هر بشکه نفت تنها حدود ۴۶ مترمکعب استاندارد گاز تزریق شده است. این به معنای عقبماندگی ۲۱۸ میلیارد متر مکعب استاندارد تزریق گاز و متعاقب آن عقبماندگی تولید انباشتی به میزان ۱٫۳ میلیارد بشکه نفت در بازه اجرای پروژههای تزریق گاز است».
به غیر از تولید انباشتی (میزان کل تولید نفت از میدان)، ذکر این نکته نیز مهم است که هم اکنون ۸۰ درصد از میادین نفتی ایران در نیمه دوم عمر خود قرار دارد و بنا بر ارزیابی اداره اطلاعات انرژی آمریکا، این میادین بخاطر افت فشار مخزن، سالانه با افت تولید ۸ تا ۱۲ درصدی مواجه میشوند. افزایش تزریق گاز باعث افزایش میزان تولید روزانه نفت نیز میشود و هزینه تولید نفت را نیز کاهش میدهد.
گزارش مرکز پژوهشها میگوید که بهخاطر تزریق کمتر گاز طی سالهای گذشته و برای جبران این عقبماندگی، لازم است که در سالهای آینده به طور میانگین حجمی برابر با ۱۰۲ متر مکعب استاندارد گاز برای تولید هر بشکه نفت تزریق شود، در حالی که پیشتر بایستی تنها ۷۶ متر مکعب تزریق میشد.
این گزارش همچنین به برنامه آتی دولت در افق سال ۱۴۰۴ اشاره کرده مینویسد که بر پایه بررسیهای انجام شده در شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، میزان گاز طبیعی مورد نیاز در سال ۱۳۹۵، به میزان ۱۷۲ میلیون متر مکعب در روز است که در سال ۱۳۹۹، به نقطه اوج خود یعنی ۱۹۹ میلیون متر مکعب در روز میرسد و سپس روند نزولی پیدا کرده و در سال ۱۴۱۴ تا ۱۴۰ میلیون متر مکعب کاهش مییابد، اما برنامهریزی دولت برای ۱۰ سال آینده نشان میدهد که باز هم گاز کمتری قرار است به میادین تزریق شود.